از رسول خدا صلىاللهعليهوآله معناى آيه فَمَنْ كانَ يَرْجُو لِقاءَ رَبِّهِ [166] پرسيدند فرمود :انسان عملى را انجام ميدهد نيت و قصدش وجه اللّه نيست بلكه براى اين است كه مردم از او تعريف كنند و در بين مردم پاك و خوب جلوه نمايد ، علاقهمند است مردم از وضع او آگاه گردند ، اين انسان همان است كه به عبادت پروردگارش شرك ورزيده است[167] .علاء بن فضيل مىگويد : از حضرت صادق عليهالسلام تفسير آيه « فمن كان يرجوا » را پرسيدم . فرمودند : كسى كه نماز بگزارد يا روزه بگيرد ،يا بندهاى را آزاد كند يا حج بجا آورد و قصدش تعريف مردم باشد ،مشرك در عمل شده اما اين شرك اگر به دايره توبه كشيده شود قابل آمرزش و عفو حق است[168] . قال رسول اللّه صلىاللهعليهوآله : إِنَّ النّارَ وَأهْلَهَا يَعِجُّونَ مِنْ أهلِ الرِّياءِ فَقِيلَ : يَا رَسُولَ اللّهِ وَكَيْفَ تَعِجُّ النَّارُ ؟ قَالَ : مِن حَرِّ النَّارِ الَّتى يُعَذِّبُونَ بِهَا[169] .رسول خدا صلىاللهعليهوآله فرمود : آتش و اهل آن از اهل ريا به فرياد مىآيند ، عرضه داشتند : فرياد آتش چگونه است ؟ فرمود : حرارت و داغى آن كه مردم به آن معذّبند . قال الصادق عليهالسلام : يُجاءُ بِعَبْدٍ يَوْمَ القِيامَةِ قد صَلّى فَيَقُولُ : يا رَبِّ صَلَّيْتُ ابْتِغاءَ وَجَهِكَ فَقالَ لَهُ : بَلْ صَلَّيْتَ لِيُقالَ ما اَحْسَنَ صَلاةَ فُلانٍ اِذْهَبُوا بِهِ اِلىَ النّارِ .امام صادق عليهالسلام مىفرمايد : بندهاى را روز قيامت مىآورند كه داراى نماز است ، عرضه مىدارد : اى پروردگارم ! براى رضاى تو نماز خواندم ، به او گفته مىشود : نه ، تو نماز خواندى براى اين كه مردم بگويند فلان كس چه نماز نيكويى دارد[170] .
علامت رياكار
اميرالمؤمنين عليهالسلام مى فرمايد :براى رياكار سه علامت است :1 ـ چون تنها باشد از عبادت كسل و سست است .2 ـ چون در جمع باشد در عبادت با نشاط است .3 ـ اگر از او تعريف كنند بر عملشمىافزايد . و اگر در معرض تعريف قرار نگيرد از عملش كم مىكند[171] .
رضايت قلبى بعد از عمل خير
به اين نكته هم بايد توجه داشت كه گاهى انسان عمل خير و كار مثبتى انجام مىدهد و جز رضاى حق قصدى از آن عمل ندارد ، ولى وقتى مردم از عملش باخبر مىشوند در قلبش شادى و سرور مىريزد ، اين برنامه بنا بر روايات از مسئله ريا استثنا شده است ، چرا كه خوشحالى بعد از عمل طبيعى هر قلبى است .زراره از حضرت باقر عليهالسلام پرسيد :مردى كار خيرى مىكند ، ديگران از آن كار آگاه مىشوند ، بر اثر آگاهى مردم آن مرد خوشحال مىشود ، اين چه معنايى است ؟ حضرت فرمود : مانعى ندارد ، هر كسى علاقهمند است دربين مردم به خير و خوبى شناخته شود ، وقتى اصل عمل براى خدا باشد و انسان به قصد مردم يا چهره كردن انجام نداده باشد بىمانع است[172] .
لطفا منتظر باشید ...
