دائرة المعارف بزرگ اسلامی جلد 1

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

دائرة المعارف بزرگ اسلامی - جلد 1

مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

آرنولدجلد: 1نويسنده: آذرتاش آذرنوش 
 
 
شماره مقاله:175




















آرْنولْد، سرتوماس واکر (1864م-1930م)، خاورشناس انگليسي. در 16 سالگي به لندن رفت
و همان‎جا در خلال تحصيل، به آموختن زبان سانسکريت پرداخت. به ياري آشنايي با همين
زبان بود که توانست به آساني وارد دانشگاه کمبريج شود. آن‎جا فارسي و عربي را آموخت
و به دانشهاي اسلامي گرايش يافت. از آغاز کار استعداد شگرفي در فراگيري زبانهاي
بيگانه از خود نشان داد. افزون بر انگليسي، فرانسه، آلماني و ايتاليايي را خوب
مي‎دانست و با پرتغالي، اسپانيايي، هلندي و روسي آشنا بود. از هم? اين زبانها براي
تحقيق دربار? زبان و ادبيات فارسي و عربي و سانسکريت استفاده کرد. 23 ساله بود که
به هندوستان رفت و به توصي? دوستانش، به استادي «کالج مطالعات انگليسي و اسلامي»
عَليگَرْهْ برگزيده شد (1888م). 10 سال بعد، از آن‎جا به لاهور رفت و در دانشگاه
زبانهاي شرقي لاهور به تدريس فلسفه پرداخت (تا 1904م). دوستي عميق او با
اُورِل‎اشتاين (مؤسس بنياد اشتاين ـ آرنولد) که رياست آن دانشگاه را داشت، از
همان‎جا آغاز گرديد.
آرنولد در آغاز قرن بيستم، به انگلستان بازگشت و به معاونت کتابخان? ديوان هند
برگزيده شد (1904-1909م). وي نخستين کسي است که بر کرسي استادي زبان عربي در مدرس?
زبانهاي شرقي لندن تکيه زد و سپس رياست همان مدرسه را به عهده گرفت (1921-1930م).
آرنولد در سراسر زندگي خود از احترام خاصي برخوردار بود. نشانهاي متعدد افتخار،
عناوين و مقامهاي افتخاريِ فراواني که به وي اعطا شده، دال بر اين حسن شهرت است.
مطالعات آرنولد بر دو زمين? متمايز از هم استوار گرديد. يکي تاريخ اسلام در جهان
به‎ويژه نحو? گسترش آن، و ديگري هنرِ نقاشي اسلامي به‎ويژه ايراني.
نخستين اثر پژوهشي او در کتاب «تبليغ اسلام» متجلي است. موضوع اصلي، بررسي انتشار
اسلام از آغاز تا زمان حاضر در نقاط مختلف جهان است. نتيجه‎اي که از آن برمي‎آيد،
اساساً چنين است که اسلام اولاً به ياري نيروي معنويِ شکافنده و جهانگيري که از
درون آن مي‎جوشد و ثانياً به سبب ضعف معتقدات ديني و فساد دستگاههاي روحانيت اديان
آن زمان به‎ويژه روحانيت مسيحي، توانست بي‎آنکه نيازي به قدرت ارتش يا فشار
فرمانروايان مسلمان داشته باشد، به آساني در همه‎جا نفوذ کند. نظرات مستدل و استوار
آرنولد در جهان استعمارگراي قرن نوزدهم اثري ژرف به جاي گذاشت. هم خاورشناسان بزرگ
به آنها استناد کردند (مثلاً براون در تاريخ ادبيات ايران) و هم شرقيان به ترجم? آن
همت گماشتند. گويا تحقيق در زمين? گسترش آيين اسلام، در سراسر عمر، ذهن نويسنده را
به خود مشغول داشته است. او مقال? «آيين محمدي» را در آغاز تحصيلات دانشگاهي در اين
زمينه نوشته است. کتاب «تبليغ اسلام» را 17 سال پس از نخستين انتشار آن با تصحيحات
و اضافاتي تجديد چاپ کرده است.
بخش ديگر مطالعات آرنولد بر گرد محور هنر مي‎چرخد. اقامت او در هند و تصدي شغل
معاونت در کتابخان? ديوان هند، موجب شد که وي با آثار هنري اسلامي ـ ايراني آشنا
شود. به همت او مطالعات صحيح ژرفي در باب نقاشي ايران آغاز گرديد. مطالعه و انتشار
مينياتورهاي ايراني، وي را به مقايس? سبکهاي مختلف و جست‎وجوي ريشه‎هاي هنر ايراني
واداشت. به همين جهت آخرين کتابهاي او در زمينة هنر، به هنر ساساني و مانوي اختصاص
دارد.
از جمله کارهاي عمومي‎تر آرنولد، شرکت فعال در نگارش دايره‎المعارف اسلام و
دايره‎المعارف دين و اخلاق است.
آثار: سرتوماس آرنولد. آثار بسياري بر جاي گذاشته است که به برخي از آنها اشاره
مي‎شود:
1. «تبليغ اسلام»، اين کتاب نخستين‎بار در 1896م در لندن به چاپ رسيد و تا 1966م
بارها در وِست‎ميِنسْتِر، نيويورک، لندن و لاهور چاپ شد. اين کتاب با عنوان
الدَعْوَهُ الي‎الاسْلام زير نظر خود آرنولد توسط شاگردش حسن‎ابراهيم با همکاري
اسماعيل نحوي و عبدالمجيد عابدين به عربي ترجمه شده و در 1947م در قاهره به چاپ
رسيده است. خليل خالد آن را با نام انتشاري اسلام تاريخي به ترکي برگردانده و در
1343ق/1924م در استانبول منتشر کرده است. محمد عنايت‎الله آن را با عنوان محمد
دعوته اسلام به اردو برگردانده و در 1898م در آگْرَه منتشر کرده است. از اين کتاب
دو ترجمة فارسي در دست است. يکي با نام تاريخ گسترش اسلام از ابوالفضل عزتي
(دانشگاه تهران، 1354ش) و ديگري با عنوان علل گسترش اسلام ترجمة حبيب‎الله آشوري
(تهران، 1357ش).
2. The Little Flowers of st. Francis, 1898, 15th ed., 1925.
3. Ahmad ibn Yahy? ibn al –Mutada, Al-Mue tazila, Leipzig, 1902.
4. Sav? al-Sab?l ila Mae rifat al mue arrab wal-dakil, London, 1921.
5. The Court Painters of Grand Mogul, London, 1921.
6. Survivals of Sasanian and Manichaean Art in Painting, Oxford, 1924.
7. The Legacy of Islam.

کتاب اخير با همکاري آلفردگيوم و تني چند از خاورشناسان نوشته شده و در لندن
(1924م) و آکسفورد (1931م) به چاپ رسيده است. از اين کتاب ترجمه‎هايي به عربي،
فارسي، اردو و اسپانيايي در دست است: ميراثه اسلام، ترجمة اردوي اين کتاب از
عبدالمجيد سليک در 1960م در لاهور منتشر گرديده است. ميراث اسلام برگردان فارسي اين
اثر است که توسط مصطفي علم در 1946م در تهران به چاپ رسيده است.
8. The Caliphate, Oxford, 1924.
اين کتاب با افزودن تکمله‎اي بر آن توسط سيلوباهيم در 1965م در لندن تجديد چاپ شده
و جميل معلي آن را به عربي برگردانده و در 1950م در دمشق منتشر کرده است.
9. Khamsah Nizami, Vienna, 1926.
10. Miniatures from Period of Timur of Paintings of Sultan Ahmad Jal?ir, Vienna,
1925.
11. The King and the Deru?sh, Vienna, 1926.
12. Painting in Islam, Oxford, 1928.
13. The Islamic Faith, London, 1928.
14. The Islamic Book, London, 1930.
15. Bihzad and His Paintings, London, 1930.
16. The Old and New Testaments in Muslim Religious Art, London, 1932.
17. A Catalogue of Indian Miniatures in the Library of Chester Beathy, Oxford
1930, London 1936.
18. Chronicle of Akbar the Great, Oxford, 1938.

مآخذ: آرنولد، توماس‎واکر، تاريخ گسترش اسلام، ترجمه ابوالفضل عزتي، دانشگاه تهران،
1358ش، مقدمه؛ براون، ادوارد، تاريخ ادبيات ايران، ترجمة علي‎پاشا ضالح، تهران،
ابن‎سينا، 1335ش، ص 229؛ زرکلي، خيرالدين، الاعلام، بيروت، 1969م، 1/76-77؛ طاهري،
ابوالقاسم، سير مطالعات بريتانياييها در مورد ايران، تهران، انجمن آثار ملي، 1353ش،
صص 194-196؛ عقيقي، نجيب، اَلْمُسْتَشْرِقُونَ، 2/504-505.
آذرتاش آذرنوش



 





/ 415