تبیان، دستیار زندگی
صحبت از شعر و شاعری که باشد، شمس لنگرودی یکی از نامهای معتبر در این سال هاست که گفتنی های بسیاری در اینباره می تواند داشته باشد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آنچه برای شاعری باید بدانید

فنون شاعری
گفتگو با شمس لنگرودی
به کوشش: پوریا گل محمدی
ناشر: آرادمان، چاپ اول ۱۳۹۴
۷۴ صفحه، ۶۰۰۰ تومان


ایرانی جماعت میانه اش با شعر و شاعری خوب است، به ویژه در سده گذشته که به تعداد سوادداران افزوده شده، سپس شعر نو از راه رسیده، جا پایش محکم شده، شعر سپید آمده و حالا هم جریان ساده نویسی در شعر را داریم که بسیاری را به خیال شاعری انداخته است. اما حقیقت اینکه جریان به همین سادگی ها هم نیست!

این درست که امروزه برای سرودن شعر نیازی به دانستن وزن و قافیه و عروض و... نیست. اما این گونه هم نیست با کمی پس و پیش کردن کلمات، شکستن جمله ها و نوشتن ستونی آنها و با کمی رنگ و لعاب احساسی، شاعر شد. شاعری فنون خاص خود را دارد، حتی در این روزگار، موضوع کتاب حاضر که با عنوان فنون شاعری توسط نشر آرادمان به بازار آمده همین مسئله است.

صحبت از شعر و شاعری که باشد، شمس لنگرودی یکی از نامهای معتبر در این سال هاست که گفتنی های بسیاری در اینباره می تواند داشته باشد. شمس نه تنها پابه پای زمانه پیش آمده بلکه نقطه اتصال شعر دیروز به امروز محسوب می شود. جوانی اش را در دهه پنجاه و شصت گذرانده، دورانی که شاعرانی چون احمد شاملو، منوچهر آتشی و... مو سفید کرده بودند؛ و حالا که نسل جدید شاعران از راه رسیده اند، شمس خود مو سپید کرده است. از این منظر می توان گفت هم فضای شعر گذشته را می شناسد و هم اینکه فضای امروز را درک کرده است. مهمتر از همه اینها، شمس در حوزه شعر، اهل تحقیق و پژوهش است و آثار منتشر شده او (تاریخ تحلیلی شعر نو) به روشنی گواه آن است.

از این رو وقتی شاعر جوانی نیت می کند در جستجوی پاسخ سوالات خود به سراغ یک چهره موجه در میان شاعران برود، شمس لنگرودی یکی از بهترین گزینه هاست. چنانکه نتیجه کار نیز نشان می دهد، در انتخاب خود اشتباه نکرده است.

پوریا گل محمدی پیش از این با دستمایه قرار دادن تاریخ شعر شاعری طی گفتگویی با دکتر ابوالقاسم اسماعیل پور به پیشینه شعری ایران پرداخت و ماجرای آغاز شعر در ایران از روزگار باستان تا قرون میانه را مورد بررسی قرار داد که حاصل کتابی شد با عنوان «شعر و شاعری در ایران باستان و میانه».

کتاب «فنون شاعری» نیز در ادامه همین رویکرد قرار می گیرد (البته با دستمایه قرار دادن موضوعی دیگر در حوزه شعر)؛ البته چنانچه گل محمدی در مقدمه کتابش نیز نوشته نیت او از این گفتگوها یافتن پاسخ برای سوالاتی ست که به ذهن یک شاعر خطور می کند، معلوماتی که برای گام برداشتن در این وادی باید از آنها آگاه باشد.

از این روی در گفتگوی با شمس لنگرودی پرسش هایی ار این دست را مد نظر قرار داده که رمز و راز موفقیت یک شاعر چیست؟ چگونه شاعر شاعر می شود؟ شعر از نگاه شاعر چیست؟ مراحل خلق شعر چگونه است ؟ و...

به این ترتیب گل محمدی سعی نکرده تصویری از زندگی و کارنامه شعری شمس لنگرودی ارائه کند هرچند که در ابتدای کتاب به این موارد اشاراتی گذرا داشته و در سه فصل مختصر توضیح داده که شمس لنگرودی چرا و با چه نگاه و پیشینه ای برای این بحث انتخاب شده، اما در مجموع گل محمدی بیش از هرچیز کوشیده از تجربیات شمس و دیدگاه ها و نظریات او در باره شعر و شاعری بهره برده و به پاسخ سو الات خود برسد.

گل محمدی در ابتدای گفتگو این چنین آن را هدف گذاری می کند: «قرار نیست گفت و گوی ما روی موضوعی خاص و یك ب��عدی باشد. از هر دری گفت وگو می كنیم، با این هدف كه برسیم به تعریف یا نگاه شمس لنگرودی درباره شعر، شاعر، هویت و شاعر، شاعر روشنفكر، كار شاعر، سیاست و شاعر، چگونه سرودن شعر، مراحل خلق شعر، عناصر شعری و مسائل یا اصطلاحاتی كه شاعر و شعر به گونه ای با آن درگیر هستند.»

و این نتیجه ای ست که کم و بیش در طول گفتگو محقق می شود؛ شمس لنگرودی علاوه بر تکنیک هایی که در کار خود مورد استفاده قرار می دهد، در زمینه مباحث فکری حوزه شعر نیز توضیحاتی سودمند و کارآمد ارائه کرده است.

جلد کتاب:

آنچه برای شاعری باید بدانید

منبع: سایت الف