إِيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ - تفسیر نور سوره حمد نسخه متنی

إِيَّاكَ نَعْبُدُ وإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ

ترجمه

(خدايا) تنها ترا مى پرستيم و تنها از تو يارى مى جوئيم.

نكته ها

انسان بايد به حكم عقل، بندگى خداوند را بپذيرد. ما انسان ها عاشق كمال هستيم و نيازمند رشد و تربيت، و خداوند نيز جامع تمام كمالات و ربّ همه ى هستى است. اگر به مهر و محبّت نيازمنديم او رحمان و رحيم است و اگر از آينده دور نگرانيم، او صاحب اختيار و مالك آن روز است. پس چرا به سوى ديگران برويم؟! عقل حكم مى كند كه تنها بايد او را پرستيد و از او كمك خواست. نه بنده هوى و هوس خود بود و نه بنده زر و زور ديگران.

در نماز، گويا شخص نمازگزار به نمايندگى از تمام خداپرستان مى گويد: خدايا نه فقط من كه همه ى ما بنده توايم، ونه تنها من كه همه ى ما محتاج و نيازمند لطف توايم.

خدايا! من كسى جز تو را ندارم ايّاك ولى تو غير مرا فراوان دارى و همه هستى عبد و بنده ى تو هستند. ان كلّ من فى السموات و الارض الاّ اتى الرّحمن عبد (40) در آسمان ها و زمين هيچ چيزى نيست مگر اين كه بنده و فرمان بردار تو هستند.

جمله نعبد هم اشاره به اين دارد كه نماز به جماعت خوانده شود و هم بيانگر اين است كه مسلمانان همگى برادر و در يك خط هستند.

مراحل پرواز معنوى، عبارت است از: ثنا، ارتباط و سپس دعا. بنابراين اوّل سوره ى حمد ثناست، آيه ى ايّاك نعبد ارتباط و آيات بعد، دعا مى باشد.

چون گفتگو با محبوب واقعى شيرين است، لذا كلمه ايّاك تكرار شد.

پيام ها :

1- ابتدا بايد بندگى خدا كرد، آنگاه از او حاجت خواست. نعبد، نستعين

2- بندگى، تنها در برابر خداوند رواست نه ديگران. ايّاك

3- قوانين حاكم بر طبيعت محترم است، ولى اراده ى خداوند حاكم وقوانينِ طبيعى، محكوم هستند. (41) لذا فقط از او كمك مى خواهيم. ايّاك نستعين

4- گر چه عبادت از ماست، ولى در عبادت كردن نيز نيازمند كمك او هستيم. ايّاك نعبد و ايّاك نستعين (42)

5 - چون خداوند بيشترين لطف را بر ما كرده، ما بهترين تذلّل را به درگاهش مى بريم. الرّحمن الرّحيم ايّاك نعبد

6- ايّاك نعبد و ايّاك نستعين يعنى نه جبر است و نه تفويض. چون مى گوييم: نعبد پس داراى اختيار هستيم و نه مجبور. وچون مى گوييم: نستعين پس نياز به او داريم و امور به ما تفويض نشده است.

7- عبادت، مقدمّه و وسيله ى استمداد است. ابتدا عبادت آمده آنگاه استمداد. ايّاك نعبد و ايّاك نستعين

8 - شناخت خداوند و صفات او، مقدمّه دست يابى به توحيد و يكتاپرستى است. ربّ العالمين، الرّحمن الرّحيم، مالك يوم الدّين، ايّاك نعبد

9- از آداب دعا و پرستش اين است كه انسان خودرا مطرح نكند و خود را در حضور خداوند احساس كند. ايّاك نعبد...

10- توجّه به معاد، يكى از انگيزه هاى عبادت است. مالك يوم الدّين ايّاك نعبد

40-مريم، 93.
41-در نظام خلقت، از اسباب و وسايل بهره مند مى شويم، امّا مى دانيم كارآيى يا بى اثرى هر سبب و وسيله اى، بدست اوست. او سبب ساز است و سبب سوز.
42-و ما كنا لنهتدى لولا ان هدانا اللَّه اگر هدايت الهى نبود ما هدايت نمى يافتيم. اعراف، 43.