مَـلِكِ يَوْمِ الدِّينِ - تفسیر نور سوره حمد نسخه متنی

مَـلِكِ يَوْمِ الدِّينِ

ترجمه

(خدايى كه) مالك روز جزاست.

نكته ها

مالكيّت خداوند، حقيقى است و شامل احاطه و سلطنت است، ولى مالكيّت هاى اعتبارى، از سلطه ى مالك خارج مى شود و تحت سلطه ى واقعى او نيست. مالك يوم الدين

با آنكه خداوند مالك حقيقى همه چيز در همه وقت است، ولى مالكيّت او در روز قيامت و معاد جلوه ى ديگرى دارد؛

در آن روز تمام واسطه ها واسباب قطع مى شوند. تقطّعت بهم الاسباب (30)

نسبت ها و خويشاوندى ها از بين مى رود. فلا انساب بينهم (31)

مال و ثروت و فرزندان، ثمرى ندارند. لا ينفع مال و لا بنون (32)

بستگان و نزديكان نيز فايده اى نمى رسانند. لن تنفعكم ارحامكم (33)

نه زبان، اجازه عذر تراشى دارد و نه فكر، فرصت تدبير. تنها راه چاره لطف خداوند است كه صاحب اختيار آن روز است.

لفظ دين در معانى گوناگون به كار رفته است:

الف: مجموعه ى قوانين آسمانى. إنّ الدّين عنداللَّه الاسلام (34)

ب: عمل و اطاعت. للّه الدّين الخالص (35)

ج: حساب و جزا. مالك يوم الدّين

يوم الدّين در قرآن به معناى روز قيامت است كه روز كيفر و پاداش مى باشد. يسئلون ايّان يوم الدّين (36) مى پرسند روز قيامت چه وقت است؟ قرآن در مقام معرّفى اين روز، چنين مى فرمايد: ثم ما ادريك ما يوم الدّين . يوم لا تملك نفس شيئاً و الامر يومئذ للّه (37) (اى پيامبر!) نمى دانى روز دين چه روزى است؟ روزى كه هيچ كس براى كسى كارآيى ندارد وآن روز تنها حكم و فرمان با خداست.

مالك يوم الدّين نوعى انذار و هشدار است، ولى با قرار گرفتن در كنار آيه ى الرّحمن الرّحيم معلوم مى شود كه بشارت و انذار بايد در كنار هم باشند. نظير آيه شريفه ديگر كه مى فرمايد: نبّى ء عبادى انّى أنا الغفور الرّحيم . و أنّ عذابى هو العذاب الاليم (38) به بندگانم خبر ده كه من بسيار مهربان و آمرزنده ام، ولى عذاب و مجازات من نيز دردناك است. همچنين در آيه ديگر خود را چنين معرّفى مى كند: قابل التَّوب شديد العقاب (39) خداوند پذيرنده ى توبه مردمان وعقوبت كننده ى شديد گناهكاران است.

در اوّلين سوره ى قرآن، مالكيتَ خداوند عنوان شده است، مالكِ يوم الدّين و در آخرين سوره، مَلِكيت او. ملك النّاس

پيام ها :

1- خداوند متعال، از جهات مختلف قابل عبادت است و ما بايد حمد و سپاس او را به جا آوريم. به خاطر كمال ذات و صفات او كه اللّه است، به خاطر احسان و تربيت او كه ربّ العالمين است و به خاطر اميد و انتظار رحم و لطف او كه الرّحمن الرّحيم است و به خاطر قدرت و هيبت او كه مالك يوم الدّين است.

2- قيامت، پرتوى از ربوبيّت اوست. ربّ العالمين... مالك يوم الدين

3- قيامت، جلوه اى از رحمت خداوند است. الرّحمن الرّحيم مالك يوم الدين

30-بقره، 166.
31-مؤمنون، 101.
32-شعراء، 88.
33-ممتحنه، 3.
34-آل عمران، 19.
35-زمر، 3.
36-ذاريات، 12.
37-انفطار، 18 تا 19.
38-حجر، 49 تا 50.
39-غافر، 3.