روايات باب غيبت - عرفان اسلامی جلد 10

غيبت آن است كه سخن گويى از كسى به صفتى كه آن صفت نزد حضرت حقّ عيب نباشد ، اما تو آن صفت را به گونه‏اى ذكر كنى كه بوى مذمّت بدهد ، يا وصفى از كسى بگويى كه آن وصف نزد آگاهان مذموم نيست ، ولى نحوه گفتار تو به صورتى باشد كه مستمع از سخنانت معناى مذمّت بفهمد .

خلاصه ، نسبت دادن كسى به صفتى به عنوان ذم و بدى غيبت است ، هر چند آن صفت نزد خداوند و عقلا عيب نباشد .

اما ذكر صفتى كه آن صفت نزد حق مذموم است و صاحبش بين مردم به آن صفت مشهور باشد و علّت شهرتش به آن عيب آن است كه خود حرمت خود را نگاه نداشته به اين معنى كه متظاهر به فسق و فجور و گناه علنى است و از جناياتش باك نمى‏كند و شرم و حيا ندارد بى‏مانع است ؛ زيرا كه اين‏گونه سخن‏گفتن در حقّ اين‏گونه مردم غيبت نيست ، هرچند صاحب آن اوصاف از شنيدن آنچه پشت سرش گفته شده دلگير شود .

امّا توجه داشته باش كه خود از آن اوصاف پاك باشى و قصد و غرضت از گفتن اوصاف او بيان حقّ باشد و اين كه مردم ، خود را از شرّ او در امان بدارند و از زيانش بر كنار به مانند و مواظب توطئه و نقشه او باشند كه غيبت اين‏گونه مردم و جاسوسى عليه آنان جايز بلكه لازم است كه اگر مردم از وضع اينان مطّلع نشوند به آنان و به كشورشان و به اموال و به دينشان ضربه غيرقابل جبران وارد خواهد شد .

ولى اگر غرض و قصدت از آنگونه گفتار حقّ و حقيقت نباشد ، گرچه در گفتارت صادقى ولى دچار اثم و گناه شده‏اى .

قرآن مجيد در آيه 12 سوره حجرات از غيبت به عنوان خوردن گوشت ميّت برادر مؤمن ياد كرده و اين‏گونه يادشدن از اين گناه دليل بر سنگينى بار اين معصيت است .

روايات باب غيبت

قالَ رَسولُ اللّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ حَرامٌ دَمُهُ وَمالُهُ وَعِرْضُهُ[139] .

رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود : خون و مال و آبروى هر مسلمانى بر هر مسلمان ديگر حرام است .

معناى روايت اين است كه هيچ كس حق دست‏اندازى به جان و مال و آبروى مسلمان را ندارد و غيبت دست‏اندازى به آبروى مسلمان است و اين دست‏اندازى را خداوند بزرگ و انبيا و ائمه عليهم‏السلام نمى‏پسندند .

وَقالَ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : لا تَحاسَدوا ، وَلا تَباغَضوا ، وَلا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضًا وَكونوا عِبادَ اللّهِ اِخْواناً[140] .

و نيز آن حضرت فرمود : به يكديگر حسد نورزيد و نسبت به هم خشمگين نشويد و از يكديگر غيبت ننماييد و با هم در همه امور برادر باشيد .

قالَ النَّبِىُّ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : اِيّاكُمْ وَالْغيبَةَ فَاِنَّ الْغيبَةَ اَشَدُّ مِنَ الزِّنا فَاِنَّ الرَّجُلَ قَدْيَزْنى ويَتُوبُ فَيَتوبُ اللّهُ عَلَيْهِ وَاِنَّ صاحِبَ الْغيبَةِ لا يُغْفَرُ لَهُ حَتّى يَغْفِرَ لَهُ صاحِبُهُ[141] .