در «صحيح بخارى» و «صحيح مسلم» حديثهاى متعددى نقل گرديده كه: مضمون و مفاد آنها اين است: رسول خدا گاهى در نماز سهو و اشتباه مى نمود و گاهى در ركعات نماز كم و زياد مى كرد و گاه نيز اصلاً نماز چهار ركعتى را دو ركعت مى خواند، و خود آن حضرت به اين اشتباهش متوجه نمى گرديد بلكه مأمومين تذكر مى دادند و آن حضرت آن نقيصه و زياده را جبران مى نمود. اينك حديثى را كه ابوهريره درباره اشتباه و سهو كردن پيامبر (ص) در نماز نقل نموده است در اينجا مى آوريم. ابن سيرين از ابوهريره نقل مى كند كه رسول خدا يكى از دو نماز مغرب يا عشاء را (اشتباه از ابن سيرين است) با ما خواند و در سر دو ركعت سلام نماز را داد و از جاى خود بلند شد و مانند آدم خشمناك به درخت خشكى كه در وسط مسجد انداخته شده بود تكيه نمود و دست راستش را روى دست چپش گذاشت و انگشتان را مشبك نمود و گونه راستش را به پشت دست چپش نهاد، و افرادى كه عجله داشتند با سرعت از در مسجد بيرون مى رفتند، مردم گفتند آيا نماز كوتاه شده است ابوبكر و عمر نيز در ميان مردم بوده ولى ترس مانع گرديد كه آنان با پيامبر در اين موضوع گفتگو كنند، از ميان مردم مردى به نام «ذواليدين» كه دستهايش قدرى بلندتر بود عرضه داشت: يا رسول الله آيا نماز را فراموش كردى يا كوتاه گرديده است، رسول خدا فرمود: نه نماز كوتاه شده است و نه فراموش كرده ام، آنگاه رسول خدا سؤال كرد آيا جريان آنچنان است كه ذواليدين مى گويد عرضه داشتند بلى آنگاه رسول خدا در صف جلو ايستاد و آن ركعاتى را كه نخوانده بود به جاى آورد و سلام نماز را داد، سپس تكبير گفت و سجده اى مانند سجده نماز يا قدرى طولانى تر نمود، سپس سر از سجده بر داشت و تكبير گفت.اين حديث كه در موارد متعدد از صحيح بخارى آمده است و در «صحيح مسلم» و صحاح ديگر نيز نقل گرديده است كه از جهات متعدد قابل بحث است زيرا: 1- از اين حديث استفاده مى شود، در همان نمازى كه رسول خدا اشتباه نمود و «ذواليدين» اعتراض كرد، خود ابوهريره نيز حضور داشته، لذا جزئيات و كيفيت نشستن رسول خدا را نيز نقل نموده است: كه آن حضرت با حالت تغير و خشمناك در روى چوبى كه در مسجد بود نشست و دست راستش را روى دست چپش گذاشت و انگشتهايش را مشبك نمود گونه راستش را پشت دست چپش قرار داد و ولى بايد توجه داشت «ذواليدين» كه گاهى هم ذوالشمالين گفته مى شددر جنگ بدر و تقريباً پنج سال قبل او آنكه ابوهريره اسلام را بپذيرد به شهادت رسيده بود.حالا با اين فاصله ممتد ابوهريره چگونه ادعاى رؤيت مى كند معلوم نيست. 2- مضمون اين حديث اينست كه رسول خدا و مسلمانان صورت نماز را بهم زده و عده اى از مسجد هم بيرون رفته بودند، رسول خدا نيز از محراب حركت نموده و در روى چوبى كه در مسجد قرار داشت نشسته بود. آيا همه اين وضع صورت نماز را بهم نزد كه رسول خدا پس از توجه به اشتباهش همان مقدار را كه ترك شده بود به اضافه سجده سهو بجاى آورد ولى آنچه ثابت و مسلم است اينست هر عملى كه صورت نماز را بهم بزند نماز را باطل مى كند، و اين اندازه غفلت كه منافى با خضوع و خشوع است با مقام بندگان برگزيده و پيامبران و خاصه با مقام ارجمند و شامخ رسول خدا تناسب ندارد، و اين نوع سهو از كسانى سر مى زند كه مصداِ شعر معروف باشند كه مضمون آن چنين است: نماز ظهر مى خوانم ولى وقتى به ياد محبوبه ام مى افتم نمى دانم كه آيا دو ركعت خواندم يا هشت ركعت. 4- در اين حديث آمده است كه رسول خدا در مرحله اول سهو خود را صراحتاً انكار نمود، و فرمود نه نماز كوتاه شده و نه من فراموش كرده ام، و اين حكم قطعى مى رساند كه به رسول خدا فراموشى راه ندارد، اگر فراموشى را نسبت به پيامبر قبول كنيم و پيامبر را از اينگونه اشتباهات هم معصوم ندانيم، ولى آيا نبايد آنان از مكابره و اظهار گفتارهاى خلاف واقع معصوم باشند و اين مطلب در ميان مسلمانان از مسلمات است. با اين وضع رسول خدا چگونه فرمود: «لم انس و لم تقصر» ولى بلافاصله و با شهادت چند تن از گفتار اولش برگشت و معلوم گرديد، گفتار رسول خدا (ص) «لم انس» خلاف واقع بوده است!! جلال الدين سيوطى در شرح سنن نسائى اين اشكال را از قرطبى بدينگونه نقل مى كند كه روش زندگى رسول خدا ثابت شده است كه در تمام دوران زندگى آن حضرت كوچكترين تضاد و اختلافى وجود نداشته است و گفتار و عملى كه موجب اعتذار شود از آن حضرت سر نزده است و خلاف گوئى و عذر خواهى به آن حضرت محال است.
لطفا منتظر باشید ...
