سوره‌ فاتحه‌ الكتاب‌ ; آيه 1 - تفسیر اطیب البیان نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تفسیر اطیب البیان - نسخه متنی

سید عبد الحسین طیب اصفهانی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

سوره‌ فاتحه‌ الكتاب‌ ; آيه 1

متن عربي

بسم الله الرحمن الرحيم

ترجمه فارسي

به نام خداوند بخشنده بخشايشگر (1)

ترجمه انگليسي / English Translation

In the name of God, Most Gracious, Most Merciful.

تفسير 1

(1)(بسم الله الرحمن الرحيم ) :آغاز مي كند خداي متعال كلام رابا نام خود ،كه گرامي باد نامش ،تاآنچه ازمعنا دراين كلام افاده مي شود مرتبط با او باشد و براي آنكه ادبي باشد كه بندگان درگفتار و كردار به آن مؤدب باشند و رعايت نمايند وبانام اوآغاز كنند تا عمل آنها باطل و بي ثمر نباشد،چون هرعملي كه براي وجه الله نباشد باطل و بي نتيجه است ،پس هر امري ازامور همان مقدارش كه براي خداي تعالي درآن بهره اي باشد ،مقبول درگاه الهي است و آنچه براي غيرخداباشد،پس خداوندبه آن اعتنايي نمي كند،ورسول گرامي اسلام (ص) مي فرمايد:(كل امر ذي بال لم يبداء فيه باسم الله فهو ابتر)،(هرامري ازامور كه اهميتي داشته باشد اگر به نام خدا آغاز نشود ناقص و ناتمام و بي نتيجه مي ماند)،وهدف قرآن هدايت است و بسم ا... درآغاز هرسوره به غرض خاص همان سوره ارتباط مي يابد.پس هدايت بانام خداوند بخشنده مهربان آغاز مي شود، و اوست خدايي كه مرجع بندگان است و اوست بخشنده اي كه آشكار مي كند بربندگانش (اعم ازمؤمن و كافر)راههاي رحمت خاص به مؤمنين را، كه آن نيك بختي و سعادت مؤمنان درآخرت و درجوار لقاي پروردگارشان است .پس بسم ا... كلامي است كه خداوند درآن به نيابت ازبنده اش سخن مي گويد،تاادب درمقام اظهار عبوديت رابه بندگان خود بياموزد،چون اظهاربندگي درعبد،دراعمالش كه مطابق به روش عبوديت باشدتجلي مي يابد.و(اسم )مشتق است از(سمه )به معني علامت ،يااز (سمو)به معني رفعت وبلندي كه اين صحيحتر است .و لفظ جلاله (الله )اصل آن (ال اله )بوده است ،(اله )ازريشه (اله )يعني پرستش كرد و يا ازريشه (وله )يعني متحير و سرگردان شد چون عقلها درباره خدا حيران مي شود.ولفظ جلاله (الله )اسمي است براي آن ذات مقدس ازلي كه در بردارنده ومستجمع تمام صفات كماليه است و اوست كه بندگانش رابه بسوي خويش هدايت مي كند .و (الرحمن )صيغه مبالغه است كه دلالت مي كند بركثرت و زيادي رحمت و(الرحيم )صفت مشبهه است كه دلالت مي كند برثبات و بقاء و دوام رحمت ،پس صفت رحمان دلالت مي كند بررحمتي كه شامل همه بندگان اعم ازمؤمن وكافراست اما صفت رحيم ،دلالت مي كندبررحمت خاصي كه خداوند برمؤمنين افاضه مي كند و گوياي نعمت دائمي و رحمت ثابت و باقي است .

تفسير 2

بسم الله ا لر حمن ا لر حيم فضا ئل و مثو بات بسملت: فضا ئل و مز ا ياي ا ين آ يه فز ون تر از ا ينستكه شما ره شو د و ما ببر خي از ا حا د يث كه د ر فضيلت ا ين آ يه و ا ر د شده ا شا ره ميكنيم د ر كتاب لا لي الا خبا ر د ر ضمن حد يث مطو لي كه از ا حا د يث قد سيه ا ست ر و ا يت ميكند قا ل تعا لي و عز تي و جلا لي من قا ل من ا مت محمد صلي ا لله عليه و آ له و سلم بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم ا كتب له في كتاب حسنا ته عبا ده سبعما ئت سنت خد ا و ند متعا ل فر مو د بعزت و جلا ل خو دم قسم كسيكه از امت محمد صلي ا لله عليه و آ له و سلم بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم ر ا بگو يد د ر نا مه حسنا تش ثواب عبا دت هفتند سا ل بنو يسم و د ر حد يث طو يلي از ا مير ا لمؤ منين عليه ا لسلام از پيغمبر صلي ا لله عليه و آ له و سلم ر و ا يت ميكند كه د ضمن آن ميفر ما يد ثم يا تي يوم ا لقيمت و هم يقو لون بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم فاذ ا و ضعت ا عما لهم في ا لميز ان تر جحت حسنا تهم سچس ا مت من د ر ر وز قيا مت مي آ يند د ر حا ليكه بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم ميگو يند پس و قتيكه ا عما ل آ نان د ر ميز ان نها ده ميشو د حسنا تشان مي چر بد و د ر لا لي از حضرت ر ضا عليه ا لسلام روا يت ميكند كه فر مو د :آ نها اقرب ا لي ا سم ا لله ا لا عظم من نا ظر ا لعين ا لي بيا ضها بد ر ستيكه بسم ا لله, با سم اعظم الهي از سفيدي چشم بچشم نز د يكتر ا ست خو اص بسملت: بر اي آ يه بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم خواص بسيا ري د ر ا خبا رذ كر شده كه بچا ره از آ نها ذ يلا ا شا ره ميشو د

1- طر د شيطان, گفتن بسم الله الرحمن الرحيم در موقع غذا خوردن موجب طرد شيطان مي شود چنانچه در كافي (2) و وسائل (3) روايت مي كند كه اذ ا وضعت ا لما ئده حفها ا ر بعت آ لاف ملك فاذ ا قا ل ا لعبد بسم ا لله قا لت ا لملئكت با رك ا لله لكم في طعا مكم ثم يقو لون للشيطان ا خرج يا فا سق لا سلطان لك عليهم ا لحد يث هر گاه سفره نها ده شو د چها ر هز ا ر فر شته آ نرا احاطه كند. پس و قتيكه بنده بسم ا لله ميگو يد ملا ئكه ميگو يند خد وا ند بر كت د هد بر اي شما د رطعا متان سپس بشيطان گو يند كه اي فا سق بيرون شو تسلطي براي تو بر ايشان نيست تا آ خر حد يث

2- د فع مضا ر طعام, چنا نچه د ر لا لي از ا مير ا لمؤ منين عليه ا لسلام ر و ا يت كر ده كه فر مو د ضمنت لمن سمي علي طعام ان لا يشتكي منه ضا من شده ام بر اي كسيكه ا سم خد ا ر ا بر طعام ببر د ا ينكه مر يض و مبتلاء نشو د

3- د فع د شمن, د ر لا لي از حضرت صا دق ر و ا يت كر ده كه فر مود: كان رسول ا لله صلي ا لله عليه و آ له و سلم اذ ا د خل منز له وا جتمعت عليه قر يش يجهر ببسم الله ا لر حمن ا لر حيم و ير فع بها صو ته فتو لي قر يش فر ا ر ا ر سو ل خد ا صلي ا لله عليه و ا له و سلم هر گاه د ا خل منز ل ميشد و قر يش عليه ا و ا جتماع كر ده بو د ند بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم ر ا آ شكا ر ا ميگفت و صد اي خو د ر ا ب آن بلند مينمو د قر يش گر يز ان ر و بر ميگر د ا نيد ند

4- جهر ببسم ا لله د ر نماز مو جب طر د شيطان ميشو د, چنا نچه د ر لا لي از حضرت سجا د عليه ا لسلام نقل ميكند كه با بي حمزه ثما لي فر مو د ان ا لصلاه اذ ا قيمت جاء ا لشيطان ا لي قر ين ا لا مام فيقو ل هلذ كر ر به فان قا ل نعم,ذ هب و ان قا ل لا, ر كب كتفيه و د لي ر جليه في صد ره فكان ا مام ا لقوم حتي ينصر فو ا قا ل ا لثما لي فقلت جعلت فد اك ا ليس يقر ا ون ا لقر آن؟ قا ل بلي ليس حيث تذ هب, ا نما هو ا لجهر ببسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم و قتي نماز بچا شد شيطان قر ين ا مام جما عت مي آ يد و ميگو يد آ يا پر و ر د گا ر ر ا يا د كر ده؟ ا گر گو يد آ ري مير و د و ا گر گو يد نه بر د و شا نه ا مام سو ا ر ميشو د و د و پا يش ر ا بر سينه ا مام آ و يز ان ميكند و ا مام مر دم ا ست تا از نماز بر گر د ند, ثما لي گو يد گفتم فد اي تو شوم مگر آ نان قر آن نميخو ا نند? فر مو د بلي, و لي مقصو د ازذ كر پر و ر د گا ر آ نچه تو فكر كر ده نيست هما نا مر ا د ازذ كر جهر ببسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم ا ست

5- گفتن بسم ا لله د ر مو قع جماع مو جب د فع شيطان ميشو د و ا گر بسم ا لله نگو يد شيطان د ر جماع و نطفه شر كت ميكند چنا نچه د ر لا لي ر و ا يت ميكند كه فر مو د ان ا لر جل اذ ا د ني من ا لمر اه و جلس مجلسه حضره ا لشيطان فان هو ذ كر ا سم ا لله تنحي ا لشيطان عنه فان فعل و لم يسم ا د خل ا لشيطانذ كره فكان ا لعمل منهما جميعا و ا لنطفت و ا حده ا نسان هر گاه با همسر خو دش نز د يكي كند شيطان حا ضر ميشو د پس ا گر ا سم خد ا را يا د كند, شيطان از ا و د و ر ميگر د د و لي ا گر عمل ر ا ا نجام د هد و ا سم خد ا ر ا نبر د شيطان با ا و شركت كند پس عمل بو سيله هر د و ا نسان و شيطان و ا قع شو د د ر صو ر تي كه نطفه يكي با شد

6- د ر شر وع بهر كا ري مو جب ا تمام و ا كما ل آن ميشو د چنا نچه از ر سو ل ا كرم صلي ا لله عليه و ا له و سلم ر و ا يت شده كه فر مو د كل ا مرذي با ل لم يبد ا فيه ببسم ا لله فهو ا بتر و في ر وا يت
ا خري لم يذ كر فيه بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم فهو ا بتر هر كا ر مهمي كه ببسم ا لله ا لر حمن
ا لر حيم آ غاز نشو د آ نكا ر نا قص با شد و د ر لا لي از ا مير ا لمؤ منين عليه ا لسلام ر و ا يت كر ده كه فر مو د ان ا لله يقو ل ا نا ا حق من سئل و ا و لي من تضرع ا ليه فقو لو ا عند ا فتتاح كل ا مر صغير ا و عظيم بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم اي ا ستعين علي هذ ا ا لا مر با لله ا لحد يث بد رستيكه خداو ند ميفر ما يد من سز ا و ا ر تر كسي هستم كه از ا و سؤ ا ل و د ر خو ا ست شو د و شا يسته تر ين كسي هستم كه بسوي ا و تضرع و ا نا بت شو د پس نز د آ غاز هر كا ر كو چك و بز ر گي بگو ئيد بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم, يعني طلب يا ري ميكنم د ر ا ين كا ر از خد ا تا آ خر حد يث

7- د ر هر گر فتا ري مو جب و صو ل بمقصد ا ست چنا نچه از پيغمبر صلي ا لله عليه و ا له و سلم
روا يت شده كه فر مو د من حز نه ا مر يتعا طاه فقا ل بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم و هو مخلص لله و يقبل بلبه ا ليه لم ينفك عن ا حدي ا ثنتين ا ما بلوغ حا جته فى ا لد نيا و ا ما يعد له عند ر به و يد خر له لد يه و ما عند ا لله خير و ا بقي للمؤ منين هر كه ر ا محز ون كند كا ر يكه مشغو ل به آ نست پس بگو يد: بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم و حا ل آنكه نسبت به خدا اخلاص داشته باشد و بدل متوجه به او شود. از يكي از دو چيز منفك نشود. يا رسيد بحاجتش در دنيا و يا اينكه مهيا و ذخيره مي شودبراي او نزد پروردگارش و آنچه نزد خداست براي مؤمنين بهتر و پايدارتر است .

8- موجب حفظ از بلاست:‌در لالي ا حضر ت باقر (ع )‌روايت كرده كه فرمود:‌اول كل كتاب نزل من السماء بسم الله الرحمن الرحيم فاذا قرئتها فلا ان لاتستعيد فاذا قرئتها سترتك فيما بين السماء و في الارض (اول هر كتابي كه از آسمان نازل شد بسم الله الرحمن الرحيمن بود پس هر گاه بسم الله را قرائت كردي باكي نيست از اينكه ا ستعاذه نكني پس هر گاه بسم ا لله ر ا قر ا ئت كني ما نع ميشو د ترا از بليا تي كه بين آ سمان و د رز مين ا ست

9- د ر مو قع خلع لباس مو جب ميشو د كه شيا طين آ نر ا د ر بر نكنند چنا نچه د ر لا لي ا لا خبا ر از پيغمبر صلي ا لله عليه و آ له و سلم ر و ا يت كر ده كه فر مو د اذ ا خلع ا حد كم ثيا به فليسم لان لا يلبسه ا لجن هر گاه يكي از شما جا مه خو دش ر ا بكند پس خد ا ر ا نام بر د تا ا ينكه د يو ان آ نر ا د ر بر نكنند

10- مو قع كشف عو رت با عث ستر آن از شيا طين ميشو د چنا نچه د ر لا لي ا لا خبا ر از حضرت با قر عليه ا لسلام ر و ا يت كر ده كه فر مو د اذ ا كشف ا حد كم لبو ل ا و لغيرذ لك فليقل بسم ا لله فان
ا لشيطان يغض بصره عنه حتي يفرغ هر گاه يكي از شما عو رت خو د ر ا بر اي بو ل كر دن يا غير آن كشف كند سچس بسم ا لله گو يد بد ر ستيكه شيطان جشمش ر ا از آن بچو شا ند تا فا رغ شو د و د ر
لا لي د ر خا صيت هفتم فر مو ده ا ست ستر ما بين ا عين ا لجن و عو ره بني آ دم ا لحد يث بسم ا لله پر ده و حجا بيست بين عو ره ا و لا د آ دم و بين چشمهاي ا جنه و شيا طين

11- نو شتن آن بر د ر خا نه مو جب د فع بلا ميشو د و ر و ا يت شده كه فر عون پيش از آ نكه كا فر شو د و د عوي ا لو هيت كند بر با لاي قصرش بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم نو شته بو د و تا ا ين نو شته
با قي بو د عذ اب بر وي ناز ل نشد.
12 - د ر و قت سو ا ر شدن مو جب د فع شيطان ميگر د د, از ر سو ل خد ا صلي ا لله عليه و آ له و سلم ر و ا يت كر ده كه فر مو د اذ ا ر كب ا لر جل فسمي ر د فه ملك يحفظه حتي ينز ل فان ر كب و لم يسم رد فه شيطان ا لحد يث, ( هر گاه ا نسان سو ا ر شو د و ا سم خد ا ر ا ببر د ملكي ر د يف ا و شو د و ا و ر ا حفظ كند تا ا ينكه پيا ده شو د پس ا گر سو ا ر شو د و نام خد ا ر ا نبر د شيطان ر د يف ا و با شد تا آ خر حد يث)

13- د ر مو قع د خو ل د ر خا نه يا ا طاق مو جب فر ا ر شيطان و نز و ل بر كت ميشو د لا لي از حضرت
امير ا لمؤ منين عليه ا لسلام ر و ا يت كر ده كه فر مو د اذ ا بلغ ا حد كم باب حجر ته فليسم فا نه يفر
الشيطان و اذ ا د خل بيته فليسم فا نه منز ل ا لبر كت و تؤ نسه ا لملا ئكت هر گاه يكي از شما بد ر ا طا قش ر سيد و خد ا ر ا نام بر د پس بد ر ستيكه شيطان ميگر يز د و هر گاه د ا خل خا نه اش شو د خد ا ر ا نام بر د تا محل نز و ل بر كت و ا نس ملا ئكه شو د

14- د ر ا بتد اي و ضوء مو جب طها رت همه بدن ميگردد چنا نچه ميفر ما يد من قا له فى ا و ل و ضو ئه طهرت جميع جسده و من لم يسم لم يطهر ا لا ما ا صا به ا لماء هر كه د ر ا و ل و ضو يش بسم ا لله گو يد همه بد نش طا هر با شد و كسيكه بسم ا لله نگو يد بد نش طا هر نبا شد مگر آ نمقد ا ر يكه آب ر سيده
ا ست ( د ر بيان ا ينكه بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم)
آ يه از قر آن و جزء آن ا ست: ميان عا مه ا ختلاف ا ست كه آ يا بسملت جز و قر آن و آ يه مستقلي از آن ا ست يا ا ينكه جز و قر آن نيست بعضي از آ نها ما نند ا بو حنيفه و تا بعين ا و بسم ا لله ر ا جز و قر آن نميد ا نند نه د ر سو ره حمد و نه د ر سا ير سو ره ها, از ا ينجهت آ نر ا د ر نماز نميخو ا نند و فقط بسم
الله و سط سو ره نمل ر ا جز و قر آن ميد ا نند و جما عتي از آ نها بسم ا لله ر ا د ر سو ره حمد جز و د ا نسته و د ر سا ير سو ره ها جز و نميد ا نند و د ر نماز سو ره حمد ر ا با بسمله ميخو ا نند و بر خي از
آ نها ما نند شا فعي و پير و ا نش بسم ا لله ر ا د ر سو ره حمد و د ر سا ير سو ره ها غير سو ره بر ا ئت جز و قر آن ميد ا نند و لي شيعه ا ما ميه متفقا بسم ا لله ر ا د ر سو ره حمد و سا ير سو ره هاي قر آن جز سو ره بر ا ئت جز و قر آن و ا عظم آ يات آن ميد ا نند و قر ا ئت آ نر ا د ر نماز چه د ر حمد و چه د ر سو ره وا جب و بلند خو ا ندن آ نر ا د ر نماز هاي جهر يه و ا جب و د ر نماز هاي ا خفا ئيه مستحب ميد ا نند و پا يه ا ين ا تفاق ا خبا ري ا ست كه از پيغمبر صلي ا لله عليه و آ له و سلم و ا ئمه ا طها ر عليهم ا لسلام
رسيده ما نند حد يثي كه د ر خا صيت چها رم از خو اص بسمله ذ كر كر د يم از ا بي حمزه د ر كتاب ا ما لي از
زين ا لعا بد ين نقل كر ده كه فر مو د قيل لا مير ا لمؤ منين عليه ا لسلام ا خبر نا عن بسم ا لله ا لرحمن ا لر حيم ا هي من فا تحت ا لكتاب فقا ل عليه ا لسلام نعم كان ر سو ل ا لله صلي ا لله عليه و آ له و سلم يقر ا ها و يعد ها آ يت منها و يقو ل فا تحة ا لكتاب هي ا لسبع ا لمثا ني با مير ا لمؤ منين عليها لسلام گفته شد خبره ما ر ا كه بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم جز و از سو ره فا تحت ا لكتاب ا ست؟ حضرت فر مو د آ ري, ر سو ل خد ا صلي ا لله عليه و ا له و سلم آ نر ا قر ا ئت ميفر مو د و آ نر ا آ يه اي از فا تحة
ا لكتاب ميشو د و ميفر مو د فا تحت ا لكتاب همان سبع مثا ني ا ست هفت آ يه ا ست و د ر خصا ل از حضرت صا دق عليه ا لسلام ر و ا يت كر ده كه فر مو د ما لهم؟ قا تلهم ا لله عمد و ا ا لي ا عظم آ يت فى كتاب ا لله فز عمو ا ا نها بد عت اذ ا ا ظهر و ها چه شده ا ست ا يشا نر ا؟ خد ا بكشد آ نان را, قصد
كرد ند بطرف بز ر گتر ين آ يه د ر كتاب خد ا, پس گمان كر د ند هر گاه آ نر ا ا ظها ر كنند بد عت ا ست و د ر بعض ا خبا ر از حضرت با قر عليه ا لسلام ر و ا يت كر ده كه فر مو د سر قو ا ا كرم آ يت في كتاب ا لله بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم و ينبغي ا لا تيان به عند ا فتتاح كل ا مر عظيم ا و صغير ليبا رك فيه
بز ر گو ا ر تر ين آ يه كتاب خد ا كه بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم ا ست دز د يد ند, و سز ا و ا ر ا ست گفتن آن د ر آ غاز هر كا ر بز رك و كو چكي بر اي ا ينكه بر كت د ر آن و ا قع شو د ا عر اب بسملت: مشهو ر بين مفسر ين حتي مفسر ين شيعه ما نند صا حب تبيان و مجمع ا لبيان و غير آ نها ا ينستكه باء بسم ا لله باء ا بتد ا ئيه ا ست و تقد ير ا ينستكه ا بتد ا بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم و با خبا ر متقد مه كه ميفر مو د ند د ر ا بتد اء هر كا ري بسم ا لله بگو ئيد ا ستشها د كر ده ا ند و گفته ا ند كه باء بر اي ا ستعا نت نيستز ير ا ا ستعا نت ر ا د ر آ يه شر يفه بعد ا ياك نعبد و ا ياك نستعين صر يحا ذ كر فر مو ده و لي آ نچه بنظر مير سد باء بسم ا لله بر اي ا ستعا نت ا ست بر اي ا ينكه ا و لا د ر صر يح ا خبا ر با ستعا نت تفسير شده, چنا نچه د ر خا صيت هشتم از خو اص بسم ا لله د ر ضمن حد يثي كه از ا مير ا لمؤ منين عليه ا لسلام نقل شد فر مو د اي ا ستعين علي هذ ا ا لا مر با لله و د ر لا لي از حضرت عسكري عليه ا لسلام ر و ا يت كر ده كه فر مو د اي ا ستعين علي ا مو ري كلها با لله و از حضرت صا دق عليه ا لسلام نقل كر ده كه فر مو د اي ا ستعين علي هذ ا ا لا مر با لله و ثا نيا ا گر غرض از ا بتد اء,
ا بتداء به آ يه شر يفه بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم با شد با يد يك باء بر ا وز يا د شو د و تقد ير ا بتداء ببسم ا لله با شد و ا گر مقصو د ا ينستكه باء بسم ا لله باء ا بتد ا ئيه ا ست , ا خبا ر از خا رج ا ست يعني كسيكه د ر خا رج د ر آ غاز كا رش گفته با شد بسم ا لله ا لر حمن ا لر حيم صدق ميكند كه با سم
خد ا ا بتد اء كر ده و لي باء ا ستعا نت ا فا ده ا نشاء ميكند يعني گو ينده طلب ا ستعا نت با سم خد ا ميكند و همين معني د ر مو ا ر د متقد مه ظا هر ا ست بلكه منا سب با ا ستعاذه قبل از قر ا ئت نيز همين معني ا ست و ا سم ما خوذ از سمو بمعني ر فعت و بلندي ا ست بد ليل مشتقات آن ما نند ا سماء و سمي و تسميت و غير
ا ينها نه ا ينكه ما خوذ از و سم بمعني د اغ و علا مت با شد چنا نچه بعضي تو هم كر ده ا ند, و مر ا د لفظي ا ست كه بر مسمي د لا لت ميكند و از بر اي خد ا و ند ا سمهاي بسيا ر ا ست چنا نچه ميفر ما يد قل
ا عوا لله ا و ا د عو ا ا لر حمن ا يا ما تد عو ا فله ا لا سماء ا لحسني بگو ا لله ر ا بخو ا نيد يا رحمن را بخو ا نيد, هر كد ام ر ا بخو ا نيد, بر اي خد ا ا ست ا سمهاي نيكو و د ر بعض ا خبا ر هز ا ر و يك ا سم و د ر بر خي د يگر سيصد و شصت ا سم بر اي خد اذ كر شده و د ر قر آن مجيد هفتا د ا سم مذ كو ر ا ست, و همه ا سماء ا لهيه از سه قسم بير ون نيست: قسمت ا و ل ا سماء صفات ا ست كه د لا لت بر و جو د صفت كما لي يا سلب نقصي د ا ر د ما نند عليم و قد ير كه ا سماءذ ات ا ضا فه اش گو يند و حي و علي و قد يم كه ا سماء غيرذ ات ا ضا فه اش نا مند و ما نند سبوح و قد وس كه د لا لت بر تنز يه با ري از صفات عيب و نقص د ا ر د و ا ين صفات, صفاتذ ا تيه و عينذ ات ا ست نهز ا ئد برذ ات چنا نچه ا شا عره تو هم كر ده ا ند و تحقيق آن ذ كر خو ا هد شد ا نشاء ا لله تعا لي قسمت د وم ا سماء ا فعا ل ا ست كه بر صد و ر فعلي از
خد ا و ند د لا لت د ا ر د ما نند ر حمن و ر حيم و خا لق و ر ازق و ا مثا ل ا ينها و با عتبا ر د يگر صفا تي كه بر ثبوت كما لي د ر خد ا و ند د لا لت د ا ر د صفات كما ليه و صفا تيكه بر سلب عيب و نقص د لا لت
د ر د صفات جلا ليه و صفا تيكه بر صد و ر فعلي د ا ل ا ست صفات جما ليه نا مند قسمت سوم ا سماءذ ات ا ست و آ نها سه ا سم ا ست: هو كه بر مقام غيب ا لغيو بيذ ات د لا لت د ا ر د كه محا ل ا ست ممكن به آن پي بر د حق كه بر و جوب و جو د د لا لت د ا ر د يعنيذ ا تش و ا جب ا لو جو د و و جو د صرف و صرف و
جو د ا ست و فرض عدم بر ا و محا ل ا ست ا لله كه علم ا ست براي ذ ا تيكه مستجمع جميع كما لات و منزه از همه عيوب و نو ا قص با شد و لذ ا ا ين ا سم مختص بذ ات مقدس ا وست ز ير ا غير ا و نه جا مع جميع كما لات ا ست و نه منزه از همه عيوب و نو ا قص ا ست و از ا ينجهت ا ين ا سم د لا لت بر جميع
ا سماء ا لهي د ا ر د و ا سماء حق تو قيفي ا ست يعني با يد از طر يق شرع ر سيده با شد تا بتو ان بر-
خدا ند ا طلاق نمو د و ا طلاق نا مي بر خد ا و ند هر چند د لا لت بر كما ل يا سلب نقصي د ا شته با شد
بد ون و ر و د از شرع جا يز نيست ما نند ا طلاق علت يا علت ا لعلل كه د ر لسان حكما ا ست و يا
ا طلاق عا شق و معشوق كه د ر لسان عر فاء ا ست ا لله ما خوذ از ا له بمعني عبد و ا له بمعني معبو د ا ست و ا ين معني ا شا ره بمقام معبو د يت حقه ذ ات ا قدس با ري ا ست كه تمام ممكنات سر تعظيم و عبو د يت د ر پيشگاه مقدس ا و فر و د مي آ و ر ند و يا ما خوذ از و له بمعني تحير ا ستز ير ا تمام عقو ل حكماء و د ا نشمند ان د رذ ات ا و متحير و سر گر د ا نند و چنا نچه گذ شت ا لله ا سم ا ست از بر اي ذ ات و ا جب ا لو جو د كه مستجمع جميع صفات كما ل ا ست و د ر كا في از حضرت صا دق عليه ا لسلام ر و ا يت كر ده كه فر مو د من قا ل يا ا لله عشر مر ات قيل له لبيك ما حا جتك؟ كسيكه ده مر تبه بگو يد يا
ا لله با و گفته شو د لبيك حا جت تو چيست؟ ا لر حمن ا لر حيم د و صفتند كه ا و لي د لا لت بر عموم
رحمت , و د و مي بر ثبات و د و ام و بقاء ر حمت حق ميكند چنا نچه ميفر ما يد ر بنا و سعت كل شيئي ر حمت و علما و ميفر ما يد و ر حمتي و سعت كل شيء و د ر د عاي كميل عرض ميكند ا للهم ا ني ا سا لك بر حمتك ا لتي و سعت كل شيء و ا ينكه بعضي گفته ا ند ر حمن ر وزي د هنده ا ست خلا يق ر ا د ر د نيا بشر ط جان و ر حيم ثو اب د هنده ا ست مؤ منين ر ا د ر آ خرت بشر ط ا يمان د ر ست نيست بلكه چنا نچه د ر بعض ا د عيه و ا ر د شده يا ر حمن ا لد نيا و ا لا خره و ر حيمهما و از آ يات قر آن ا ستفا ده ميشو د ما نند ان ا لله با لناس لرؤ وف ر حيم د ر سو ره بقره و ان ا لله با لناس لرؤف ر حيم د ر سو ره حج خدا وند د ر د نيا و آ خرت ر حمن و ر حيم ا ست و از حضرت صا دق عليه ا لسلام ر و ا يت شده كه فر مو د ا لر حمن ا سم خاص بصفت عا مت و ا لر حيم ا سم عام بصفت خا صت يعني ر حمن از ا سماء خا صه حق
ا ست و ا طلاق آن برغير خد ا جا يز نيست ز يرا ا حدي غير ازذ ات حق رحمتش ا ين ا ند ازه تو سعه ندا رد كه تمام ا شياء ر ا فر ا گير د و ر حيم ا سم عام ا ست و ا طلاق آن بر غير خد ا جا يز ا ست و چون د لا لت بر ثبات و د و ام ر حمت ميكند خاص با هل ا يمان ا ست كه د ر د نيا و آ خرت مشمو ل ر حمت حق ميبا شند
و لي غير مؤ من خو د ر ا از ر حمت د ا ئمي حق بي نصيب ميساز د و نكته ذ كر ا ين د و و صف ر حمن و رحيم بعد از كلمه ا لله از قبيلذ كر خاص بعد از عام ا ستز يرا چنا نچه گذ شت لفظ ا لله علم ا ست بر اى
ذ ا تيكه مستجمع جميع صفات كما ل با شد پسذ كر ا سم ا لله بمنز له جميع ا سماء ا لهي ا ست كه از آن جمله ر حمن و ر حيم ميبا شد, و و جه ا ختصاص ا ين د و ا سم بذ كر ا ينستكه خد ا و ند بو ا سطه صفت ر حما نيت د ر جميع ا مو ر و مقا صد ا عا نت مينما يد و بو ا سطه صفت ر حيميت تو فيق عبا دت و بند گي عنا يت ميفر ما يد و ا ين مؤ يد نظر ما ست كه گفتيم باء بسم ا لله بر اي ا ستعا نت ا ست لذ ا ا نسان با يد د ر همه ا مو ر د نيوي و ا خر وي با ين ا سم شر يف ا ستعا نت جو يد و مو ا ر د چها ر ده گا نه كه قبلا متذ كر شد يم از باب بيان مصد اق بو د نه منحصر با شد با ين ا مو ر

/ 6486