سوال و جواب نسخه متنی

1. العروة الوثقى: از ويژگى هاى اين كتاب جامعيت، سلاست متن، داشتن فروع زياد به خصوص ب ب 1. نقل از يكى
از شاگردان آقا ضياء الدين عراقى (قده).
|6|
مسائل مستحدثه، ترتيب نيكو وشماره داشتن فروع است ومجموعا داراى 3260 فرع است. وعلى الظاهر از نخستين
آثار فقهى شيعه است كه مواد فروع با شماره وارقام تنظيم شده است. واين ويژگى ها موجب آسانى مراجعه
مقلدين وروى آوردن به آن شد تا آنجا كه رساله نجاة العباة كه تا آن روز رائج بود به كلى منسوخ گشت. از
كتاب عروة الوثقى، نخست بخش عبادات انتشار يافت وسپس مباحثى از معاملات: (اجاره، مضاربه، مزارعه،
مساقات، ضمان، حواله، نكاح، وصيت به آن افزوده شد وبالاخره بخش ديگرى تحت عنوان ملحقات مشتمل بر
مباحث ربا، وقف، وكالة، عدد، وهبه، وقضاء پس از وفات ايشان منتشر شد. مباحث اخير سيد يزدى به نحو
بسيار جالبى تنظيم گرديده ودر اكثر موارد به دلائل ومستندات فقهى نيز اشاره شده است. 2. حاشيه مكاسب:
در ميان حاشيه پردازان مكاسب شيخ انصارى (قده)، هيچ كس مانند سيد يزدى به روش عرفى به تفقه نپرداخته
است. وى در بسيارى موارد چنان عرفى انديشيده كه روش يك حقوقدان عرفى معاصر را به ذهن انسان تداعى مى
كند. اين كتاب چند بار چاپ شده است 3. كتاب التعادل والترجيح: در تهران چاپ شده است. 4. رسالة، في اجتماع
الامر والنهى: چاپ شده است. 5. رسالة في الظن المتعلق باعداد الصلاة وكيفية الاحتياط: در تهران چاپ
شده است. 6. رسالة فى منجرات المريض: همراه با حاشيه مكاسب چاپ شده است. 7. رسالهء سؤال وجواب: (شرحش
خواهد آمد) اواخر عمر شريف سيد يزدى، موضوع مشروطيت در ايران مطرح شد كه معركه آراء ميان فقها گرديد.
اختلاف انظار وتشتت آراء به حدى رسيد كه جانبداران هر طرف قضيه، جانب ديگر را تا سر حد ارتداد فطرى
رساندند. سيد يزدى مخالف مشروطه بود، طرفداران تصميم به قتل وى گرفتند، لكن روسا وشيوخ وعامه شيعيان
عراق كه مقلد وى بودند واز طرفى (به قول صاحب اعيان الشيعه) در ايران صاحب منافع بودند ومى پنداشتند
كه مشروطيت منافى منافع آنان است، خانه وى را محاصره كردند و در حفظ وحراست وى اهتمام تمام به كار
بردند، تا آن كه آن غائله هائله رفع گرديد 1. سر انجام شب سه شنبه بيست وهفتم يا هشتم رجب سال 1327 قمرى
وفات كرد ودر كنار درگاه طوسى صحن مقدس مرتضوى مدفون گرديد. ب 1. امين، مدرس تبريزى، همان منابع.
|7|
مجموعه هاى فقهى كتب فقهى را مىتوان از جهات مختلف دسته بندى كرد. از نظر روش نگارش، آثار فقهى به پنج
دسته تقسيم مىگردد: 1 - مجامع حديثمجامع حديث سرچشمهء فقه است ومكاتب گوناگون فقهى اسلامى هر يك
مجامعى دارند. شيعيان امامى را چهار مجموعه است. " كافى " كلينى، در گذشته 328 - " من لايحضره الفقيه "،
ابن بابويه رازى قمى، در گذشته 381 - " تهذيب الاحكام " ونيز الاستبصار شيخ طوسى، در گذشته 460. متن
مجموعه هاى فوق عربى است. ولى سه مجموعهء نخستين به فارسى برگردان شده است. خليل قزوينى (1001 - 1089)
گزارشى بر كافى تحت عنوان " صافى " دارد در دوازده مجلد كه طى بيست سال براى شاه عباس دوم فراهم آورده
است 1. ومحمد على اردكانى هم آن را از آغاز تا ايمان وكفر و دعاء وقرآن وعشرت براى محمد ولى ميرزا به
فارسى برگردانده است 2. " من لايحضره الفقيه " توسط صادق بن على فاضل كاشانى در 1277 - 1278 تحت عنوان "
عرفات الفقه " به فارسى برگردان شده است. 3 " تهذيب الاحكام " توسط محمد بن يوسف گورگانى به فارسى
برگردانده شده است 4. 2 - مجامع فتاوا در اين آثار، احكام شرعى بدون سند وبه صورت برهنه جمع آورى
گرديده است. اين گونه مجموعه ها سابقهء ديرينه در تاريخ فقه اسلامى دارد. در ميان شيعه مىتوان به
دفترچهء فقهى ابو رافع صحابى شيعى تحت عنوان " كتاب السنن والاحكام والقضايا " اشاره كرد. وى در
روزگار على (ع) در گذشته است (35 - 40). به نظر صاحب الذريعه، اين اثر اولين كتاب تصنيف شده در ميان شيعيان
است. وبر اصل سليم بن قيس الهلالى (90 ه‍) كه به نظر ابن النديم اسبق از همه است مقدم مىباشد. 5 ب ب 1.
فهرست نسخ خطى كتابخانه مركزى دانشگاه تهران، ج 5: ص 1385، انتشارات دانشگاه تهران 1355 - 1345. 2. همان، ج 6،
ص 640. 3. فهرست كتب خطى كتابخانه دانشكدهء حقوق وعلوم سياسى دانشگاه تهران، محمد تقى دانش پژوه، ص 162 4.
تهرانى، حاج شيخ آقا بزرگ، الذريعه 4: 92 5. الذريعه، ج 2 ص 154.
|8|
نامهاى نهاده بر اين گونه مجموعه ها مختلف است، از جمله. المدونه، السنن، ولى اكثرا " الجامع في