قصيده (تائيّه)(1) مدارس آيات, مشهورترين و بلند ترين شعر دعبل خزاعى است. دعبل با اين قصيده, به جاودانگى و آوازه عالمگير دست يافت. اگر شاعر, جز اين قصيده, شعرى نمى سرود و يا فقط همين قصيده اش به دست ما مى رسيد, براى اثبات نبوغ شعرى و قدرت ادبى و وسعت انديشه و استوارى اعتقاد و پاكى ايمانِ شاعر, كافى بود.اين قصيده, هم از نظر بافت كلامى و صنايع لفظى و معنوى و ادبى, در نهايت زيبايى و قوّت است و هم از نظر محتواى غنى و انديشورانه و عالمانه آن.همچنان كه در فصل اوّل اشاره كرديم, وزن عروضى قصيده (بحر طويل) (فَعُولُنْ مَفاعيلُنْ فَعُولُنْ مَفا§عِلُ) است; وزنى كه بسيار طبيعى و آهنگين و متناسب با محتواى بلند و حماسى قصيده است. شاعر, قصيده اش را از مطلع تا مقطع آن, در كمال ظرافت و استادى, با صنايع لفظى و معنوى بديعى و ادبى مانند حُسن مطلع, تشبيب و تغزل, جناس, مراعات النظير, طباق, توريه, ايهام, استعاره, كنايه, حُسن تعليل, حُسن تخلّص و… آراسته است. تعداد ابيات آن را بعضى از محققان تا 123 بيت نوشته اند.از نظر محتوا نيز قصيده تائيه قابل توجه و درخور تفكر و تأمّل است. قصيده در مدح و منقبت و ثنا گسترى اهل بيتِ عصمت و طهارت سروده شده و به ذكر مصايب آنان پرداخته است و موضوعاتى همچون ولايت و خلافت على و فرزندان معصوم او {, عشق به آل محمّد {, بى وفايى وجفاكارى مردم نسبت به امام على و خاندان آن حضرت بعد از رحلت پيامبر و در طول دو قرن اوّل اسلام, جنايت هاى بنى اميه و بنى عباس, حادثه دلخراش كربلا, قيام هاى علويان در برابر خلافت اموى و عباسى, مسائل اعتقادى و تاريخى ديگر و… جانمايه فكرى و پيام اصلى قصيده مدارس آيات را تشكيل مى دهد. بدين خاطر اين چكامه بلند,از مدايح درخشان اهل بيت و از شاهكارهاى شعر عرب به شمار مى رود. در قصيده تائيه مدارس آيات, هنر و حماسه و عشق و ايمان و اخلاص و انديشه و تعهّد و عاطفه موج مى زند.گويند: دعبل پس از خواندن اين قصيده بر امام رضا آن را بر جامه اى نوشت و در آن احرام كرد و وصيت نمود آن را در كفنش بگذارند!(1)
لطفا منتظر باشید ...
