مناسک الحج نسخه متنی

[ 21 ]
مسأله 22 - داشتن هزينه بازگشت هنگامى
معتبر است كه مكلف قصد بازگشت به وطن خود
داشته باشد، اما اگر نخواسته باشد برگردد
يا خواسته باشد در جاى ديگرى غير از وطن
خود ساكن شود، بايد داراى هزينه رفتن به
آنجا را باشد، ودارا بودن هزينه بازگشت به
وطن لازم نيست، بلى اگر جاى كه مىخواهد در
آنجا بماند دورتر از وطنش باشد كه هزينه
رفتن به آنجا بيشتر از برگشت به وطن باشد،
در اين صورت داشتن هزينه تا آنجا شرط نيست،
بلكه داشتن هزينه بازگشت به وطن در وجوب حج
كافى است. چهارم رجوع به كفايت است، يعنى
شخص مكلف بايستى طورى باشد كه پس از برگشتن
از حج بتواند خود و عائله خود را اداره
نمايد ودچار تهى دستى وفقر نگردد، پس اگر
داراى مبلغى كه وسيله كسب وسرمايه است كه
چنانچه آن مبلغ را صرف حج نمايد، پس از
بازگشت محتاج خواهد بود وبداند كه راه
ديگرى براى زندگى مناسب شأن خود نخواهد
داشت بر چنين شخصى حج واجب نيست. پس از آنچه
ذكر شد ظاهر مىشود كه
[ 22 ]
فروختن چيزهاى ضرورى زندگى مانند منزل
مناسب شأن ورختهاى كه براى زينت وآبرو
دارد، واثاث منزل، وابزار كار كه براى
زندگى به آنها احتياج دارد ومانند آنها
مثل كتاب نسبت به اهل علم كه براى تحصيلاتش
لازم است واجب نيست وخلاصه آنچه در زندگى
انسان مورد حاجت است وصرفش در راه حج سبب
بيچارگى ومشقت شود، فروشش واجب نيست. بلى
اگر آنها بيشتر از حاجتش باشد واجب است
مازاد را براى هزينه حج بفروشد، بلكه كسى
كه داراى منزلى است كه مثلا دويست هزار
تومان مىارزد ومى تواند آن را فروخته
ومنزل ديگرى به كمتر خريدارى نموده وبدون
مشقت در آن زندگى كند، وتفاوت دو قيمت وافى
به هزينه حج وهزينه زندگى زن وبچه وى باشد،
لازم اين عمل را انجام داده وبه حج برود.
مسأله 23 - هر گاه انسان مالى داشته باشد كه
به جهت احتياج به آن فروشش براى حج واجب
نبوده، بعدا از آن مستغنى شده وديگر حاجتى
به آن ندارد، واجب است آن را فروخته وحج
نمايد. مثلا خانمى كه داراى زينت و
[ 23 ]
زيورى بوده كه محل حاجتش بوده، فعلا به
علت بزرگى و پيرى يا به علت ديگرى مورد
حاجتش نيست، واجب است آن را فروخته وقيمتش
را در راه حج صرف نمايد. مسأله 24 - هر گاه
انسان منزل ملكى داشته، ومنزل ديگرى نيز
باشد كه مىتواند بدون ناراحتى ومشقت در آن
بنشيند وسكنى نمايد مانند منزل واقفى كه
در اختيار او است ومنطبق بر او باشد، واجب
است منزل خود را در صورتى كه قيمتش كفاف
هزينه حج را بدهد يا به ضميمه پولى كه دارد
وافى شود، فروخته وبه حج برود ويا اين حكم
نسبت به كتابهاى علمى وسائر وسائل زندگى
نيز جارى است. مسأله 25 - هر گاه كسى مقدارى
پول داشته باشد كه كفاف هزينه حج را مىدهد
وخود احتياج به ازدواج يا خريد منزل براى
خود دارد يا محتاج به وسائل ديگرى است، در
صورتى كه صرف آن پول در راه حج سبب ناراحتى
ومشقت در زندگى وى شود حج بر او واجب
[ 24 ]
نيست، وچنانچه سبب ناراحتى نشود واجب است.
مسأله 26 - اگر كسى كه مالى ندارد كه به حج
رود ولى از ديگران به مقدار مصارف حج پول
طلب دارد ودر چند صورت حج واجب مىشود: 1 -
مدتى كه براى پرداخت تعيين كرده اند تمام
باشد وبدهكار با مطالبه وبدون مطالبه وجه
را بپردازد. 2 - مدتى كه تعيين شده تمام شده
باشد وبدهكار تمكن از پراخت دارد ونمى
پردازد ولى با توسل به حاكم شرع ممكن است
وجه را دريافت نموده، و هم چنين اگر به
وسيله ديگرى غير از توسل به حاكم جور ممكن
باشد، طلب را وصول نموده. 3 - مدتى كه براى
پرداخت پول تعيين شده تمام نشده باشد ولى
بدهكار بدون مطالبه طلبكار وجه را
بپردازد. ودر غير اين صورت حج واجب نيست.
مسأله 27 - اگر شخصى داراى مالى باشد كه براى
حج كافى است ودر مقابل بدهكاريهائى دارد كه
اگر بپردازد
[ 25 ]
نمىتواند حج برود در دو صورت حج واجب
مىشود: 1 - مدتى كه براى پرداخت دين تعيين
شده تمام شده باشد ولى طلبكار راضى به
تأخير پرداخت باشد و بدهكار مطمئن است كه
پس از مراجعت از حج هر موقعى كه طلبكار
مطالبه نمايد تمكن از پرداخت دارد. 2 - مدتى
كه براى پرداخت تعيين شده تمام نشده باشد
وطلبكار اطمينان دارد كه اگر حج برود در
موعدى كه براى پرداخت تعيين گرديده، متمكن
از پرداخت مىباشد، ودر غير اين دو صورت حج
واجب نيست. مسأله 28 - هر صاحب صنعتى مانند:
آهنگر وبناء ونجار وخياط ومانند اينها از
كسانى كه كسبشان كفاف مخارج خود وعائله
شان را مىدهد، در صورتى كه از بابت ارث يا
غير آن مالى به دست آورند كه جوابگوى مخارج
حج وزندگيشان در موقع رفتن وبرگشتن باشد،
حج بر آنها واجب است. مسأله 29 - كسى كه از