(روى ابن فضّال عن يونس بن يعقوب قال ارسلت إلى ابى عبد اللَّه انّ امّ امرأة كانت امّ ولد فماتت فارادت المرأة ان يحجّ عنها قال او ليس قد عتقت لولدها يحجّ عنها)(1) اين بابى است در حج از ام ولد هر گاه بميرد و دغدغه نيست در جواز حج از او بر تقديرى كه بنده باشد و ظاهرا مراد حجة الاسلام است. منقولست در صحيح على الظاهر، و در موثق كالصحيح على المشهور از يونس كه گفت به خدمت حضرت امام جعفر صادق (صلوات اللَّه عليه) فرستادم بعنوان عريضه يا رسالت كه هر گاه زنى مادرى داشته باشد كه كنيز خاصه بوده باشد و اين دختر از او به همرسيده باشد و خواهد كه از جهة مادرش كه مرده است حج كند يعنى حجة الاسلام به آن كه مستطيع شده مرده باشد و چون كنيز است حجة الاسلام بر او واجب نيست حضرت فرمودند كه اگر چه كنيز بود امّا بموت مولى از نصيب دخترش آزاد شده است و مستطيع شده حج نكرده است پس به نيابت او حج مىتواند كرد حج اسلام را و ممكن است كه راوى نداند كه از ام ولد حج مىتوان كرد يا نه حضرت فرموده باشند كه حجة الاسلام به نيابت او مىتوان كرد چه غير آن.