لطفا منتظر باشید ...
16- اسارت بابل
به هر حال پيشگوييهاى انبياى بنى اسرائيل تحققيافت (24) و پس از چندى آشوريها كه در شمال
بابل در عراق و سوريه كنونى حكمرانى داشتند و پايتخت آنان شهر نينوا
بود به اسرائيل تاختند و عده كثيرى را به اسيرى بردند. چند سال بعد،
پادشاه بابل بختنصر كه در عهد عتيق نبوكدنصر (يعنى بت « نبو » تاج را
نگهدارى مى كند) ناميده مى شود، به اورشليم حمله كرد و مردم يهودا را
كشت و عده اى را به اسارت به بابل برد كه تا مدتى طولانى در آنجا
بودند. اسير شدن مردم اسرائيل و يهودا موجب پراكندگى آنان در خاورميانه
و سرزمينهاى ديگر شد. اين اسارت اهميت ويژه اى داشت ؛ زيرا گروهى از
مردم اسرائيل نيز كه در حمله پيشين توسط آشوريها از اسارت معاف شده
بودند، در اين يورش همراه با ساكنان يهودا به بابل كوچ داده شدند. اين
موضوع جلاى بابل ناميده مى شود.يهوديان در زمان اسارت ، برخى آداب
و اخلاق مشركان را پذيرفتند و كمتر كسى در بين آنان از جلاى وطن و
اسيرى و دشوارى پرستش خدا رنج مى برد.بايد توجه داشت كه انحصار
طلبى و خود بزرگ بينى خوى و خصلت جدانشدنى قوم كوچك يهود است و ساير
اقوام جهان در واكنش به اين صفات ، با يهوديان از در دشمنى و ستيز در
آمده و به تحقير آنان پرداخته اند. شايد نخستين ويرانى شهر قدس و
گرفتار شدن بنى اسرائيل به دست بابليان در حدود شش قرن قبل از ميلاد
نيز به همين علت بوده است . ارمياى نبى از جانب خداى متعال پيام آورده
بود كه بنى اسرائيل نبايد در برابر آن دشمن مقاومت كنند. ايشان اين
پيام را به چيزى نگرفتند و آن پيامبر را زندانى كردند. پس از سقوط شهر
قدس ، ارميا آزاد شد (ارميا
39:14).
17- تجديد معبد
هنگامى كه كورش (يعنى خورشيد) بنيانگذار سلسلههخامنشى بابل را فتح كرد، يهوديان آزاد شدند و اجازه بازگشت به سرزمين
خود را يافتند. اما بسيارى از آنان حاضر نبودند بابل را ترك كنند و در
بابل و اطراف آن پراكنده شدند. اعلاميه كورش در مورد آزادى يهود حدود
سال 538 ق .م . صادر شد. كورش با اين كار در ميان يهود محبوبيت زيادى
به دست آورد.گروهى از يهوديان نيز به فلسطين بازگشتند و به بازسازى
شهر قدس آغاز كردند. در آن دوران همسايگان آن سرزمين احساس خطر كردند و
مانع بر پايى يك حكومت مقتدر يهودى بر خاك فلسطين شدند. پس از آن
حكومتهاى ناتوانى در مناطق مختلف فلسطين بر پا شد و پس از چند قرن
آشفتگى ، شهر قدس براى بار دوم به دست روميان ويران شد و اين ويرانى
يهوديان را در جهان پراكنده ساخت . از آن پس ، يهوديان در كشورهاى
بيگانه زندگى سختى را مى گذراندند و انواع خوارى و سركوفتگى را در جسم
و جان خود مى چشيدند.
18- پيدايش كنيسه
پس از بازگشت يهود از بابل ، جامعه دينى نظامتازه اى يافت و معابدى ساخته شد كه بعدا كنيسه (synagogue) ناميده
شد.اين معابد مانند ساير معبدها معمارى خاصى داشتند و در آنها قربانگاه
و اماكن ويژه ديگرى وجود داشت . هم اكنون نيز معبد يهوديان كنيسه
ناميده مى شود.قبله يهود معبد سليمان (مسجد اقصى ) است . فقط
سامريان قبله را كوه جرزيم در نزديكى شهر نابلس مى دانند. آنان روزى سه
بار نماز مى خوانند: نماز صبح ، نماز عصر و نماز مغرب . در صورتى كه
دست كم ده مرد در كنيسه وجود داشته باشد نماز برگزار مى شود و در اين
حال يك نفر كه معمولا پيرتر از سايرين است و عبرى را خوب مى داند، جلو
مى ايستد و قسمتهايى از تورات يا دعاهايى به عبرى مى خواند و در مواردى
ركوع مى كنند. معروفترين عبارتى كه خوانده مى شود، شمع (يعنى بشنو) نام
دارد كه از تورات گرفته شده است :(4)اى اسرائيل بشنو يهوه خداى ما
يهوه واحد است (5) پس يهوه خداى خود را به تمامى جان و تمامى قوت خود
محبت نما(تثنيه 6:4-5).
19- تاءثير عقايد مزديسنى و فرهنگ پارسى
يهوديان نيز مانند ساير اقوام تحت تاءثير محيطقرار داشتند و پس از تماس با برخى تمدنهاى باستانى ، خواسته يا
ناخواسته ، بسيارى از مفاهيم و اعمال آنها را وام گرفتند، ولى بايد
توجه داشت كه آنان پيوسته و در تمام موارد، مسائل ياد شده را به رنگ
اخلاقيات توحيدى خاص خويش در مى آوردند. مثلا داستان طوفان نوح ،
خواه از بابليها اقتباس شده باشد يا نه ، آن گونه كه در سفر پيدايش
آمده است ، از خداى واحد، مهربان و درستكار سخن مى گويد. اين داستان به
داستان پر- نپيشتيم (napishtim-Per) كه روى الواح ميخى حك شده است و
علاوه بر شرك صريح ، خدايانى خودخواه ، ستيزه جو، احساساتى و حسود را
مطرح مى كند، چندان شباهتى ندارد. اين تمايز در ساير داستانها و قوانين
و باورهايى كه گفته مى شود يهود از اقوام ديگر اقتباس كرده اند، نيز
مشهود است .در تورات تقريبا ذكرى از قيامت نيست (مگر يكى دو اشاره
مبهم ، مثلا تثنيه 8:16). از نظرات تورات (لاويان باب 26 و تثنيه باب
28) ديندارى و بى دينى در جلب نعمتهاى اين جهان و سلب آنها تاءثير
مستقيم و قطعى دارند. از سوى ديگر، كتاب تلمود از قيامت بسيار سخن گفته
است .يكى از باورهاى اصيل يهوديت كه به تصور پژوهشگران ، از
بيگانگان گرفته شده ، اعتقاد به رستاخيز مردگان است . اين اعتقاد با
آرمان مسيحايى گره خورده و چيزى مانند اعتقاد به رجعت را پديد آورده
است . ايرانيان باستان مى گفتند در زمان آينده ، پس از آنكه آهورمزدا
بر هماورد خود انگرو مئنيو پيروز شود و او را نابود كند، مردگان
برخواهند خاست ، ولى شكل عالى و معنوى اين آموزه دستاورد اصيل الهامات
يهود است و با اعتقاد خشك و بى روح مغان ايران زمين شباهتى ندارد. به
گفته پژوهشگران ، اعتقاد به جاودانگى روح از قديم ميان بنى اسرائيل
وجود داشته و در چندين مورد از كتاب مقدس بدان اشاره شده است ، ولى آن
باور پس از بازگشت از بابل ، با عقيده به جاودانگى قوم و قيام مسيحا
پيوند خورد و اعتقاد به رستاخيز مردگان را پديد آورد. اين نظريه با
قرآن مجيد تعارض دارد؛ زيرا از داستان برانگيخته شدن حضرت موسى (ع ) در
اوايل سوره طه بروشنى مى فهميم كه اعتقاد به رستاخيز در نخستين پيام او
وجود داشته است .(25)
20- اعياد يهود
يهود عيدهايى دارند از اين قرار:1. روز شنبه: در اين روز افراد خانواده دسته جمعى غذا مى خورند و طى آن ، بزرگ
خانواده جام شرابى بر دست مى گيرد و با خواندن دعا، آن را تبرك مى كند
و افراد خانواده از آن شراب مى خورند. تعطيل شنبه يكى از ده فرمان است
(خروج 20:8-11).(26)2. عيد اول ماه : به عبرى به آن
روش حودش مى گويند كه به معناى آغاز ماه است .3. سال هفتم يا سال
انفكاك : طبق تورات هر هفت سال يك بار بايد وامها را بخشيد و كارهايى
انسانى از قبيل آزاد كردن بردگان اسرائيلى و مانند آن انجام داد (تثنيه
15). نام عبرى اين سال شميطا به معناى رها كردن است .4. سال يوبيل
:اين عيد هر پنجاه سال يك بار مى آيد كه اعمال انسانى و اخلاقى بسيارى
در آن انجام مى شود (لاويان باب 25).5. عيد فصح : در لغت به معناى
چشم پوشى كردن است كه به مناسبت چشم پوشى خداوند از قتل نخست زادگان
بنى اسرائيل در حين نزول اين بلا به فرعونيان چنين نامى به آن داده شده
است ). اين عيد هفت روز طول مى كشد و آغاز آن چهاردهم ماه نيسان در فصل
بهار است و مراسم آن در تورات (خروج باب 12) آمده است . اين عيد
مهمترين عيد است و مسيحيان نيز به خاطر تقارن آن با خاك سپارى حضرت
عيسى (ع ) آن را گرامى مى دارند. از دو سه قرن پيش تاكنون گاهى يهوديان
متهم شده اند كه يك كودك يا بزرگسال مسيحى را كشته و از خون آنان در
مراسم عيد فصح استفاده كرده اند. كتابهايى نيز در اين باب نوشته شده
است .6. عيد هفته ها: اين عيد پنجاه روز پس از عيد فصح به مناسبت
گذشتن هفت هفته و آماده شدن محصول برگزار مى شود. نام عبرى آن شاووعوت
يعنى هفته هاست .7. عيد اول سال : اين عيد كه به عبرى روش هشانا
(راءس السنة ) ناميده مى شود در اوايل مهر (اعتدال خريفى ) قرار دارد.
در آن روز به نشانه آمادگى براى ده روز ايام توبه بوق مى نواختند. روز
دهم اهميت خاصى داشت و به آن يوم ها كيپور مى گفتند.8. يوم كيپور:
يعنى روز كفاره ؛ اين عيد مهم در دهمين روز ماه تشرى واقع است و آن را
« عاسور » يعنى
عاشورا مى نامند. يهوديان از غروب روز قبل تا شبانگاه اين روز، به
منظور كفاره گناهان ، روزه مى گيرند و از خوردن ، آشاميدن ، استحمام و
كار پرهيز مى كنند و در كنيسه ها به عبادت و استغفار مشغول مى شوند. در
آن روز، يهوديان بنيادگرا لباس ويژه اى بر تن مى كنند و از پوشيدن كفش
چرمى خوددارى مى كنند.9.عيد سايبانها: در روز بيست و دوم ماه تشرى
به نشانه زندگى كردن بنى اسرائيل در خيمه هاى تيه در عصر حضرت موسى (ع
) مدت يك هفته در خيمه زندگى مى كنند نام اين عيد به زبان عبرى سكوت
يعنى سايبانهاست .10. عيد گشايش : در عبرى حنوكا ناميده مى شود؛
يادبود پيروزى يهود بر استعمارگران يونانى در سال 168 ق .م . است . در
اين روز معبد سليمان به دست يهود از پليديها و خرابيهاى دشمن تطهير
شد.اين عيد يك هفته پس از عيد سايبانهاست .11. عيد قرعه ها: در
عبرى پوريم نام دارد. اين روز به مناسبت رفع خطر قتل عام يهوديان به
توطئه هامان وزير خشايارشا عيد قرار داده شده است . شرح مفصل اين ماجرا
در كتاب استر در عهد عتيق آمده است . وجه تسميه اين روز آن است كه
هامان براى تعيين روز اعلام تصميم خود به پادشاه قرعه كشيده بود. مزبور
در ماه اسفند قرار دارد.
21- فرقه هاى يهودى
همه دينها پس از اندك زمانى فرقه هاى متعدد پيدامى كنند. مسائل اجتماعى و تنوع مشربها، فرقه ها را پديد مى آورد. برخى
از اين فرقه ها نيرومند و برخى ناتوانند، همچنين فرقه هايى پرجمعيت و
فرقه هايى كم جمعيت هستند.فرقه هاى شناخته شده يهود پس از بازگشت
از بابل پديد آمده اند و درباره فرقه هاى قديمتر اطلاع چندانى در دست
نيست .
1-21- فريسيان
كلمه فريسى در عبرى به معناى عزلت طلب است . اينلقب بر جدايى و امتياز آنان دلالت دارد. اين فرقه دو قرن قبل از ميلاد
پديد آمد و تاكنون هم اكثريت يهود از آن هستند. اصل اين فرقه به فرقه
حسيديم (به معناى پارسايان ) بر مى گردد. فرقه حسيديم سه يا چهار قرن
قبل از ميلاد براى زدودن آثار بت پرستى و انحراف ميان يهوديان پديد
آمد. آنان در جنگهاى مكابيان شركت داشتند و در راه دين جانبازى كردند و
شهيد شدند.در قرن هجدهم نيز موج تازه اى به نام حسيديم ميان
يهوديان شرق اروپا پيدا شد كه از اين حركت الهام مى گرفت .فريسيان
يك قرن قبل از ميلاد از ميان حسيديم برخاستند. آنان از نظر فكرى با
صدوقيان تضاد و مخالفت روشنى داشتند. اين فرقه خدا را از جسم و صفات
جسمانى منزه مى دانست . همچنين در مسائل مربوط به اراده آدمى راه ميانه
اى را پذيرفته بود و نيز رستاخيز مردگان و دادگاه عدل الهى را مى
پذيرفت و به عبادات از قبيل نماز و غيره اهميت مى داد. فريسيان در
جامعه يهود موقعيت خوبى به دست آوردند و اكثريت تابع آنان
شدند.فريسيان علاوه بر عهد عتيق كه تورات مكتوب ناميده مى شد، به
تورات شفاهى نيز معتقد شدند. تورات شفاهى گفته هاى حكيمانه دانشمندان
يهود است كه به عقيده آنان نسل به نسل از زمان حضرت موسى (ع ) براى قوم
يهود باقى مانده است . اين گفته ها در فاصله قرن دوم تا پنجم ميلادى ،
در كتابى بسيار بزرگ به نام تلمود جمع آورى شده و زيربناى فكر و اعتقاد
بنى اسرائيل قرار گرفته است . پس از اين ، در باب آن سخن خواهيم گفت
.فريسيان دارالعلمهاى مختلفى تشكيل دادند و اوقات خود را صرف
مطالعه در دقايق تورات كردند و نكته هاى تازه اى به دست آوردند. به
عقيده آنان در تورات حتى يك حرف كم يا زياد يا بى مورد و فاقد معنا و
مقصود نيست ، بلكه درون هر حرف و كلمه اى اسرارى نهفته و رموزى خفته
است .امور داخلى يهود در فاصله بازگشت از بابل تا خرابى دوم شهر
قدس در دست حاخامهاى فريسى و گاهى صدوقى بود. همچنين آنان با حضرت عيسى
مسيح (ع ) بسيار مخالف بودند و براى تصليب او تلاش كردند. نام فريسيان
به تكرار، در اناجيل چهارگانه آمده است
.
2-21- صدوقيان
نام اين فرقه به صادوق بن اخيطوب كه از طرف حضرتداوود (ع ) به كهانت منصوب شده بود، مربوط مى شود (كتاب دوم سموئيل
8:17 و 15:24). اين منصب در عصر حضرت سليمان (ع ) نيز براى صادوق باقى
ماند(كتاب اول پادشاهان 2:34). كاهنان بنى صادوق در كتاب حزقيال مورد
تعريف و تمجيد قرار گرفته اند و امانت دارى آنان ستوده شده است (حزقيال
44:15).صدوقيان به جاى نماز، براى قربانى اهميت ويژه اى قائل
بودند. بسيارى از كاهنان هيكل سليمان و حاخامهاى سنهدرين از اين فرقه
برخاستند. روابط آنان با واليان رومى نيز خوب بود.صدوقيان بر خود
لازم مى ديدند سنتهاى گذشته را حفظ كنند و با تجديد نظر و تفسير به
راءى فريسيان و آداب و عادات آنان مخالفت مى ورزيدند. آنان قائل به
جسمانيت خدا بودند و مى گفتند قربانى و هدايايى كه در راه خدا مى دهيم
، مانند چيزهايى است كه به يك پادشاه يا حاكم بشرى داده مى شود.
صدوقيان جاودانگى نفس و قيامت را انكار مى كردند و مى پنداشتند سزاى
نيكى و بدى در همين دنيا داده مى شود و در مورد اراده انسانى به اختيار
مطلق معتقد بودند.صدوقيان مانند فريسيان با حضرت مسيح (ع ) مخالفت
بودند و نام آنان به تكرار در اناجيل چهارگانه آمده است . پس از خرابى
اورشليم در سال 70 م . ديگر اثرى از اين فرقه باقى
نماند.
3-21- سامريان
نام سامريان از منطقه اى به نام سامره مى آيد كهدر زمان تجزيه سرزمين فلسطين پس از حضرت سليمان (ع ) ، مركز كشور
اسرائيل بود. اين فرقه پس از بازگشت از اسيرى بابل پديد آمد و برخى
معتقدند كه نژاد آنان اسرائيلى نيست و احتمالا مخلوطى از اسرائيلى و
آشورى است .اين فرقه بسيار كوچك تنها پنج سفر تورات و كتاب يوشع را
مى پذيرد و 33 كتاب ديگر عهد عتيق را رد مى كند. همچنين تورات اين فرقه
با تورات رايج اندكى اختلاف دارد و زبان سامرى نيز با زبان عبرى متفاوت
است كه البته اين تفاوت اندك آن را از عبرى بودن خارج نمى
كند.سامريها به قداست كوه جرزيم در نزديكى شهر نابلس اعتقاد دارند
و آن را قبله خود مى دانند و مى گويند قبله حضرت موسى (ع ) نيز همان
بوده است ، ولى حضرت داوود (ع ) از پيش خود، مكان معبد سليمان (مسجد
اقصى ) را قبله معرفى كرده است .اين فرقه به مسائل مذهبى توجه
مخصوصى دارد و مراسم ويژه اى انجام مى
دهد.
4-21- اسنيان
ريشه كلمه اسنى احتمالا به معناى شفا دهنده است،به اين معنا كه آنان در انديشه شفاى روان خود بوده اند. در وجه تسميه
اين كلمه ،احتمالا ديگرى (مانند تعميد دهنده ) نيز وجود دارد.اين
گروه حدود دو قرن پيش از ميلاد به وجود آمدند و با خراب شدن اورشليم ،
آنان نيز مانند صدوقيان و بعضى فرقه هاى ديگر از بين رفتند و جز نامى
از ايشان باقى نماند،تا اينكه نيم قرن پيش به سال 1947 ،برخى آثار
مكتوب آنان همراه با نسخه هايى از عهد عتيق كه تحرير كرده بودند، در
غارهاى فلسطين در كرانه بحرالميت به دست آمد و مقدارى از نقاط ابهام
مربوط به اعتقادات و جامعه آنان حل شد.اسنيان مالكيت فردى را قبول
نداشتند و به ازدواج روى خوشى نشان نمى دادند. در روز چندين بار غسل مى
كردند و به اين منظور حوضهاى بزرگى ساخته بودند كه در اكتشافات اخير
آنها را از زير خاك بيرون آورده اند. هنگام طلوع فجر از خواب بر مى
خاستند و پس از عبادت تا ظهر به كار مشغول مى شدند،سپس دست از كار مى
كشيدند و به طور دسته جمعى ناهار مى خورند و همين طور شام آنان دسته
جمعى بود.روز شنبه به طور كلى از كار دست مى كشيدند و عبارت و تفكر
و مطالعه تورات مى پرداختند.گفته مى شود قبله آنان خورشيد بود، نه
معبد سليمان و ظاهرا آن را از ميتراپرستان گرفته بودند.سطح معلومات
آنان در زمينه تفسير و عرفان بالا بود و افرادشان نيز در حدود قرن اول
ميلادى 4000 نفر گزارش شده است كه با در نظر گرفتن محدوديتهاى عضوگيرى
در آن جامعه ، عددى بزرگ به نظر مى آيد.به عقيده برخى دانشمندان ،
افكار اين فرقه زير بناى مسيحيت فعلى گرديد. حتى ممكن است اعضاى اين
فرقه همگى مسيحى شده باشند. گفته مى شود يحيى بن زكريا (تعميد دهنده )
نيز از آنان بوده است . بيابان گردى آن حضرت به قول اناجيل (و نيز
احاديث اسلامى ) مى تواند شاهدى بر اين موضوع
باشد.
5-21- قانويان
كلمه قانونى كه در لغت به معناى غيور و متعصب است، بر گروهى اطلاق مى شد كه با شدت تمام با استيلاى روميها بر فلسطين
مخالفت مى كردند. آنان معمولا خنجرى در زير لباس خود مخفى مى كردند و
در فرصت مناسب هواخواهان روميان را از پاى در مى آوردند. بيگانگان آنان
را از فرقه هاى ديگر مشخص مى كردند و خطر آنان را جدى مى گرفتند. چنين
به نظر مى رسد كه اين عده از نظر ساير اعتقادات خود با فريسيان تفاوتى
نداشتند.
6-21- قارئون
قارئون از كلمه « قراء » در عربى وعبرى مى آيد كه در مقابل تفسيرهاى تكلف آميز فريسيان ، به قرائت كتب
آسمانى اشاره دارد.اين فرقه كه پس از ظهور اسلام پديد آمده است ،
با تلمود (تورات شفاهى ) مخالفت مى كند و بر معناى ظاهرى تورات تعصب مى
ورزد و همواره با فريسيان درگيرى داشته است . رهبر آنان در ابتدا يك
ربانى يهودى به نام عنان بود كه با ابوحنيفه معاشرت داشت و اصطلاحات
فقه اسلامى را از وى آموخت . وى در عصر منصور دوانيقى در بغداد اين
فرقه را بنياد نهاد. سپس فردى به نام بنيامين نهاوندى آن مكتب را در
ايران آن روز ترويج كرد و تغييراتى در آن داد و نام قارئون (در عبرى
قرائيم يعنى قرائت كنندگان ) را به جاى عنانيه بر آن نهاد.در قرون
گذشته اكثر قارئون در جهان اسلام زندگى مى كردند. اكنون آنان در
اسرائيل ، روسيه ، اوكراين و كشورهاى ديگر به سر مى برند. نام شبه
جزيره كريمه (Crimea) در اوكراين از عنوان فرقه قرائيم گرفته شده است .
دانشمندان بزرگى از قارئون برخاسته اند كه مباحث آنان در الهيات يهودى
توجه محققان را به خود جلب كرده است . آنان در مباحث خود از اصطلاحات
اصول فقه حنفى بهره مى گيرند.
7-21- دونمه
نام فرقه دونمه به تركى استانبولى به معناى مبدلشده است و در بعضى اوقات به آنان شبتين مى گويند كه به شبتاى صبى مؤ سس
گروهشان نسبت داده مى شود.نامبرده به سال 1626 در شهر ازمير (غرب
تركيه ) به دنيا آمد و پس از مطالعه و بررسى الهيات و عرفان يهودى كم
كم مدعى شد كه مسيحاى يهود است و براى نجات آنان آمده است . برخى
يهوديان اروپا و تركيه و خاورميانه دعوتش را پذيرفتند و گروه بى شمارى
نزد او گرد آمدند.وى كه خود را نخستين فرزند خدا مى ناميد، گفت در
سال 1666 قيام خواهد كرد. وى قبل از رسيدن موعد مذكور به اورشليم و
قاهره رفت . در آن ايام يهوديان از خوشحالى به جشن و شادى پرداختند و
شعار مى دادند: « زنده باد مسيح پادشاه
» و « زنده
باد سلطان صبى . » شبتاى صبى در سال
1666 به جاى آنكه به اورشليم مسافرت كند، به استانبول رفت و بلافاصله
از طرف پادشاه عثمانى دستگير شد و در روز 16 سپتامبر 1666 او را به
حضور پادشاه آوردند و از او خواستند مسلمان شود. وى پس از پذيرفتن
اسلام ، نام خود را به محمد افندى تغيير داد و با يك بانوى مسلمان
ازدواج كرد.وى همچنين بسيارى از پيروان خود را به پذيرش اسلام
ترغيب نمود، ولى باز هم بسيارى از يهوديان او را مسيحا مى دانستند.
آنان در توجيه اين مساءله مى گفتند كه تنها شبحى از شبتاى مسلمان شده و
خود او براى يافتن ده قبيله گم شده بنى اسرائيل به آسمان رفته است و به
زودى ظهور خواهد كرد. يكى از فعالان اين مرام مى گفت : همان گونه كه
موسى در كاخ فرعون پرورش يافت ، لازم بود كه مسيحا در كاخ سلطان عثمان
بماند تا بتواند نفوس گم گشته اسلام را نيز نجات دهد.شبتاى صفت
مسيحايى خويش را نگه داشت و مجاز بود به عنوان تبليغ اسلام ميان
يهوديان ، با آنان تماس بگيرد. وى فرقه اى پديد آورد كه اعضاى آن بى
درنگ به رسم مسلمانان عمامه بر سر گذاشته ، پيرو آداب اسلامى شدند و به
بازگشت سريع شبتاى به عنوان منجى حقيقى بنى اسرائيل اميدوار
ماندند.مرگ وى به سال 1676 اتفاق افتاد و برادرش اتباع او را دور
خود جمع كرد. پس از آن ، اتباع اين فرقه در ظاهر به سنن اسلامى و در
باطن به سنن يهودى عمل مى كردند.اكنون چند هزار نفر از آنان در
تركيه يافت مى شوند.
