لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:189
آزَر، از اعلام قرآن (انعام/6/74). بيشتر مفسران عامه به استناد همين آيه، آزر
را پدر صلبي ابراهيم(ع) دانستهاند. در برابر، مورخاني که نام پدر ابراهيم را تارَخ
يا تارَح ياد کردهاند، محتمل ميشمارند که از اين دو نام، يکي نام پدر ابراهيم و
ديگري لقب او بوده است. کساني نيز گفتهاند که آزر در برخي زبانهاي غيرعربي،
کلمهاي نکوهشآميز است و گروهي آن را نام بتي دانستهاند که معبود پدر ابراهيم
بوده است (رازي، 13/34-40). ميان افرادي از گروه اخير و آن ديگران، در قرائت «آزر»
در آية ياد شده اختلاف است. پژوهش دقيقتر در ديگر آيات قرآن نشان ميدهد که آزر
پدر صلبي ابراهيم نبوده (نکـ ابراهيم) چنانکه در بسياري از منابع معتبر اسلامي وي
به عنوان عمّ ابراهيم معرفي شده و رأي غالب مفسران شيعه که به موحّد بودن پدرانِ
پيامبر اسلام(ص) قائلند نيز همين است (طباطبايي، 7/207-208).
قرآن کريم حکايت ميکند که ابراهيم خليلَآزر را به دوري از بتها و ترک راه شيطان و
پيمودن راه راست فراخواند و از عذاب خداوند برحذر داشت (انعام/6/74؛ مريم/19/42-45؛
انبياء/21/52-57؛ شعراء/26/70-82؛ صافات/37/85-87؛ زخوف/43/26-27). آزر ابراهيم را
به رجم تهديد کرد (مريم/19/46) و ابراهيم(ع) براي او دعاي خير کرد و نويد داد که از
خداوند براي او آمرزش بخواهد و چنين نيز کرد (مريم/19/47؛ شعراء/26/86). و چون آزر
بر طريقة باطل خويش اصرار ورزيد، ابراهيم از او تبري جست (توبه/9/114).
مآخذ: ابناثير، عزالدين، الکامل، بيروت، دارصادر، 1979م، 1/94-100؛ خزائلي، محمد،
اعلامالقرآن، تهران، اميرکبير، 1350ش، صص 55-59؛ رشيدرضا، محمد، المنار، بيروت،
دارالمعرفه، 1393ق/1973م، 7/534-553؛ زبيدي، مرتضي، تاجالعروس، ذيل «آزر»؛
طباطبائي، محمدحسين، الميزان، بيروت، مؤسسهالأعلمي للمطبوعات، 1390ق/1971م،
7/161-165؛ طبري، محمدبن جرير، تاريخ، به کوشش دخويه، ليدن، 1879-1881م، 1/234؛
فخررازي، محمدبن عمر، التفسيرالکبير، بيروت، داراحياءالتراثالعربي؛ نيشابوري،
احمدبن محمد، قصصالانبياء، بيروت، دارالکتب، 1981م، صص 72-73؛ يعقوبي، ابنواضح،
تاريخ، بيروت، دارصادر، 1/21-28.
محمدعلي مولوي
