لطفا منتظر باشید ...
نهج الحق و كشف الصدق
اين كتاب كه گاه به اشتباه كشف الحق و نهج الصدق نيز ناميده شده، [ تبريزى، ثقة الاسلام، مرآة الكتب، ج 4، ص 158؛ تهرانى، آقابزرگ، الذريعة الى تصانيف الشيعه، ج 24، ص 416. ناگفته نماند كه شهيد قاضى نوراللَّه شوشترى در مقدمه احقاق الحق "ج 1، ص 14" اسم كتاب را نخست كشف الحق و نهج الصدق و الصواب مى نامد، سپس در جلد اول "ص 26 و 30" به نقل از ابن روزبهان، از آن با نام نهج الحق و كشف الصدق ياد مى كند؛ اما از خطبه كتاب نهج الحق كه در جلد اول "ص 76" آورده شده است، اسم صحيح "نهج الحق و كشف الصدق" دانسته مى شود. ] از آثار كلامى آيت اللَّه، علامه حسن بن يوسف بن مطهر حلى "648 - 726 ق" به شمار مى رود. علامه در اين كتاب يك دوره اصول عقايد اسلامى را تدوين كرده و از مسائلى سخن گفته است كه اهل سنت بر خلاف قرآن و سنت نبوى به آن ها اعتقاد و التزام پيدا كرده اند. [ تبريزى، ثقة الاسلام، مرآة الكتب، ج 4، ص 158. ]كتاب نهج الحق در هشت بخش تأليف و تنظيم يافته است. مؤلف، هر بخش را مسئله ناميده و كتاب را چنين ترتيب داده است: مسئله اول و دوم در ادراك و شناخت؛ مسئله سوم در صفات بارى تعالى؛ مسئله چهارم در نبوت؛ مسئله پنجم در امامت، كه نيمى از كتاب را در برمى گيرد؛ مسئله ششم در معاد؛ مسئله هفتم و هشتم نيز در اصول و فقه است كه بيش تر در نقد و رد آراى فقهى و اصولىِ علماى عامه نوشته شده است.
نهج الحق نيز مانند بسيارى ديگر از آثار علامه، همواره مطمح نظر متكلمان و متفكران مسلمان بوده است. افزون بر شهيد نوراللَّه شوشترى، برخى ديگر از دانشوران دينى به شرح و ترجمه آن پرداخته اند؛ از جمله:
1. رضى الدين محمد خوانسارى، كه به دستور شاه سليمان صفوى آن را به فارسى ترجمه كرد.
2. سيد جليل، فرزند عبدالحى يزدى، كه بخش پنجم آن "قسمت امامت" را به فارسى برگردانيد و در سال 1373ق با عنوان فضائل اميرالمؤمنين منتشر ساخت.
3. ملا محمدتقى، فرزند محمد قارى شوشترى، مشهور به ملاعيدى "متوفاى 1157 ق" نيز پيش تر آن را به فارسى ترجمه كرده بود.
4. سيد نصيرالدين مرعشى، نياى بزرگ آيت اللَّه مرعشى نجفى نيز به شرح كتاب نهج الحق پرداخته بود.
5. يكى از علماى عهدِ شاه تهماسب صفوى نيز مسائل فقهى نهج الحق را تلخيص كرده و آن را خلاصة النهج ناميده است.
با اين همه، ابن روزبهان با نوشتن رديه اى تند، بيش از همه زمينه رواج روزافزون نهج الحق را فراهم ساخت. وى به همان راهى رفت كه پيش تر ابن تيميه "متوفاى 728 ق" رفته بود، و همان گونه كه ابن تيميه با رد منهاج الكرامه - يكى ديگر از آثار علامه در علم كلام و امامت - ناخواسته مروج انديشه هاى كلامى او شده بود، ابن روزبهان نيز با ردِ نهج الحق آن را زبانزد خاص و عام كرد.
