شماره مقاله:66
آثارُ اَلاَدْهار، كتابي تاريخي و جغرافيايي به زبان عربي، نوشتة اديب و
موسيقيدان لبناني سليم جبرائيل الخوري (1843ـ 1875م) و اديب و زبانشناس لبناني
سليم ميخائيل شحاده (1848ـ1907م). كتاب داراي ترتيب الفبايي است و اطلاعات داده شده
در آن بر پاية دانستههاي نيمة دوم سدة 19 يا كهنهتر از ان است. اين كتاب از 2
بخش تشكيل ميشود: بخش يكم، تاريخ است. اين بخش مشتمل است بر گفتوگو از تاريخ
ملتهاي كهن و نوين، مذاهب، نحلهها، طريقهها، مكتبهاي نوين سياسي و غيرسياسي،
پيمانهاي بينالمللي، مجامع ديني، شجرههاي حكومتي، خاندانهاي بزرگ و تراجم احوال
نامداران هر زمان و مكان از پيامبران، صحابه، تابعين، اولياي خدا، صالحان، شاعران،
اديبان، نويسندگان، قّديسان، فيلسوفان، پادشاهان، اميران، واليان، قهرمانان،
قاضيان، حاكمان، مؤلفان و مخترعان همراهِ ذكر اعمال و مذاهب و اختراعات و اكتشافات
ايشان، و نيز تاريخ اديان، خرافات باستاني در نزد ملتها، رويدادهاي مشهور و روزهاي
معروف. اين بخش در «ابن قطان» پايان ميپذيرد. چاپ آن در 2 جزء و در 2 مجلد در
1877م در بيروت انجام يافته است. اين بخش پيشگفتاري در معرفي تاريخ دارد.
بخش دوم، جغرافياست. اين بخش را پيشگفتاري دربارة پيدايش و پيشرفت دانش جغرافياست.
در اين بخش اعلام جغرافيايي (بيشتر آن مربوط به سرزمينهاي عربي و اسلامي و بلاد
وابسته به امپراتوري عثماني، و بعضاً اروپا يا ديگر نقاط گيتي) شرح داده ميشوند و
از تاريخ تحولات سياسي آنها نيز گفتوگو به ميان ميآيد. اين اعلام شامل كشورها،
استانها، شهرها، روستاها، آباديهاي موجود و از ميان رفته، آثار تاريخي و جز آن است.
اين بخش در «بُرَك» (جايي در بصره) پايان ميپذيرد. جزء يكم هر 2 بخش را مؤلفان با
هم نگاشتهاند و بقية اجزاء را سليم شحاده (پس از درگذشت دوست و همكارش سليم خوري
در سهشنبه 29 ژوئية 29 1875م) دنبال كرده است.
4 جزء از بخش جغرافيايي كتاب، در 2 مجلد در 1875ـ1876م در بيروت به چاپ رسيده است.
مآخذ: خود كتاب.
بخش ادبيات