لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:329
آق مسجد (سيمفروپل )، ،شهر و مرکز اداري ايالت کريمه در جمهوري شوروي سوسياليستي
اوکراين، بر کرانه رود سالگير در 64 کيلومتري شمال شرقي بندر سواستوپل 000‘249 نفر
جمعيت (سرشماري 1390ق/1970م) و طول شرقي °44 و َ3 و عرض شمالي °44 و َ58 جمعيت آن
ترکيبي از ترک و روس و تاتار است. آق مسجد (در تلفظ محلي «آق مچت») کلمهاي ترکي و
به معني «مسجد سفيد» است. اين شهر گاهي به سبب سکونت وليعهد خانان تاتار «سلطان
سرا» ناميده ميشد. شهر در دشت رسوبي واقع شده که رود سالگير آن را مشروب ميکند.
سابقه تاريخي: آق مسجد در سده 9ق/15م در محل دژ موسوم به کرمنچيک به دست خانهاي
تاتار مسلمان کريمه ساخته شد. کاخ وليعهد آنان کالغاي در حومه شهر بود و مسجدي به
نام منگيلي گيراي در آن وجود داشت. اهميت تاريخي آق مسجد بيشتر مرهون خرابههاي شهر
قديمي نئاپليس است که مرکز حکومت اسکيتها بوده است. قلعه قديمي آن (نئاپليس) توسط
يکي از شاهان اسکيت به نام اسکيلوروس براي پيشگيري از تهاجمهاي احتمالي اقوام وحشي
ساخته شد. آق مسجد را روسها در 1149ق/1736م پس از تصرف اتش زدند و شهر تازه
سيمفروپل را در 1199ق/1784م پس از الحاق ناحيه کريمه به کشورشان، در مجاورت
خرابههاي آق مسجد، که مهاجرنشين تاتارها بود، بنا کردند. اما ترکهاي ساکن شهر از
به کار بردن اين نام خودداري ميکردند. اندکي بعد شهر در ربيعالثاني 1336ق/ژوئيه
1918م به تصرف انقلابيون روسيه درآمد و از 1340 تا 1365ق/1921 تا 1945م پايتخت
جمهوري سوسياليستي کريمه بود. در طي جنگ جهاني دوم مدت کوتاهي از 3 ذيقعده
1362ق/اول نوامبر 1943م تا 19 ربيعالثاني 1363ق/13 آوريل 1944م در اشغال نيروهاي
آلمان نازي بود.
وضع کنوني: اين شهر پس از جنگ جهاني دوم احيا و صنايع آن بازسازي شد و گسترش يافت و
شهر به يک مرکز عمده صنايع تبديل گرديد و با اتصال به شبکه راه آهن سراسري شوروي
اهميت بازرگاني يافت (پيشتر نيز از 1291ق/1874م راه آهن سواستوپول از آن ميگذشت).
سيمفروپل داراي رشتههاي مختلف صنعت در زمينه مواد غذايي و شيميايي و نيز صنايع سبک
و سنگين است و مراکز توليد آن به ساخت ماشين و لوازم برقي، تلويزيون، قطعات يدکي،
ماشينالات کشاورزي و تهيه انواع مواد غذايي مانند عصارههاي روغني، کنسرو، گوشت و
لبنيات و نيز توليد پوشاکها و انواع پارچهها و کالاهاي چرمي و کفش مشغول است.
محصولات کشاورزي آنجا تنباکو، توتون، پنبه و انگور است. اين شهر داراي 3 مؤسسه
آموزش عالي از آن جمله دانشگاه سيمفروپل و 9 دبيرستان تخصصي شامل اموزشگاههاي فني
حمل و نقل (راه آهن و کاميونها) و تهيه و عرضه مواد غذايي است. فرودگاه و ايستگاه
راه آهن و اتوبانهاي جديدي نيز دارد. پس از جنگ جهاني دوم، يک مرکز خدمات اجتماعي،
يک پارک و مجموعههاي مسکوني جديدي در آن ساخته شد. همچنين تأسيساتي مانند مخزن آب
شيرين، کارخانه برق دولتي به نام برق منطقهاي لنين (در حومه آن)، تالار موسيقي،
تئاتر عمومي، تئاتر عروسکي، موزه هنر، موزه فرهنگ و ادبيات محلي، مؤسسه تربيت معلم
و چند مؤسسه پزشکي و کشاورزي و پژوهشي در اين شهر داير شده است. سيفروپل به سبب
نزديکي به درياي سياه يکي از مراکز جهانگردي شبه جزيره کريمه است که با تراموا به
ساحل به ساحل جنوبي اين شبه جزيره متصل ميشود.
مآخذ: آريانا؛ آمريکانا؛ اسلام آنسيکلوپديسي؛ دانشنامه ايران و اسلام؛
دايرةالمعارفالمعارف بزرگ شوروي، قاموسالاعلام (ترکي).
حسين قره چانلو
