2 ـ تظاهر و رياكارى - عرفان اسلامی جلد 10

1 ـ كسانى كه داراى اخلاقى نيكو و رفتارى پسنديده باشند .

2 ـ مردمى كه در پنهان و آشكار ، بيم از خداى در دل دارند .

3 ـ افرادى كه از جدال و ستيزه‏جويى خوددارى كنند گرچه حق با آنان باشد .

امام صادق عليه‏السلام از اميرالمؤمنين عليه‏السلام روايت مى‏كند :

از ستيزه‏جويى و خصومت با مردم برحذر باشيد ؛ زيرا اين دو حالت ، قلب انسان را نسبت به برادران ايمانى بيمارگونه مى‏سازد و نفاق و دورويى در زمينه اين دو حالت در دل‏ها ريشه مى‏دواند و رو به رويش و رشد مى‏گذارد[113] .

2 ـ تظاهر و رياكارى

از آفات زيانبار مراء و جدال و مناظره ، ريا و تظاهر و ملاحظه از توده مردم و سعى و تلاش براى جلب قلوب آنان و معطوف ساختن توجه ايشان به خويش مى‏باشد ، تا نظر و رأى آدمى تأييد شود و با وى هماهنگى برقرار گردد و اين عين ريا و تظاهر و دغل كارى است .

ريا و صحنه‏سازى ، يك نوع درد و بيمارى مشكل‏زا و مرضى وحشتناك و كُشنده است ، قرآن مى‏فرمايد :

وَالَّذِينَ يَمْكُرُونَ السَّيِّئَاتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَمَكْرُ أُولئِكَ هُوَ يَبُورُ [114] .

و كسانى كه حيله‏هاى زشت به كار مى‏گيرند ، براى آنان عذابى سخت خواهد بود ، و بى‏ترديد حيله آنان نابود مى‏شود .

در شرح باب پنجاهم « مصباح الشريعة » به خواست حضرت حق به طور مفصل به مسئله ريا اشاره خواهد شد .

3 ـ خشم و غضب

ديگر از عوارض سوء و آفت جدال و مراء و مناظره غير احسن ، خشم و غضب است .

جدال كننده غالباً نمى‏تواند از تيررس خشم در امان بماند ، به خصوص اگر به سخن وى ايراد و اشكال كنند و بيان او مورد اعتراض و انتقاد قرار بگيرد و استدلال او در حضور مردم مردود شناخته شود ، در چنين شرايطى ناگزير از عصبانيت است .

خداوند و همه انبيا از خشم و غضب به هر كيفيتى كه اتفاق افتد نكوهش كرده‏اند و نسبت به آن تهديد به عذاب نموده‏اند ، به خصوص اگر منشأ غضب عصبيت بى‏مورد و بيجا باشد .