ديگر از آفات مضرّ مجادله ، رشك و حسد است كه نتيجه و بازده حقد و كينهورزى است .اكثراً مجادلهكننده از حسد در امان نيست ؛ زيرا گاهى بر طرف خود غالب و گاهى در برابر او مغلوب است و گاهى سخن وى مورد تمجيد و وقتى سخن طرف وى مورد ستايش است .وقتى غلبه با او نباشد و سخنش مورد ستايش قرار نگيرد ، به خود مىپيچد كه اى كاش من غالب مىآمدم و از كلام من ستايش مىشد و اين آرزو و خواسته عين حسد است ، چون علم و دانش از مهمترين نعمتهاى الهى است ، وقتى مجادلهكننده آرزو كند كه مزاياى دانش به طرف او باشد ، معنايش اين است كه اى كاش طرف من از اين امتيازات محروم بود ، پس در حقيقت سلب نعمت را از طرف مقابل خود درخواست داشته و اين همان حسد است .به خواست حق در شرح باب پنجاه و يكم « مصباح الشريعة » به مسئله حسد و آفات آن اشاره خواهد شد .
6 ـ كنارهجويى از مردم
فاصله گرفتن از مردم و قطع رابطه با آنان از پىآمدهاى حقد و كينهتوزى است ؛ زيرا وقتى بين دو طرف مجادله نفرت و انزجار بالا مىگيرد و خشم و غضب از رهگذر آن چهره نشان مىدهد و هر يك از دو طرف مدعى مىگردد كه حق با اوست و ديگرى اشتباه مىكند و چنين مىپندارد و يا اظهار مىكند كه طرف وى روى امر باطلى اصرار مىورزد البته مورث خشم مىشود و لازمه خشم ، جدايى و قطع رابطه است ؛ زيرا وقتى محبت و عشق رفت ، قهر و كينه مىآيد .قهر و جدايى به نحو عجيب و غريب مورد نفرت اسلام است تا جايى كه داود بن كثير از امام صادق عليهالسلام از رسول خدا صلىاللهعليهوآله روايت مىكند كه حضرت فرمود :اگر دو فرد مسلمان از هم دورى گزينند و صلح و سازش ننمايند از حوزه ايمان در اسلام بيرون هستند و نمىتوان ميان آنها هيچگونه ولايت و پيوندِ دوستى تصوّر كرد .اگر هر يك از آن دو در اعاده و ارتباط پيش قدم گردند و سر صحبت را با يكديگر باز كنند آن كسى كه در اين كار پيش قدم شود در روز حساب به سوى بهشت رهنمون مىگردد[116] .امام صادق عليهالسلام مىفرمايد : هيچ وقت دو فرد مسلمان از هم قهر و دورى نمىكنند مگر آن كه يكى از آنها مستوجب برائت و بيزارى از خداوند و مستحق لعنت اوست و گاهى هر دو مستحق چنين كيفرى هستند .راوى عرض كرد : اين يكى كه قهر كرد و در قطع رابطه پيش قدم شد ظالم و متجاوز است ، پس بنابراين به چه دليل آن ديگرى كه مظلوم است بايد كيفر ببيند ؟ ! فرمود :چون او برادرش را به ارتباط و آشتى دعوت نكرد و از سخنش چشم پوشى ننمود ، از پدرم شنيدم كه مىفرمود : اگر دو فرد با هم درگير شوند و با هم به نزاع برخيزند و يكى از آنها به ديگرى چشم زخمى وارد سازد بايد مظلوم به رفيق خود بازگردد و به او بگويد : برادر من به تو ستم كردم و مرا عفو كن ، تا بدين وسيله خلأ قهر و قطع رابطه ميان او و رفيقش جبران گردد ؛ زيرا خداوند متعال داور عادل و دادگسترى است كه حق مظلوم را از ظالم مىستاند[117] .
لطفا منتظر باشید ...
