باب 54: در گرفتن و عطا كردن - عرفان اسلامی جلد 10
لطفا منتظر باشید ...
از پروردگارم حيا مىكنم بهشت را براى برادر دينى خود از او بخواهم ولى نسبت به دينار و درهم در حقّ او بخل ورزم ، چون قيامت شود حضرت حقّ به من بگويد : اگر بهشت از تو بود هر آينه بخيلتر ، بخيلتر ، بخيلتر از آن درهم و دينار نسبت به برادرت بودى .
رسول اسلام صلىاللهعليهوآله مىفرمايد :
مردان چهار نفرند :
1 ـ سخى ،
2 ـ كريم ،
3 ـ بخيل ،
4 ـ لئيم .
سخى كسى است كه مىخورد و مىخوراند ، كريم كسى است كه نياز خود را به ديگران مىدهد ، بخيل كسى است كه مىخورد و نمىخوراند ، پست آن آدمى است كه نمىخورد و نمىخوراند[239] .
باب 54: در گرفتن و عطا كردن
قالَ الصّادِقُ عليهالسلام :
مَنْ كانَ الاَْخْذُ اَحَبَّ اِلَيْهِ مِنَ الْعَطاءِ فَهُوَ مَغْبُونٌ لاَِنَّهُ يَرَى الْعاجِلَ بِغَفْلَتِهِ اَفْضَلَ مِنَ الاْجِلِ .
وَيَنْبَغى لِلْمُؤْمنِ اِذا اَخَذَ اَنْ يَأْخُذَ بِحَقٍّ وَاِذا أعْطى فَفى حَقٍّ وَبِحَقٍّ وَمِنْ حَقٍّ .
فَكَمْ مِنْ آخِذٍ مُعْطٍ دينَهُ وَهُوَ يَعْلَمُ ، وَكَمْ مِنْ مُعْطٍ مُورِثٍ نَفْسَهُ سَخَطَ اللّهَ ، وَلَيْسَ الشَّأْنُ فِى الاَْخْذِ وَالاِْعْطاءِ وَلكِنْ فِى النّاجى ، وَالنّاجى مَنِ اتَّقَى اللّهَ فِى الاَْخْذِ وَالاِْعْطاءِ وَاعْتَصَمَ بِحَبْلِ الْوَرَعِ .
وَالنّاسُ فى هاتَيْنِ الْخَصْلَتَيْنِ خاصٌّ وَعامٌّ ، فَالْخاصُّ يَنْظُرُ فى دَقيقِ الْوَرَعِ فَلا يَتَناوَلُ حَتّى يَتَيَقَّنَ اَنَّهُ حَلالٌ وَاِذا اَشْكَلَ عَلَيْهِ تَناوَلَ عِنْدَ الضَّرُورةِ ، وَالْعامُّ يَنْظُرُ فِى الظّاهِرِ فَما لَمْ يَجِدْهُ وَلا يَعْلَمُهُ غَصْباً وَلا سِرْقَةً تَناوَلَ ، وَقالَ : لا بَأْسَ هُوَ لى حَلالٌ .
وَالاَْمينُ فى ذلِكَ مَنْ يَأْخُذُ بِحُكْمِ اللّهِ وَيُنْفِقُ فى رِضاهُ .
[ مَنْ كانَ الاَْخْذُ اَحَبَّ اِلَيْهِ مِنَ الْعَطاءِ فَهُوَ مَغْبُونٌ لاَِنَّهُ يَرَى الْعاجِلَ بِغَفْلَتِهِ اَفْضَلَ مِنَ الاْجِلِ ، وَيَنْبَغى لِلْمُؤْمنِ اِذا أَخَذَ اَنْ يَأْخُذَ بِحَقٍّ وَاِذا أعْطى فَفى حَقٍّ وَبِحَقٍّ وَمِنْ حَقٍّ ]
اخذ و عطاى نادرست
مسئله مال دوستى و عشق به درهم و دينار فطرى هر انسان است و اگر محبت به مال دنيا نبود ، نظام زندگى بشرى از هم مىگسست ، چيزى كه هست اگر محبت به مال مقيّد به بازدارندههاى الهى از قبيل ورع و تقوا و قوانين حلال و حرام خدايى نباشد آدمى را دچار مرض بسيار خطرناك استكبار ، استغنا و طغيان خواهد كرد و در جوّ اين امراض است كه آدمى تبديل به غول وحشتآورى شده و دچار تجاوز و ياغىگرى و پايمال كردن حقوق انسانها در همه شؤون حيات خواهد شد .