وي محدث بزرگ و فقيه دانشمند و صاحب تأليفات ارزشمند و گرانبها است. شيخ حرّ در شب جمعه هشت رجب سال 1033 ق، در روستاي مشغره، در منطقه جبل عامل لبنان ديده به جهان گشود. وي که از نوادگان حرّ بن يزيد رياحي است، در خاندان اهل معرفت بزرگ شد. خاندان آل حرّ خانداني بزرگ، اصيل و ريشه دار بودند و فقها و دانشمندان بزرگي در اين خاندان پرورش يافته بود. شيخ حر عاملي از برجسته ترين علماي شيعه در قرن يازدهم به شمار مي آيد. او تأليفات ارزندهاي داشته و از شخصيتي مورد احترام نزد علماي شيعه برخوردار بوده است. او از چهره هاي بزرگي است که مذهب شيعه را با روايات اهل بيت عصمت و طهارت بيش از پيش غني ساخت و آثاري را بعد از خود بر جاي نهاد که سزاوار ستايش و تقدير است. وي يکي از حلقه هاي محکم و ارزشمند شيعه براي اتصال به روايات امامان معصوم و پيامبر اسلام - صلي الله عليه و آله - است.
استادان
استادان وي عبارت بودند از: پدرش حسن بن علي (م 1063 ق)، عمويش شيخ محمد بن علي حر، جد مادري اش شيخ عبدالسلام بن محمد حر، دايي پدرش شيخ علي بن محمود عاملي، شيخ زين الدين (صاحب معالم)، شيخ حسين ظهيري، سيد حسن حسيني عاملي، شيخ عبدالله حر، مولا محمد طاهر قمي، سيد ميرزا جزايري نجفي، شيخ علي نوه شهيد ثاني، مولا محمد کاشي، سيد هاشم بحراني.
شاگردان
شاگردان ايشان عبارتنداز: شيخ مصطفي بن عبدالواحد بن سيار، شيخ محمدرضا فرزند شيخ مصطفي، شيخ حسن فرزند ديگر شيخ مصطفي، سيد محمد بن محمدباقر حسيني اعرجي مختاري نائيني، سيد محمد بن محمد بديع رضوي مشهدي، مولا محمد فاضل بن محمد مهدي مشهدي و....
تأليفات
الجواهر السنيه في الاحاديث القدسيه، الصحيفه الثانيه من ادعيه علي بن الحسين، تفصيل وسائل الشيعه الي تحصيل مسائل الشريعه، هدايه الأمه الي احکام الائمه، من لا يحضره الامام، الفوائد الطوسيه، اثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، أمل الامل، الايقاظ من الهجعه و البرهان علي الرجعت، رساله في الرد علي الصوفيه، تواتر القرآن، الفصول المهمه في اصول الأئمه.
معرفي اجمالي کتاب
اين کتاب مجموعهاي از روايات اهل بيت عصمت و طهارت - عليهم السلام - درباره احکام شرعي در تمام ابواب فقه آن را جمع آوري نمود. شيخ حرعاملي در اين کتاب، علاوه بر کتب اربعه، به بيش از 180 کتاب روايي معتبر شيعه استناد نموده و مجموعه اي گرانبها و ارزشمند از روايات فقهي شيعه را جمع آوري کرده است.کتاب وسائل الشيعه از بهترين جوامع روايي شيعه به شمار مي آيد که در آن روايات پيامبر اسلام - صلي الله عليه و آله - و ائمه معصوم - عليهم السلام - را جمع کرده است. اين کتاب شامل حدود 36 هزار روايت درباره احکام شرعي، واجبات، محرمات، مستحبات و آداب است و روايات آن گرفته شده از مجموعه هاي روايي معتبر شيعه و اصول اوليه قدماي اصحاب است. اين کتاب از زمان نگارش، پيوسته مورد توجه علما و فقهاي شيعه قرار گرفته است و در اين زمان از ارکان اصلي استنباط احکام شرعي و اجتهاد در حوزه هاي علميه شيعه به شمار مي آيد و در تمام درسهاي خارج فقه روايات آن نقل و مورد استناد قرار مي گيرد.مؤلف در اين کتاب روايات را به ترتيب طهارت تا ديات، به صورت بابهاي جداگانه آورده است. وي سعي داشته تا براي هر مسئله شرعي، بابي مستقل اختصاص دهد و اين خود موجب گشته تا دسترسي به روايات کتاب بسيار آسان گردد و مراجعه کننده به راحتي بتواند روايات مورد نظر را بيابد. علاوه بر آن، مسائل جديدي را نيز با توجه به مضمون روايات با ترتيبي آشنا و چينشي مطلوب و نظمي زيبا مطرح نموده است. شيخ حرّ اين کتاب را در مدت بيست سال نگاشته و خدمتي گرانبها در جهت حفظ روايات شيعه و سخنان اهل بيت عصمت و طهارت نموده است.شيخ حر عاملي در آغاز کتاب مي فرمايد: «من روايات اين کتاب را از کتابهاي معتبر و مشهور روايي، که شيعه به آنها عمل و مراجعه مي کند، روايت کرده ام و در آغاز هر روايت، نام کساني را که آن روايت را از کتاب آنها آورده ام، ذکر مي کنم و سند خود به آن کتاب و آنچه را مربوط به آن است در آخر کتاب مي آورم. از ديگر ويژگيهاي اين کتاب اين است که مؤلف، تمام روايات مربوط به يک مسئله را با هم آورد تا مراجعه کننده به راحتي بتواند به تمام روايات متحد در دلالت يا متن يا سند دست يابد. سيد حسن صدر درباره اين کتاب مي فرمايد: «هرگاه فقيه متبحري در اين کتاب نظر کند، آنچه را مي خواهد همانند مرواريدهايي که به نظم چيده باشند مي يابد. هيچ مطلب مشکل و معضلي نيست که مؤلف کتاب به آن نپرداخته باشد».
شروح و تعليقات
تحرير وسائل الشيعه و تحبير مسائل الشريعه، تعليقه اي بر وسائل الشيعه، شرح وسائل الشيعه و مجمع الاحکام، نوشته شيخ محمد مقابي بحراني، شرح وسائل الشيعه، نوشته محمدرضي قزويني؛ نوشته علامه سيد حسن صدر؛ الاشارات و الدلائل الي ما تقدم او تأخر في وسائل، نوشته شيخ عبدالصاحب جواهري؛ شرح وسائل الشيعه، سيد محمد علي موحد ابطحي؛ مستدرک الوسائل، نوشته علامه محدث نوري.
وضعيت نشر
اين کتاب نخستين بار با تصحيح آيت الله شهيد شيخ فضل الله نوري در 6 جلد رحلي چاپ شد و سپس با تعليقات مرحوم شيخ عبدالرحيم رباني شيرازي در 20 جلد به چاپ رسيد. استاد سيد احمد اشکوري در دليل المحظوطات، با مقالهاي در کتابشناسي وسائل نوشته است. چاپ جديد اين کتاب به وسيله انتشارات آل البيت لإحياء التراث قم، به قطع وزيري، در سال 1409 ق در 30 جلد چاپ و منتشر شده است.محمد رضا ضميري- کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي, ص 352 - 353
لطفا منتظر باشید ...
