عقل نظرى و عقل عملى - فلسفه آزاد نسخه متنی

به خود باز گرداند. آب كه سرد شد ناتوان است از اين كه حرارت را به خود باز گرداند ولى نفس ناطقه به اين كار توانا است و بسيار فراموش شده اى را دگرباره به ياد مى آورد.

فرنود سوم: جسم نمى تواند بر سطح خود دو نقش قبول كند. نقش دوم با نقش اول مزاحمت دارد ولى نقش هايى كه در نفس ناطقه ترسيم مى گردد با هم تزاحمى ندارند و همه با هم جمع مى شوند.

فرنود چهارم: بدن و نفس با هم يكى نيستند گاهى كمال اين ضعف آن است و ضعف اين كمال آن است. انديشه و فكر كمال نفس است ولى براى بدن فرسودگى و ضعف مى آورد.

فرنود پنجم: قابليت اجسام براى احوالى كه بر آنها عارض مى شود محدود است ولى قابليت نفس نامحدود است و نامتناهى; هر چه دانش دانشمند بسيار باشد باز قابل است كه دانش بيش ترى پيدا كند.

عقل نظرى و عقل عملى

عقل نظرى و عقل عملى از ويژگى هاى انسان و نفس ناطقه او است و اين دو بال هايى هستند كه انسان را به سوى ترقى و تكامل علمى و عملى پرواز مى دهند.

عقل نظرى در انسان مانند قواى مدركه (حواس ظاهرى و باطنى) در حيوان است و عقل عملى در انسان نظير قواى محركه (شهوت و غضب) در حيوانات مى باشد و پر روشن است كه روان انسانى دو جنبه دارد: يكى جنبه قابليت و كسب فيض كه از مقامات اعلى و عقول عاليه اكتساب مى كند و ديگر جنبه فاعليت كه آن چه مى داند به كار مى بندد تا از كرده خود نتيجه گيرد هر دو جنبه را عقل نامند. چون هر دو در ادراك و تعقّل شريكند. فرقى كه ميان آن دو هست در مُدْرَكات آنها است و در آن چه كه ادراك مى كنند.

مُدْرَكات عقل نظرى رابطه مستقيم با كاركرد انسان و وظايف عملى او ندارد تنها دانش قلبى است مانند آن كه جهان علتى دارد و مانند آن كه علت جهان چگونه موجودى است و داراى چگونه صفاتى است و به طور كلى علوم مربوطه به پيدايش جهان و نظاير آن جزءِ مُدْرَكات عقل نظرى خواهد بود.

ولى مُدْرَكات عقل عملى رابطه مستقيم با عمل دارد مانند آن كه وظيفه چيست؟ و كار خوب كدام است تا انجام شود و كار بد كدام است تا ترك گردد نزديك ترين راه به هدف كدام است