[قرآن و جواز تقليد از فقيه‏] - تفسیر نمونه جلد 8

3- شك نيست كه منظور از" تفقه" در دين فرا گيرى همه معارف و احكام اسلام اعم از اصول و فروع است، زيرا در مفهوم تفقه، همه اين امور جمع است، بنا بر اين آيه فوق دليل روشنى است بر اينكه همواره گروهى از مسلمانان به عنوان انجام يك واجب كفايى بايد به تحصيل علم و دانش در زمينه تمام مسائل اسلامى بپردازند، و پس از فراغت از تحصيل براى تبليغ احكام اسلام به نقاط مختلف، مخصوصا به قوم و جمعيت خود باز گردند، و آنها را به مسائل اسلامى آشنا سازند.

بنا بر اين آيه فوق دليل روشنى است بر وجوب تعليم و تعلم در مسائل اسلامى، و به تعبير ديگر هم تحصيل را واجب مى‏كند، و هم ياد دادن را، و اگر دنياى امروز به تعليمات اجبارى افتخار مى‏كند، قرآن در چهارده قرن پيش علاوه بر آن بر معلمين نيز اين وظيفه را فرض كرده است.

[قرآن و جواز تقليد از فقيه‏]

4- گروهى از علماى اسلامى به آيه فوق بر مساله جواز تقليد استدلال كرده‏اند، زيرا فرا گيرى تعليمات اسلام و رساندن آن به ديگران در مسائل فروع دين و لزوم پيروى شنوندگان از آنها همان تقليد است.

البته همانگونه كه گفتيم آيه فوق، تنها از فروع دين بحث نمى‏كند و مسائل اصولى را نيز شامل مى‏شود، ولى به هر حال فروع دين را نيز در بر دارد.

تنها اشكالى كه در اينجا به نظر مى‏رسد اين است كه آن روز سخنى از اجتهاد و تقليد در ميان نبود و آنها كه مسائل اسلامى را فرا مى‏گرفتند و به ديگران مى‏رساندند، حكم مساله‏گوهاى زمان ما را داشتند نه حكم مجتهدان را، يعنى مساله را از پيامبر (ص) گرفته و عينا بدون هيچگونه اظهار نظر براى دگران نقل مى‏كردند.

ولى با توجه به اينكه اجتهاد و تقليد، مفهوم وسيعى دارد مى‏توان اشكال فوق‏