لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:209
آسْمانِ هَشْتُم، يکي از مثنويهاي پنجگانة ميرمحمدامين شهرستاني، متخلّص به
روحالامين و امين، و مشهور به ميرجمله (981-1047ق/1573-1637م). اين مثنوي به
نامهاي فلکِالبروج، بهرامنامه و هفت گنبد بهرام ني خوانده شده و در بعضي از
فهرستها به اين اسامي از آن ياد شده است.
روحالامين اين مثنوي را در 1021ق/1612م به تقليد از هفت پيکر نظامي و در اصل به
نام سلطانمحمدقلي قطبشاه (989-1020ق/1581-1611م) سرود، ولي چون محمّدقلي قطبشاه
پيش از اتمام اين منظومه درگذشت، شاعر آن را به جانشين او سلطانمحمد قطبشاه تقديم
داشت (ريو، 2/676).
اين منظومه همانند هفت پيکر نظامي داستان بهرام گور ساساني است و 530‘3 بيت دارد.
سراينده بارها در ضمن آن از نام خود ياد کرده است. آسمان هشتم با اين بيت آغاز
ميگردد:
اي روانآفرين دل آراي وي خرد را به خوسيش راهنماي
در بعضي نسخهها (مانند نسخة کتابخانة آستان قدس رضوي) آغاز آن چنين است:
شد چو اين کاخ سربلند تمام کردمش آسمان هشتم نام
شاعر بر هريک از مثنويهاي خود، ازجمله آسمان هشتم، مقدمهاي به نثر نوشته است. اين
مثنوي چاپ نشده و نسخههاي خطّي آن در کتابخانههاي آستان قدس، شوراي ملي سابق،
دانشگاه تهران، موزة بريتانيا، کتابخانة دانشسراي عالي تهران و کتابخانة شخصي
سلطانالقرائي در تبريز موجود است.
مآخذ: آستان قدس، فهرست، 7/187-188؛ آقابزرگ، الذريعه، 7/260‘19/106-107؛
دانشپژوه، محمّدتقي، «کتابخانة ميرزاعبدالعظيمخان قريب گرکاني»، نشرية فهرست خطي،
3/235-236؛ کتابخانة مرکزي، فهرست خطي، 13/3120-3121؛ منزوي، احمد، فهرست خطي
فارسي، 4/2618-2619؛ همو، فهرست خطي فارسي پاکستان، 7/781-782؛ نيز:
Ethe, H., Catalogue of Persian Manuscripts in India Office, Oxford, 1963, vol,
I,P. 842, vol. II, P. 300; Rieu, Charles, Catalogue of the Persian Manuscripts
in the British Museum, Oxford, 1966.
سيدعلي آلداود
