لطفا منتظر باشید ...
4- توبه، واجب فوري
در ضمن مسئله‌اي كه در ابتداي اين فصل ذكر شد دانستيم كه توبه، از واجبات فوري است. لازم به توضيح است كه برخي از واجبات، واجبِ فوري‌اند. اين واجبات بايد بي‌درنگ بجا آورده شود و تأخير آنها ولو براي يك لحظه جايز نبوده و معصيت و نافرماني خداست.پاسخ به سلام[1] و پاك كردن مسجد از نجاست،[2] دو مثال براي اينگونه واجبات است. سلام كننده را بايد بلافاصله پاسخ گوييم اگر چه در حال نماز باشيم، پاك كردن مسجد را نيز بر هر كار ديگر حتّي نمازِ واجب مقدّم بداريم.
(اگر وقت براي انجامِ آن باقي است بطوريكه بتوانيم پس از طهارت مسجد آنرا در وقت بجاي آوريم.)توبه نيز از اينگونه واجبات است، بنابراين هر لحظه تأخير آن، معصيت و گناه بود و براي حتّي يك ثانيه نبايد در انجام آن درنگ كرد. پس به محضِ توجّه شخص به خطاي خويش در انجامِ حرام يا تركِ واجب، بايد بلافاصله توبه كند، يعني:
اوّلاً از خطاي خود قلباً پشيمان شده و اراده كند كه هرگز آن گناه را تكرار نكند.
ثانياً آنچه را ترك كرده، اگر قضا و كفّاره دارد نسبت به هر دو اقدام كند.[3]
ثالثاً اگر معصيت او موجب خسارت ـ مالي يا آبروئي يا ...ـ بر ديگران بوده است، در اولين زمانِ ممكن، آنرا جبران كند.بي‌ترديد كمترين تأخير در انجام توبه، خود معصيتي ديگر است و خود، توبه ديگري را طلب مي‌كند.
پيام نور
«مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً»قرآم كريم ـ سورة فرقان ـ بخشي از آية 70هر كه توبه كند و ايمان آورده، عمل صالح انجام دهد، پس خداوند بدي‌ها و زشتي‌هاي آنان را بدل به نيكي مي‌كند و خداوند آمرزنده و مهربان است.«در اين مجموعه به مناسبت، آيات و روياتي تحت عنوان پيام نور، آمده است. در صورتي كه اين مجموعه براي آموزش در كلاسها و جمعها مورد استفاده قرار مي‌گيرد، مربّيان مي‌توانند با مراجعه به منابع و تفاسير، آنها را با توضيحِ بيشتر بيان نمايند. بعضي از آنها، كوتاه و براي حفظ مناسب است. شايسته است مربّيان، با تكرار دسته جمعي در كلاس، افراد خواسته مي‌شود كه هر كس حاضر است، داوطلبانه از حفظ بخواند. مي‌توان براي جلسات بعد همگي را ملزم به حفظ آن كرد. نحوة اجرا بستگي به شرايط و افراد شركت كننده و ذوق و هنر مربيّان دارد.»تمرين و پرسش
انجام تمرينها و پاسخ به پرسشها بخش مهمّي از درس‌هاست، كه حتماً بايد مورد توجّه قرار گيرد. اگر اين مجموعه به عنوان متن آموزشي مورد استفاده قرار مي‌گيرد، بر مربيّان عزيز لازم است كه تمرينها را به عنوان بخشي از درس و بلافاصله پس از متن و به ترتيبي كه آمده است مطرح نمايند، و پس از انجام تمرين به ادامه درس بپردازند. سؤالاتي كه با علامت * مشخّص شده جنبه شخصي دارد. اين سؤالات براي افراد خوانده شود و در صورت نياز توضيح داده شود، ولي براي پرهيز از تجسس در اعمال ديگران، از پاسخ خواستن در مورد آن سؤالات، جدّاً خودداري شود و به هيچ وجه پاسخ آن سؤالات توسط مربي يا هيچ فرد ديگري خواسته نشود. هركس شخصاً بين خود و خداي خود آنها را پاسخ مي‌گويد. با توجّه به اين تذكّرات، به پرسشها پاسخ دهيد.1. توبه بطور خلاصه يعني چه؟2. آيا توبه مستحبّ است؟3. از چه چيزهايي بايد توبه كرد؟ توضيح دهيد.4. آيا تأخيرِ توبه جايز است؟5. آيا توبه بايد در زمان‌هاي خاصّي مانند ماه مبارك رمضان، شبهاي جمعه و ... انجام گيرد، يا در اوّلين زماني كه انسان به معصيت و گناهش توجّه پيدا مي‌كند و توبه برايش ممكن است؟6. آيا توبه بايد در مكانهاي خاصي مانند مسجد، حَرَم و ... انجام گيرد يا در هرجا كه انسان به معصيت خود آگاه و متوجّه مي‌شود و امكان توبه هست؟7. در همين لحظه اگر خداي ناكرده انجام حرام يا ترك واجب از خودمان به ياد بياوريم چه بايد بكنيم؟8.* آيا انجام حرام يا ترك واجب از خودتان سراغ داريد؟9. * اگر پاسخ سؤال قبل مثبت است، در صورتي كه توبه را كه واجب فوري است به تأخير بيندازيد مرتكب معصيت نمي‌شويد؟10. آنانكه توبه را به تأخير مي‌افكنند، آيا بر آنان واجب است كه از اين معصيت، يعني تأخير توبه، توبه كنند؟[1] . رسالة توضيح المسائل حضرت امام ـ رحمة الله عليه ـ ، مسئلة 1138.[2] . رسالة توضيح السمسائل حضرت امام ـ رحمة الله عليه ـ ، مسئلة 900.[3] . در مورد اينكه قضا بايد در چه زماني انجام شود، بر حسب موارد و حالات فرق مي‌كند. در هر مورد بايد به رساله يا تحريرالوسيله رجوع شود.
