لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:103
آخِرُ النَّهْر، ستارة قدر يكم از صورت فلكي جنوبي «نَهْر» و يكي از 10 ستارة
بسيار روشن. صورت فلكي نهر شامل 34 ستاره است كه بر پهنة آسمان شكل نهر را مي‌سازند
و «آخر النّهر» در جنوبي‌ترين نقطة آن قرار دارد. ستاره‌شناسان يوناني اين مجموعه
را «اريدانوس » كه ربّ‌النوع رودخانه و نيز نام كهن رود پو در ايتاليا بوده است،
ناميده‌اند. در فهرست الغ بيك و نيز در فهرست بطلميوس «نهر» خوانده مي‌شود. در عصر
اسلامي به نامهاي فرات و نيل و رود اردن نيز خوانده شده است. روشن‌ترين ستارة اين
مجموعه، از سوي يونانيان، مطابق شيوة متداول در ميان ايشان، آلفا اريدانوس و در
زبان ستاره‌شناسان عصر اسلامي آخرالنهر ناميده شده است. همين نام عربي بعدها با
اندكي تحريك به جوامع غربي راه يافته است. اكنون اين ستاره در زبانهاي غربي، علاوه
بر آن نام كهن يوناني، Achernar نيز خوانده مي‌شود. اين ستاره در حدود 70 سال نوري
با منظومة شمسي فاصله دارد.
مآخذ: آريانا؛ آمريكانا ذيل Eridanus؛ آملي، محمد بن محمود، نفائس الفنون، تهران،
اسلاميه، 1379ق، 3/456ـ457؛ بريتانيكا ذيل Achernar؛ بستاني (فؤاد افرام)؛ بيروني،
ابوريحان، التفهيم، به كوشش جلال همايي، تهران، بابك، 1362ش، ص 93؛ دائره‌المعارف
بزرگ شوروي، ذيل Star دائره‌المعارف ستاره‌شناسي كمبريج، ذيلL’étoile ؛ صوفي،
عبدالرحمان، صورالكواكب، ترجمة خواجه نصيرالدين طوسي، به كوشش معزالدين مهدوي،
تهران، بنياد فرهنگ ايران، 1351ش، ص 159ـ163؛ مصفي، ابوالفضل، فرهنگ اصطلاحات
نجومي، تبريز، مؤسسة تاريخ و فرهنگ ايران، 1357ش، ص 812 ـ814.
بخش علوم
