بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
از سوي سوم اعمال، رفتار، افكار و عقايد هر جامعه نقش اساسي در ساختن آيندگان و نسلهاي بعد دارد.همچنينزندگيانسان به همين زندگي محدود و كوتاه اين جهان محدود نميشود بلكه در پيش روي انسان زندگي نامحدود و ابدي قرار دارد، از اين رو سعادت انسان در خوشبختي اين جهان مادي خلاصه نميشود بلكه سعادت واقعي او در جهان ديگر است.پنجم اينكه بين سعادت دنيوي و اخروي، سعادت فرد و جامعه، كمال مطلوب ابعاد گوناگون وجد انسان و... ممكن است تعارض و تزاحم واقع شود. بنابراين قانون و برنامهاي ميتواند تامينكننده سعادت و خوشبختي انسان باشد كه اولاً در آن قانون تنها به يك بُعد از ابعاد وجود انسان عنايت نشده باشد بلكه تامينكننده كمال و پيشرفت تمام ابعاد وجود انسان باشد. ثانيا تنها نظر او به زندگي و سعادت اين جهان محدود نباشد و در كنار سعادت اين جهان، انسان را در جهان پس از مرگ نيز سعادتمند و خوشبخت نمايد. ثالثا در آن برنامه و دستور روابط انسانها در نظر گرفته شود و ميزان تاثير اعمال فرد در جامعه و بالعكس مورد توجه قرار گيرد.براين اساس كسي ميتواند براي انسان برنامه سعادت و خوشبختي ارايه دهد كه به ابعاد وجودي انسان آگاهي كامل داشته باشد، سعادت و خوشبختي او را به خوبي بشناسد، به جهان پس از مرگ ا حاطه كامل داشته باشد، عوامل سعادت و رستگاري انسان را در آن جهان به خوبي بازشناسد، به ميزان تاثير هر قانون در جامعه و حتي آيندگان وقوف كامل داشته باشد، عوامل و پارامترهاي ديگر خوشبختي و سعادت از نظر او دور نماند و از تاثيرات سوء هر قانون و دستوراعلمل غافل نباشد تا در مجموع بهترين و كاملترين برنامه زندگي و قانون را براي انسان ارايه دهد. روشن است كه براي تدوين و تنظيم چنين برنامه و دستورالعملي صدها بلكه هزاران عامل و پارامتر در زمان واحد بايد در نظر گرفته شود كه احاطه به تمام آنها از حيطه قدرت انسان خارج است. علاوه بر آن، شناخت برخي از پارامترها براي عقل انسان به تنهايي. بدون راهنمايي و ارشاد وحي ـ غيرممكن است قرآن كريم ميفرمايد:«كما ارسلنا فيكم رسولاً منكم يتلوا عليكم آءياتنا ويزكيّكم و يعلّمكم الكتاب والحكمه و يعلّمكم مالم تكونوا تعلمون. (بقره/ 151)
«همانگونه كه در ميان شما، فرستادهاي از خودتان روانه كرديم، كه آيات ما را بر شما ميخواند و شما را پاك ميگرداند و به شما كتاب و حكمت ميآموزد و آنچه را نميدانستيد به شما ياد ميدهد».در آيه ديگر ميفرمايد:«وانزل اللّه عليك الكتاب والحكمة و علّمك مالم تكن تعلم» (نساء / 113)
«و خداوند كتاب و حكمنت بر تو نازل كرد و آنچه را نميدانستي به تو آموخت.»
قوانين و دستوراتي را كه براي سعادت و تكامل انسان، ارايه ميشود مانند قضاياي بديهي و ضروري نيست كه همه انسان در همه شرايط و زمانها قادر به درك آنها باشند و نيازي به راهنمايي و ارشاد پيامبران نداشته باشند. بلكه عوامل گوناگوني در افكار و انديشههاي انسان اثر ميگذارد و همين عوامل موجب ميشود كه انسانها با هم اختلاف كنند، گروهي يك قانون را عادلانه انگارند و برخي ديگر همان قانون را ظالمانه تصور نمايند، تعدادي مجازاتي را خشن و شديد توصيف كنند و بعضي ديگر همان مجازات را مطابق عدل و انصاف تلقي كنند و... ما به بيان برخي از عوامل اختلاف انسانها در قضاوت و موانعي كه بر سر راه شناخت سعادت و پيمودن آن وجود دارد ميپردازيم.1) تفاوت انسانها در خلق و خوي: يكي از عواملي كه در قضاوتها و افكار ما تاثير قابل ملاحظهاي دارد، خلق و خوي شخصي و صفات و ويژگيهاي درون ماست. انساني كه ذاتا خشن و سختگير است، نوعي برخورد و مجازات را در جامعه پيشنهاد ميكند و انسان نرمخو و احساساتي، آن قانون را نميپسندد و بيشتر خواستار نرمش و گذشت در مقابل جنايتكاران و مجرمان است. حتي ممكن است پارهاي از انسانها در مقابل جنايتكارترين انسانها تحت تأثير احساسات قرار گيرند.2) اميال و خواهشهاي مادي: عامل ديگري كه انسان را از شناخت سعادت و خوشبختي خود باز ميدارد، اميال و خواهشهاي مادي و جسماني انسان است. علامه طباطبايي دراين باره ميفرمايد:
لطفا منتظر باشید ...
