بنگلور جلد: 12نويسنده:
شماره مقاله:5119
بَنْگَلور، شهر و مركز ايالت كَرناتاكا ميسورسابق واقع در جنوب هند.
برخى نامِ صحيح شهر را بنگالورو دانستهاند كه مركب از دو واژة «بِنگالو» به
معنى لوبيا و «اورو» به معنى شهر است و سبب نامگذاري را چنين نقل
كردهاند: ويرا بَلالة دوم، از پادشاهان هويْسَلا كه به شكار رفته بود، چون
از ملازمان دور افتاد، به كلبة پيرزنى پناه برد و پيرزن با لوبياي پخته از
او پذيرايى كرد؛ به همين سبب، دهكدهاي را كه بعدها در اين محل ساخته شد،
بنگالورو دهكدة لوبيا پخته خواندند «فرهنگ سلطنتى...»، ؛ VI/368 «بنگلور»، .13
بنگلور با جمعيتى حدود 00 ،47،تن برآورد 383ش/ 004م چهارمين شهر بزرگ هند به
شمار مىرود. اين شهر در 2 و 8 عرض شمالى و 7 و 8طول شرقى، و در ارتفاعِ
49متري از سطح دريا واقع شده است و آب و هوايى معتدل دارد انكارتا؛«فرهنگ
جهانى»؛ جانسن، .113
بنگلور يكى از مراكز عمدة صنعتىِ هند است و مهمترين صنايع آن عبارتند از
هواپيماسازي، ماشينسازي، صنايع مخابراتى، صنايع الكتريكى، صنايع لوازم
چاپ، چرم سازي، شيشه سازي، داروسازي، صنايع دخانيات، نساجى و چينى سازي
حكمت، 77- 78؛ شاملويى، 65، همچنين بيش از 00شركت رايانهاي در زمينة توليد
نرم افزار و سخت افزار در اين شهر فعاليت دارند انكارتا؛اينترنشنال، .II/358
واقع شدنِ بنگلور بر سر راههاي ارتباطىِ مهمِ هند بر اهميت و اعتبار آن
افزوده است همانجا. اين شهر يكى از مراكز مهم دانشگاهى هند نيز به شمار
مىرود. دانشگاه بنگلور از 343ش/964م فعاليت خود را آغاز كرد و در زمانى
كوتاه گسترش يافت، به گونهاي كه امروزه با 75كالج و بيش از 0مركز
تحصيلات تكميلى، يكى از بزرگترين دانشگاههاي آسياست حكمت، 28؛ بريتانيكا،
.I/788
پيشينة تاريخى: بر اساس يافتههاي باستانشناسى و كشف سكههاي رومى، پيشينة
تاريخى شهر به قبل از ميلاد مسيح مىرسد. كتيبهاي متعلق به نيمة دوم سدة
ق/م در دهكدة بِگور در شرق بنگلور كه نام «بنگالورو» در آن ديده مىشود
«فرهنگ سلطنتى»، ؛ VI/363 «بنگلور»، همانجا، حكايت از تاريخ كهن اين شهر و
ناحيه دارد.
كِمْپه گوداي اول 19-77ق/513-569م حكمرانِ محلىِ يِلاهانكا در 44ق/537م
قلعة بنگلور را ساخت «فرهنگ سلطنتى»، نيز «بنگلور»، همانجاها و كمپه گوداي
دوم 86- 068ق/578- 658م برج براي مشخص كردن محدودة شهر بنا كرد همانجا. از
16ق تا 72ق/510 تا 565م پادشاهِ ويجايانَگَر بنگلور را در اختيار داشت. در
048ق/638م شاه جى، پدر شيواجى د 091ق/ 680م نخستين پادشاهِ مراتهه، شهر
را براي محمد عادل شاه حك 035-070ق/626-660م، سلطان بيجاپور فتح كرد و وي
نيز بنگلور و چند شهر ديگر را به عنوان جاگير به او داد كولكارنى، .I/558 9سال
بعد، در 098ق/687م سپاهيان اورنگ زيب حك 068- 118ق/657- 706م شهر را تصرف
كردند سركار، و در 101ق/690م اورنگ زيب آن را در مقابل «لك» به وُدِيار،
حكمرانِ ميسور واگذار كرد هرلك مساوي با 00 هزار است و او نيز در 172ق/759م
آن را به حيدر على د 196ق/782م هديه داد «بنگلور»، .14
در جريان سومين جنگ كرناتاكا، حيدرعلى به قلعة بنگلور پناه برد و
در174ق/761مآنرا توسعهداد و مستحكم كرد«فرهنگسلطنتى»، ؛ VI/369 بِوِريج،
.II/597 در 205ق/791م، در جريان جنگ سومِ ميسور 204- 206ق/790-792م لرد
كُرنْواليس فرماندهِ نيروهاي انگليسى، بنگلور را تصرف كرد، اما شهر بار ديگر
در اختيار تيپوسلطان حك 196-214ق/782-799م قرار گرفت هاتن، 36 ? E?????? ?
II/597-598 «بنگلور»، همانجا.
پس از كشته شدن تيپوسلطان 214ق در جنگچهارمميسور، انگليسيها ناحية بنگلور را
به وديار حكمران ميسور واگذار كردند «فرهنگ سلطنتى»، ؛ XVIII/183 مانسينگه،
.417 در فاصلة سالهاي 247- 298ق/831-881م بنگلور به عنوان مركز اداري و
نظامىِ انگليسيها در ميسور،با نظارت كامل آنان اداره مىشد و هر چند در 298ق
ادارة آن به حكمرانِ ميسور بازگردانده شد، اما انگليسيها تا 947م سال
استقلال هند همچنان بر ادارة امور شهر نظارت داشتند بريتانيكا ، همانجا؛
«بنگلور»، .18
در دورة زمامداري حيدرعلى و تيپوسلطان كه شيعيان معتقدي بودند، اجراي مراسم
عزاداريِ ماه محرم در بنگلور رواج داشت. امروزه نيز برگذاري اين مراسم در
بنگلورداراي اهميتِ ويژهاي است رضوي، .II/347 از اين دوره كاخى در نزديكى
قلعه باقى است كه در 192-203ق/778-789م به دستور حيدرعلى ساخته شد و در
زمان تيپوسلطان كامل گرديد. اين كاخ بيشتر از چوب ساخته شده، و با
نقاشيهاي زيباي روي ديوارها و سقف تزيين گرديده است. لال باغ نيز كه در
173ق/760م به فرمان حيدر على در شرق قلعة بنگلور ساخته شد، از ديگر آثار
برجاي مانده از اين دوره است «فرهنگ سلطنتى»، .VI/369
مآخذ: حكمت، على اصغر، سرزمين هند، تهران، 337ش؛ شاملويى، حبيبالله،
جغرافياي كامل جهان، تهران، 363ش؛ نيز:
X Bangalore Through the Ages n , Bangalore, IT, www. bangaloreit.
com/html/govtinformation/censuspaper2/papar-2%20Chaptar-2.pdf; Beveridge, H., A
Comprehensive History of India, London, 1871; Britannica micropaedia, 1978;
Encarta Reference Library, 2003; Hutton, W. H., X Tipu Sultan n , The Cambridge
History of India, New Delhi, 1928, vol. V; The Imperial Gazetteer of India, New
Delhi, vol. VI, 1908, vol. XVIII/1979; International; Johnson, B. L. C.,
Geographical Dictionary of India, New Delhi, 2002; Kulkarni, A. R., X The
Marathas n , History of the Medieval Deccan (1295-1724), Andhra Pradesh, 1974;
Mansingh, S., Historical Dictionary of India, New Delhi, 1998;_Rizvi,A.A.,_ A
Socio-Intellectual History of Isn ? p Ashar / Sh / ' / s in India, Canberra,
1986; Sarkar, J., X Aurangzib n , The Cambridge History of India, New Delhi,
1987, vol, IV; The World Gazetteer, www. world - gazetteer. com/d/d_in_ka. htm.
هدي سيدحسين زاده