شماره مقاله:197
آسْتارا، شهرستاني در غرب درياي خزر و در شماليترين نقطة استان گيلان که مرکز
آن آستارا است. آستارا به موجب قانون تقسيمات کشوري سال 1316ش بخش شهرستان اردبيل
بود، در مهر 1337ش تابع آذربايجان شرقي شد و از خرداد 1339ش جزو استان گيلان گرديد.
جمعيت آن براساس سرشماري 1355ش، 35945 نفر بوده و زبق برآورد 1363ش به 43864 نفر
رسيده است.
آستارا از غرب به درياي خزر، از شمال به ارّان، از شرق به شهرستان اردبيل و از جنوب
به منطق? طالشنشين گرگان رود محدود است. اين شهرستان فقط يک دهستان مرکزي دارد و
بيشتر آباديهاي بزرگ و کوچک آن در کنار شاخههاي سمت راست رودخانة آستارا جاي
دارند. اين بخش به نوشتة فرهنگ آباديهاي کشور (براساس سرشماري 1355ش، 8/4) داراي 58
آبادي و 21795 تن جمعيت است، اما فرهنگ اجتماعي جهادسازندگي (1363ش) تعداد آباديهاي
آن را 80 آورده و نام آنها را نيز ياد کرده است. زبان اصلي اهالي ترکي و احياناً
طالشي است. مساحت اين شهرستان 334 کمـ 2 تراکم نسبي جمعيت آن 6/107 (سرشماري 1355ش)
و براساس برآورد 1363ش، 3/131 است. اين شهرستان شامل دشت و کوهستان است که دشت و
دوسوم دامنة کوهستاني جنگلي و يکسوم بالاي آن خاسکوه يا کوه بيدرخت است. هواي
دشت در تابستان گرم و مرطوب و در زمستان ملايم، و هواي کوهستان در تابستان و زمستان
سرد است. محصولات آن غلّات، حبوبات، برنج و فرآوردههاي دامي است. در شهرستان 3
درمانگاه، 71 دبستان، 12 مدرسة راهنمايي، 2 دبيرستان و يک مدرسة حرفهاي و فني است.
از اماکن تاريخي آستارا ميتوان اينها را نام برد: 1. بقعة شيختاجالدّين محمود
خيوي در لمير محلة آستارا که بر روي سنگ قبر آن تاريخ 732ق حک شده است؛ 2. قلعة
شيندان که تاريخ بناي آن احتمالاً مربوط به قبل از اسلام است؛ 3. قبرستان قديمي و
نهبين، بالاي دهکدة حيران بر سر راه فرعي نمين؛ 4. قبرستان قديمي دهکدة گنجکشي از
آباديهاي نزديک حيران؛ 5. بقعة پير قطبالدين نزديک دهکدة باغچهسرا؛ 6. بقعة
سيّدابراهيم و سيّدقاسم پسران امامموسيکاظم(ع) در دهکدة کان رود.
مآخذ: نکـ آستارا، شهر.
منوچهر ستوده