امام صادق(ع)در فرهنگ كوثر
مجموعه حاضر، تلاشى ويژه جهتشناساندن چهره پرفروغ امام صادق(ع)در چهلمين شماره ماهنامه است; آنچه در پيشرو داريد فهرست مقالاتشماره قبل كوثر درباره امام صادق(ع) است.1- اگر پيامبر مىافزود، كوثر، شماره 5، ص 62 تا63، عباسعبيرىاين داستان، براساس يك واقعيت تاريخى تدوين شده و به مناسبتسالروز ميلاد پيامبر(ص) و امام صادق(ع) به خوانندگان كوثر هديهشده است. اين داستان مربوط به شخصى به نام «سدير» است كه درخواب به محضر پيامبراكرم(ص) مشرف شد و در آن جا با خرما (8عدد) پذيرايى شد و امام صادق(ع) به او فرمود: «اى سدير! اگرپدر بزرگم، رسول خدا، بيشتر مىداد، مانيز بردهش خويشمىافزوديم.»2- امام صادق(ع) و نهضت عظيم علمى، كوثر شماره 12، ص 72 تا75، ناصرالدين انصارى قمى.
اين مقاله به مناسبت 25 شوال، سالگرد شهادت امام صادق(ع) تهيهشده است. نويسنده، بعد از ذكر مقدمه به مدت زندگى و امامت آنحضرت، نقش امام در زدودن انحراف از چهره دين، اقدامات علمى وفرهنگى امام (برخورد با غلات، تربيت راويان، تربيت مبلغان) و درنهايتبه برگ احكام فقهى مذاهب اسلامى به حضرت، مىپردازد. درذيل همين بخش مىخوانيم:«جوامع حديثى شيعه، آكنده از احاديث امام صادق(ع) است و هيچتفسيرى از تفاسير اماميه از گفتار تفسيرى آن حضرت خالى نيست.احاديث اخلاقى حضرت در كتاب «الاخلاق عند الامام الصادق(ع») وآراء فلسفى او در كتاب «فلسفهالامام الصادق(ع») و نظرات فلكىو هيوى ايشان در «الهيئه و الاسلام» و گفتارش در علم كيميا دركتاب «الامام الصادق(ع)، ملهم الكيمياو فرمايشاتش در علم طب در«طب الامام الصادق» و ادعيه دركتب «الصحيفه الصادقيه» و«ادعيهالامام الصادق» و شمار علم آموختگان و اصحاب و راويانآن حضرت در كتابهاى «الفائق فى اصحاب الصادق» و «اصحاب امامصادق» و معرفى كتابهايى كه در باره آن بزرگوار نگاشته شده در«كتابشناسى امام صادق» گرد آمده است.3- رمز و راز وحدت از ديدگاه امام صادق(ع)، كوثر، ش16، ص 92تا93، جواد محدثى
«در هفته وحدت»، در سايه كلام نورانى حضرت صادق(ع) به رمز وراز تحقق همدلى و اخوت دينى و شركت اجتماعى اشاره مىشود. آن همبرمبناى يك حديث زيبا از امام (بحارالانوار، ج 75، ص237).4- سيماى ابوخالد كابلى (بخش 1) كوثر، ش 18، ص 50 تا53، سيدحسن احمدىنژاد.
در اين مقاله به زندگى ابوخالد كابلى كه محضر سه امام (على بنحسين، امام باقر و امام صادق عليهم السلام ) را درك كرده،پرداخته است و بارها پيرامون وى از امام صادق(ع) روايت و مطلبنقل كرده است. در بخشى از اين مقاله مىخوانيم «امام صادق(ع)فرمود: پس از حادثه خونين عاشورا، جز سه تن بيشتر مردم از ديندستبرداشتند. اين افراد عبارتند از: ابوخالد كابلى، يحيى بنام طويل و جبيربن مطعم.»5- هشام بن حكم از اصحاب امام صادق(ع) و امام كاظم(ع)، كوثر،ش 18، ص 84 تا89، عبدالكريم پاكنيا.مقاله حاضر به معرفى هشام بن حكم مىپردازد و اين عناوين را دربردارد. قرن دوم هجرى، عصر شكوفايى نهضت فرهنگى شيعه، هشام بنحكم كيست؟ سفر براى تحصيل دانش، جايگاه هشام در محضر امامصادق(ع) مناظرههاى علمى، هشام و مناظره با عمروبن عبيد معتزلى،اكثريت دليل حقانيت نسبت، خواستگارى هشام ترازوى امامت و الگوىشيعيان، هشام در محضر امام كاظم(ع) كارگزار امام، دستور تقيه،مقام علمى.در اين مقاله مىخوانيم: «هشام در اوايل قرن دوم هجرى در كوفهديده به جهان گشود و در شهر واسط رهنه كرد و به عرصه اجتماعگام نهاد...»6- سيماى ابوخالد كابلى 2، كوثر، ش19، ص 42 تا 45، سيدحسناحمدى نژاد7- امام صادق(ع) از ميلاد تا ميعاد، كوثر، ش23، ص 5، علىنجفى.8- عبدى كوفى، شاعر ولايت و حريت، كوثر، ش 24، ص 44 تا47.جواد محدثى.بررسى اشعار مكتبى، عبدى كوفى، هدف مقاله مذكور است. در بخش ازاين مقاله مىخوانيم:امام صادق(ع) فرمود: اى جماعتشيعه! به فرزندانتان شعر عبدى راياد دهيد. همانا او بر دين و آيين خداست.» و به تعبير علامهامينى در الغدير«صدق و صداقت لهجه و استوارى در مسير شعر وادبى و رسايى بيان در سرودن از دستور امام صادق(ع) به اوبرمىآيد كه فرمود: نوحهها و مرثيههاى بانوان را كه درسوگوارىها مىخوانند، گردآورى كند.»9- امام صادق(ع) را بهتر بشناسيم(1)، كوثر، ش 24، ص 70 تا 74،محمد الله اكبرى.اين مقاله بعد از ذكر مقدمهاى در نام، مدت امامت، خلفاى معاصرو مهمترين حوادث سياسى جهان دوران امامت، حضرت اين عناوين رابه بررسى نشسته است. شمايل، آراستگى ظاهرى، لباس پوشيدن،غذاخوردن، عبادت، برنامه زندگى (كار، تجارت)10- با امام صادق(ع) در سايه قرآن، كوثر، ش 24،ص 75 تا 78.سيدعلىرضا جعفرىاهلبيت عليهم السلام ترجمان قرآن، عنوان مقدمهاى است كه نويسندهبراى ورود به بحث انتخاب كرده است. آن گاه مواردى از تفسيرها وسخنان امام پيرامون برخى از آيات را نقل كرده است از جمله:«هرچه مىخواهى در قرآن بجوى، اقسام ايمان در قرآن (اقرارزبان، تصديق قلبى، انجام واجبات، تاييد و حمايت) اقسام كفر درقرآن (انكار، بيزارى، ترك فرمان خدا، كفران) رنگ خدايى، معناىخشم و غضب خدا و در نهايت اين كه چرا دعاهاى ما مستجابنمىشود.»11- امام(ع) را بهتر بشناسيم(2)، ش28، ص43 تا47، محمداللهاكبرىاين مقاله، ادامه مقالهاى است كه در شماره 24 كوثر چاپ شده ودر آن اين عناوين آمده است:بخشش به نيازمندان، شجاعت، مهابت و گذشت و بردبارى، صبر،تواضع، صله رحم، كمك مالى براى برقرارى صلح و آرامش، همدردى بامردم و همه اين فضايل در سيره امام صادق(ع) مورد توجه قرارگرفته است.12- مفضل كوفى، امين امام، كوثر، ش29، ص 55 تا59، عبدالكريمپاكنيانماينده امام صادق(ع) در شهر كوفه، زيباترين سيماى صلح و صفا،در سايه شاخسار امامت، انيس امام هفتم، من كسى مثل او ندارم،امين امامت، در آيينه كلام دانشمندان، در اوج علم و دانش، كلامآرام بخش، استادان و شاگردان گنجينه حقايق، نكوهش مفصل، بخشىاز عناوين اين مقاله است.در بخشى از اين مقاله مىخوانيم:مفضل در اواخر قرن اول يا آغاز قرن دوم هجرى در شهر كوفه بهدنيا آمد. و در پرتو تربيت امام صادق(ع) و امام كاظم(ع) باليدو در زمان امامت امام هفتم(ع) دنيا را وداع گفت.... امامصادق(ع) به مردم كوفه فرمود: مفضل بن عمر را مرجع شما قراردادم، سخن او را بشنويد و اطاعت كنيد. زيرا او جز حقنمىگويد.»13- نگاهى به سيماى امام صادق(ع)، يك كتاب در يك مقاله، كوثر،ش 34، ص59 تا63. تلخيصمحمدباقر پورامينىمقاله حاضر خلاصهاى است از كتاب ارزشمند نگاهى به سيماى امامصادق(ع) دكتر سيد جعفر شهيدى است.14- بريد عجلى، كوثر، ش 35، ص 71 تا 75، مرتضى نجفىاين مقاله به معرفى ابعاد گوناگون زندگى بريد عجلى از محبانامام صادق(ع) و امام باقر(ع) مىپردازد.در بخش از اين مقاله مىخوانيم:«الهى! دوستى، پيوند ناگسستنى بين افراد ايجاد مىكند. اماممعصوم(ع) با نگاه الهى خود، بريد را دوستخود مىنامد. او را درخدمتبه مكتب تشيع سرآمد همه مىبيند و مىفرمايد: «چهار تن نزدمن محبوبترين مردمند. بريد، زراره، محمدبن مسلم و نعماناحول.»