3- توجّه به تكاليف در تمامي ابعاد
اسلام عزيز در زمينههاي گوناگون اعتقادي، عبادي، اخلاقي، فردي، خانوادگي، اجتماعي، سياسي، اقتصادي، نظامي و ... تكاليفي بر عهده انسان مينهد. مسلمين بايد به همه آنها توجه داشته باشند. فلاح و سعادت و عزّتي كه اسلام براي پيروان خود تضمين كرده است، در گرو انجام تكاليف در تمامي زمينههاست.اسلام را اگر بعنوان يك سيستم ـ با توجه به تعريفي كه براي سيستمها ميشود ـ در نظر بگيريم،[1] تمامي اجزاي آن در ارتباطِ دقيق با هم ميباشند. اين وجودِ مركب، با بودن تمامي اجزاي خويش است كه داراي اثرات مثبت و منشاء بركات است، و در صورت نبودن بعضي از اجزاء، آن ثمرات، و بهرههاي بايسته را نخواهد داشت.علت اصلي عقبماندگي مسلمين در قرون اخير، غفلت آنان از بعضي ابعاد اسلام و برخي تكاليف اسلامي و شرعي خويش است. تنها، توجه داشتن به احكام عبادي و فردي، و غفلت از احكام اجتماعي، سياسي و حكومتيِ اسلام ضايعات فراواني را طي زماني طولاني بوجود آورده است. اين غفلت، حاصل تلاش استعمار در طول چندين قرن است.[2] امام امت رضوان الله تعالي عليه در كتاب ولايت فقيه در ارتباط با ابعاد گوناگون احكام اسلام چنين ميفرمايند.نسبت اجتماعيات قرآن با آيات عبادي آن از صد به يك هم بيشتر است. از يك دوره كتاب حديث كه حدود پنجاه كتاب است و همه احكام اسلام را در بر دارد، سه چهار كتاب مربوط به عبادات و وظايف انسان نسبت به پروردگار است، مقداري از احكام هم مربوط به اخلاقيات است، بقيه همه مربوط به اجتماعيات، اقتصاديات، حقوق و سياست و تدبير جامعه است.[3]در آن كتاب، حضرت امام ـ رحمة الله عليه ـ بيتوجهي مسلمين به اين امر را مكرراً بيان فرموده، و رنج خود را از اين غفلت اظهار ميدارند.آسيبهاي جبران ناپذيري كه به اسلام و مسلمين وارد شده است، بيشتر از اين ناحيه است. قتل و غارت و هتك حيثيت مسلمين توسط صهيونيستهاي پليد جنايتكار و ايادي شيطان بزرگ از جملة اين خسارات است.هر انسان مسلمان، در هر جاي زمين كه زندگي ميكند، بايد از خود بپرسد كه: مگر دفاع از مسلمين و سرزمين مسلمين كه مورد تهاجم دشمنان اسلام قرار گذاشتهاند، واجب شرعي نيست؟ مگر شريعت مقدس اسلام و قرآن و سنت، در اين گونه موارد ساكتند و حكمي ندارند؟ مگر تركِ دفاع به هر صورت ممكن، معصيت و گناه نيست؟
مگر فقط تركِ نماز و روزه معصيت است؟انسانِ مسلمان بايد تمامي احكام شرعي را بكار بندد و حق ندارد برخي را انجام داده و برخي ديگر را به بوته فراموشي بسپارد.
خداوند در كلام وحي، قوم يهود را كه به بعضي از احكام شريعت خويش عمل ميكردند و برخي را ترك ميگفتند مورد سرزنش و نكوهش شديد قرار ميدهد و آنان را وعده سختترين عذاب در روز قيامت ميدهد كه:«أَ فَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتابِ وَ تَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ فَما جَزاءُ مَنْ يَفْعَلُ ذلِكَ مِنْكُمْ إِلاَّ خِزْيٌ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ يُرَدُّونَ إِلى أَشَدِّ الْعَذابِ وَ مَا اللَّهُ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ»[4]آيا به بعضي از كتاب ايمان ميآوريد و به بعضي از آن كافر ميشويد، پس جزاي هر كس از شما كه چنين كند جز خواري در اين دنيا نيست و درروز قيامت به سختترين عذاب كشانده ميشود و خدا از كارهاي شما غافل نيست.اين خطاب خداوند به رسول خويش است در مورد آنها كه آيات خدا را به ميل خويش بخشبخش ميكنند و برخي از آيات را ميگيرند و برخي ديگر را رها ميكنند:
« وَ قُلْ إِنِّي أَنَا النَّذِيرُ الْمُبِينُ * كَما أَنْزَلْنا عَلَى الْمُقْتَسِمِينَ * الَّذِينَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِينَ * فَوَ رَبِّكَ لَنَسْئَلَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ * عَمَّا كانُوا يَعْمَلُونَ»[5](اي پيامبر) بگو: من بيم دهنده آشكاري هستم، از مانند عذابي كه بر تقسيم كنندگان فرو فرستاديم، آنانكه قرآن را قسمت قسمت كنند ـ يعني: برخي از آيات را بپذيرند و برخي را نه ـ قسم به پروردگار تو كه قطعاً و يقيناً آنها را در مورد آنچه ميكردند به سؤال خواهيم كشيد.بنابراين هر كس گرفتار ترك هرگونه واجبي است، بايد توبه كند و در انديشة جبران گذشتة خود باشد، تا مشمول عذابخواري دنيا و سختترين عذاب در آخرت نگردد.
در پايانِ سخن، شايسته است از آن آيت حق، و آن عزيزتر از جان ياد كنيم. از او كه مسلمانان اين عصر را نداي بيداري سر داد و به تكاليف خود آگاهشان كرد. بايد بدانيم كه خداوند سبحان با روحِ خدا، امام امّت، حجت خويش را بر همگان تمام فرمود و ديگر عذري براي كسي باقي نيست.با ياري قادر متعال، انقلاب الهي كه امام عزيزمان ـ رحمة الله عليه ـ پايهگذاري كرد، به همة جهان صادر شده و پرچمي كه او برافراشت، با خواست ايزد منان برافراشتهتر خواهد شد، تا آن زمان كه به دست صاحب اصلي آن، كه جانهاي ما فداي خاك مقدم اوست، سپرده شود.خدايا ما را با تكاليف الهي خويشآشناگردانخدايا لغزشها و خطاها و گناهان ما را ببخشخدايا ما را توفيقِ توبه، ارزاني دارخدايا توبهمان را پذيرا باشاي مهربانترين مهربانان«اللهم تقبّل توبتي و كفّر خطيئتي، بمنّك و رحمتك يا ارحم الرّاحمين»محمد حسين جعفريفروردين 1369
[1] . تعريف سيستم: مجموعة متّصلي از اشياء و اجزاء و يا اطّلاعات و اعتقادات.ـ تعريف ديگر براي سيستم: «ارتباط» بين مجموعهاي از «عوامل» و «متعلّقات» آنها.«عوامل»، عبارتند از: اجزاء و يا قسمتهايي از يك سيستم كه تعداد آنها از يك تا بينهايت ميتواند باشد.«ارتباط» عبارتست از: آنچه كه سيستم را به هم پيوند ميدهد.«متعلّقات» عبارتست از صفات و آثار بالقوّه و بالفعل كه به هر عاملي استناد ميشود.در حقيقت ارتباطِ بين اجزاءِ سيستم است كه خاصيّت اصلي سيستم را بوجود ميآورد. گرچه اجزاء كوچك يك سيستم را ميتوان بصورت مجزّا شناخت، ليكن روابط بين اجزاء است كه يك سيستم را بوجود ميآورد.(مراجعه كنيد به كتاب سيستم توحيدي ـ تأليف سيّد محمّد علي كامروا، صفحة 11 و 12).ـ يك سيستم از نظر ساختمان، كلّي و قابل تقسيم است، ولي اگر از نظر نقش و كاري كه انجام ميدهد بدان نظر افكنيم، يك كلّ غير قابل تقسيم است، زيرا در اثر تفكيك بعضي از خواصّ ضرورتش را از دست ميدهد.(رجوع شود به : كتاب كابرد روش سستمها، ترجمه محمّد جواد سهلاني، صفحه 29).براي آگاهي بيشتر در مورد سيستمها، كتابهايي را كه در اين زمينه نگاشته شده است ببينيد.[2] . رجوع شود به كتاب ولايت فقيه حضرت امام ـ رحمة الله عليه ـ ، ص 6 و 7 و 165.[3] . كتاب ولايت فقيه، ص 8.[4] . سورة بقره، آية 85.[5] . سورة حِجْر، آيات 89ـ93.