بدون شك، پيامبر اكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم ، برترين، شايستهترين و والاترين فرد آفرينش از آغاز تا فرجام خلقت است. او برگزيده خداست؛ خداوند بىهمتا براى نجات بشر از جهالت و هدايت آدميان به نورانيت و انسانيت، او را برگزيد و مُهر نبوّت بر بازوى پاكش حك نمود. به همين جهت، بعد از عظمت و اهميّت خداوند، بزرگى و جلالت از آنِ اوست. از همين رو، كلامش نيز بعد از كلام خالق بىهمتاست.از آغاز تاريخ پيدايش اسلام تاكنون، مسلمانان با اندكى فراز و نشيب، به ثبت و ضبط سخنان گهربار پيامبر خاتم صلىاللهعليهوآلهوسلم برآمده و كتابهاى ارزشمندى را تأليف و تدوين نمودهاند. يكى از اين آثار جاويدان، كتاب شريف «كلمة الرّسول الاعظم» است. نويسنده پرتلاش و هنرمند اين اثر نفيس، شهيد شاهد، «آيةاللّه سيدحسن شيرازى» است. دانشمندى كه در نهايت، رنگ قلم و خونش باهم در آميخت و از جرعه نوشان زلال نور شد.شايسته است كه اين اثر پُربار را در حضور شيفتگان فرهنگ كوثر، ورق بزنيم و كليّات آن را از مقابل چشمان تيزبين و كنجكاو آنان بگذرانيم. اما قبل از آن، سخنى از مؤلّف.مؤلّف را بشناسيم!پديد آورنده كتاب در سال 1353 ق در شهر مقدس كربلا چشم به جهان گشود. از كودكى با راهنمايى پدر ارجمندش «آية اللّه العظمى حاج سيدميرزا مهدى شيرازى» به فراگيرى علوم مشغول گرديد و در كمترين زمان، مدارج عالى تحصيلى را پشت سرگذاشت و يكى از مجتهدين بنام بلاد اسلامى شد. برخى از مهمترين فراز و نشيبهاى زندگىاش چنين است:ـ از 16 سالگى به سرودن شعر پرداخت.ـ در سال 1379 به مديريت مجلّه الأخلاق و الآداب، منصوب شد.ـ به علت مبارزه مستمر و سخنرانىهاى آتشين بر ضدّ رژيم بعث عراق، در سال 1388 به مدت 9 ماه زندانى شد و بر اثر شكنجههاى غير انسانى صدّاميان، سلامتى جسمىاش را از دست داد. پس از آزادى، براى معالجه خود ـ در سال 1389 ـ روانه بيروت شد. وى در كشورهاى سوريه و لبنان نيز دست از تلاش و مبارزه بر نداشت. مهمترين فعاليتهايش در اين دو كشور، عبارت است از:1. تأسيس حوزه علميه زينبيّه در شام.2. تأسيس و سرپرستى جامعة العلماء.3. تأسيس مدرسه الامام المهدى(عجّ).4. اعزام مبلّغ به چند كشور مسلمان، مخصوصاً كشورهاى آفريقايى، و سفر به آن كشورها جهت تبليغ دين مقدس اسلام.5. هدايت و ارشاد بيش از دو ميليون نفر از فرقه اهل حق سوريه و لبنان به مذهب شيعه كه منجر به اعتراف و صدور اعلاميه به امضاى 80 نفر از علماى بزرگ اين فرقه شد.6. تأليفات فراوان كه مهمترين آنها به شرح ذيل است:الاقتصاد الاسلامى (در دو جلد)؛كلمة اللّه؛كلمة الرّسول الاعظم؛كلمة الامام الحسن عليهالسلام ؛التوجيه الدينى؛الشعائر الحسينيه؛الأدب الموجه؛العمل الأدبى؛حديث رمضان؛النصر الاول للاسلام؛بطل الاسلام الخالد؛موقف الاسلام الفاضل؛رسول الحياه؛اله الكون؛كلمة الامام المهدى(عجّ)؛مقالات بىشمار سياسى، مذهبى و...... و اما فرجام خونينش چنين بود كه در روز جمعه 12/2/59 در شهر بيروت، توسط مزدوران حزب بعث عراق، ترور و جام شهادت نوشيد. بعد از انتقال بدن پاكش به ايران اسلامى، در حرم عمّهاش فاطمه معصومه عليهاالسلام به خاك سپرده شد.
معرفى كتاب
كتاب به زبان عربى است و 462 صفحه دارد. چاپ اوّل آن در سال 1387 ق. توسط «دارالعالم الاسلامى» بيروت انجام شد و در سال 1400 به وسيله همين ناشر تجديد چاپ گرديد.مقدمه كتاب نسبتاً طولانى است؛ مقدمهاى كه گوياى نقطه نظرات مؤلف دانشمند آن است و 15 صفحه كتاب را به خود اختصاص داده است.متن كتاب از بخشهاى مختلفى تشكيل شده است. متنى كه جز سخنان رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم ،كلام ديگرى نيست. و آنچه مقابل خواننده است، درياى موّاج كلمات حكيمانه خاتم پيغمبران صلىاللهعليهوآلهوسلم است.مؤلف با تنظيم و چينش دقيق و زيبا، سخنان پيامبر اكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم را اين چنين دسته بندى كرده است:
1. الهيّات
اين بخش شامل پنج عنوان از كلام رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم است. سخنانى كه حضرتش در اوصاف جلال و جمال خداى رحمان بيان نموده و عمق وابستگى و دل بستگىاش را به بارىتعالى نشان داده است.
2. رساليّات
در اين بخش كه از جملات و عبارات نسبتاً طولانى تشكيل شده، سخن از خود و ساير پيامبران خدا به ميان آورده است. اين بخش در بردارنده ده عنوان از بيانات رسول اكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم است.
3. القرآن و العترة
در اين بخش، آن دسته از سخنان رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم گرد آمده است كه گوياى فضيلت و اهميّت قرآن و عترت است، اهميّتى كه حضرت ثقل اكبر و اصغرش ناميد و براى نگهدارى و تمسّك به آن دو توصيهها نمود. اين بخش شامل هفده عنوان از كلمات رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم است.
4. معارف
آن دسته از سخنان ارزشمند پيامبر كه پيرامون علم و معارف دينى است؛ در اين فصل گرد آمده است. اين بخش نيز حاوى شش عنوان از سخنان معرفتآموز پيامبر خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم است.
5. مواعظ
در اين فصل، آن بخش از سخنان رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم فهرست شده كه حضرت، پيرامون پند و اندرز و هدايت عامّ و خاص ايراد نمودهاند. يكى از بزرگترين فصول كتاب، اين بخش است.احاديث نقل شده در اين بخش به 103 عنون مىرسد.
6. وصايا
در اين بخش، وصيتهاى آن حضرت به على عليهالسلام ، معاذ، ابن مسعود، سلمان و ابوذر آمده است. متن احاديث اين قسمت، طولانى است و برخى آيات قرآن نيز هنگام بيان حديث، بر زبان مبارك حضرتش جارى شده است؛ آياتى از قرآن كه پيامبرخدا صلىاللهعليهوآلهوسلم براى تأييد و تناسب سخنانش به تلاوت آن پرداخته است. اين بخش شش كلام از سخنان خاتم الانبياء صلىاللهعليهوآلهوسلم را در خود جاى داده است.
7. سياسيّات
در اين بخش، آن قسمت از سخنان رسول اكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم كه جنبه سياسى داشته و خطاب به سران قبايل، بزرگان قريش، عموم مردم و... ابراز داشتهاند؛ گرد آمده است و نيز سخنانى كه پيرامون جنگ و جهاد و حوادث مهم آن روزگار كه زيبنده اين بخش است.اين فصل، در بردارنده 22 كلام از بيانات پيامبرانه ختم رسالت و نبوّت است.
8. رسائل
اين بخش، يكى از بزرگترين فصول كتاب است. در اين فصل، نامهها، وثيقهها و هر نوع نوشتهاى كه از جانب پيامبر صلىاللهعليهوآلهوسلم صادر شده، ثبت گرديده است. نامههايى كه خطاب به سران كشورهاى خارجى، بزرگان اقوام، شخصيتهاى دينى و سياسى يهود و رجال سياسى و اجتماعى آن روز كه به نحوى با حضرت ارتباط داشتهاند، نوشته شده است. حجم بعضى از رسائل، كوتاه و برخى ديگر، طولانى است كه حضرت ختمى مرتبت، با توجه به شرايط و اقتضاى حال، آن را نوشته و ارسال كردهاند.در اين فصل، تعداد 218 رساله كوچك و بزرگ به ثبت رسيده است.
9. عبادات
يكى از كوچكترين بخشهاى كتاب، همين فصل است. سخنان آن حضرت كه پيرامون «عبادات» نقل شده، در اين قسمت آورده شده است. بعضى از احاديث اين بخش، كوتاه و بعضى ديگر، متوسط است. و تنها پنج حديث شريف در اين بخش به ثبت رسيده است.
10. متفرّقات
در اين بخش، آن دسته از سخنان رسول اكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم گرد آمده كه جنبه متفرقه داشته است. سخنان گهربارى كه پيرامون حكومت اسلامى، دعوت به اسلام، اخوان الرّسول، بر مسند قضاوت، نور ايمان و... كه جنبه سياسى نداشتهاند، زينت بخش اين فصل شده است.تعداد 20 حديث كه بيشتر آنها كوتاه است، در اين بخش آورده شده است.
11. حِكَم
يكى از جالبترين و زيباترين فصول كتاب، همين بخش است. متن احاديث، كوتاه و اغلب چند كلمهاى است. احاديثى است نغز و دلنشين، با جملات كوتاه و استوار و پرمعنى. همان احاديث كوتاهى كه بيشتر بر سر زبانها است و پيروان حضرت در لحظات مختلف زندگى، از آنها بهره مىبرند.اين بخش، در بردارنده 1164 حديث زيباست؛ احاديثى كه بر اساس حروف الفباء تنظيم و تدوين يافته است.
آمار احاديث
كتابى كه اوراقش را گذرانديم، يكى از بهترين آثارى است كه كلمات رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم را به ثبت رسانده است. اثر ارزشمند و پرمايهاى كه با نظم و ترتيب عالى در خدمت جامعه اسلامى قرار گرفته است.ناگفته نماند كه در اين اثر نفيس، جمعاً حدود 1576 حديث گهربار، از حضرت خاتم الانبياء صلىاللهعليهوآلهوسلم به يادگار ثبت شده است. مطالعه آن را به همه محقّقان و جستجوگران كلام رسالت و پيروان صادق حضرتش توصيه مىكنيم. باشد كه شناخت و محبّت ما را نسبت به آن بزرگوار و عترتش افزون ساخته ذخيره عالم تنهايى و غربتمان گردد.انشاء اللّه.
2 . فضائل الصّلوات
كتاب نفيس، پُربار و ناشناخته «شرح الصلوات» و يا «فضائل الصلوات» اثر ماندگار و با ارزشى است كه در عهد قاجار، توسط عالم ربّانى، «سيداحمدبن محمدحسينى اردكانى» تأليف شده است. و در رمضان سال 1407 ق. به وسيله آقاى درودى در چاپخانه علميه قم، تجديد چاپ گرديده است.انتشارات مسجد مقّدس جمكران نيز در بهار 1379 ش. برگزيده اين اثر سودمند را تحت عنوان «گنجينه نور و بركت ختم صلوات» چاپ و در اختيار علاقمندان قرار داده است.
آشنايى با مؤلف
براى شناخت بهتر نويسنده اين كتاب، سراغ علاّمه، حاج آقا بزرگ تهرانى مىرويم. ايشان در كتاب «الكرام البررة، ص 106» و در كتاب ارزشمند «الذريعه، ج 16، ص 261» نويسنده كتاب فضائل الصلوات و آثار علمىاش را چنين معرفى كرده است:«سيداحمد بن سيد محمد اردكانى، عارف، فيلسوف، فقيه و فاضل، از معاصرين فتحعلىشاه قاجار بود و فوت او بعد از سنه 1238 ه .ق. واقع شده است.
مهمترين كتابهاى او عبارتند از:
سرور المؤمنين، پيرامون اميرالمؤمنين عليهالسلام ؛ كتاب الانساب، در تاريخ انبياء و اولياء؛ كتاب فضائل الصلوات؛ ترجمه بعضى از كتاب كبير عوالم.»از مقدمه كتاب استفاده مىشود كه مؤلف، كتاب فضائل الصلوات را براى شاهزاده «ولىميرزاى قاجار» تأليف نموده و آن را بر هشت فصل تنظيم كرده است. جهت آشنايى علاقمندان، دورنمايى كلّى از سه فصل 4، 5 و 6 اين اثر نفيس را با اندكى تصرّف، تقديم مىداريم و تحقيق و ارزيابى بيشتر را به عهده خوانندگان كنجكاو «فصلنامه كوثر» مىنهيم.
فصل چهارم، فضائل صلوات
اين فصل در ذكر فضائل و فوايد فرستادن صلوات است. براساس آيات و روايات فراوانى كه در قرآن و منابع روايى شيعه و سنى وجود دارد؛ براى ذكر صلوات، فوايد بسيارى شمرده شده است. فوايدى كه در صورت فرستادن صلوات، نصيب فرستنده آن مىشود. اهمّ اين فوايد عبارتند از:1 . فرستنده صلوات، متخلّق به اخلاق الهى مىشود.2 . فرستنده صلوات، از آيه «ان اللّه و ملائكته يصلّون على النّبىّ يا ايّها الّذين آمنوا صلّوا عليه و سلّموا تسليماً»ـ كه به آيه مخصوص صلوات معروف است ـ اطاعت كرده است.3 . فرستنده صلوات، از صلوات و سلام الهى بهرهمند مىشود.4 . فرستنده صلوات، در فرستادن آن با ملائكه موافقت و همراهى كرده است.5 . ملائكه بر فرستنده صلوات، متقابلاً صلوات مىفرستند.6 . فرستادن صلوات، سبب قُرب به حق مىشود.7 . فرستادن صلوات، سبب رضاى خدا مىشود.8 . فرستادن صلوات، سبب خشنودى و رضايت پيغمبر اكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم مىشود.9 . فرستادن صلوات، سبب شفاعت نبىّاكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم مىشود.10 . فرستادن صلوات، سبب مىشود تا پيامبراكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم تحفهاى از بهشت به فرستنده آن ارسال نمايد.11 . پيامبراكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم از فرستادن صلوات به وسيله افراد، آگاه و در مقابل، جواب سلام و صلوات او را مىدهد.12 . صلوات فرستاده شده در صحيفه نورانيى نوشته، ضبط و ذخيره مىگردد.13 . فرستادن صلوات، موجب رؤيت نبىّاكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم در عالم رؤيا مىشود.14 . فرستادن صلوات، موجب دريافت اجر و پاداش فراوان مىشود.15 . فرستادن صلوات، موجب عبادت پروردگار عالم مىشود.16 . فرستادن صلوات، موجب كفّاره گناهان افراد مىشود.17 . فرستادن صلوات، موجب دعا و امتثال آيه شريفه «اُدْعُونى اَسْتَجِبْ لَكُمْ»مىشود.18 . فرستادن صلوات، تأمين كننده و كفايت كننده حاجات، در دنيا و آخرت است.19 . فرستادن صلوات، باعث استجابت دعا مىشود.20 . فرستادن صلوات، اظهار وفادارى و بيعت مجدّد به ميثاق و عهدى است كه خداوند روز الست از انسانها گرفته است.21 . فرستادن صلوات، باعث رفع نفاق مىشود.22 . فرستادن صلوات، باعث صلوات فرستادن همه مخلوقات خداوند بر فرستنده صلوات، مىشود.23 . فرستادن صلوات، باعث مشغول شدن انسان به بهترينِ اعمال، مىشود.24 . فرستادن صلوات، باعث پاكيزه شده اعمال انسان مىشود.25 . فرستادن صلوات، باعث درك رحمت پروردگار عالم مىشود.26 . فرستادن صلوات، باعث عافيت و سلامتى جسمى و روحى انسانها مىشود.27 . فرستادن صلوات، باعث قبولى طاعات و حسنات انسان مىشود.28 . فرستادن صلوات، باعث انتشار بو و رايحه خوش در دهان گوينده صلوات و مجالس بهرهمند از صلوات مىشود.29 . فرستادن صلوات، سبب خلاصى و نجات انسان از غيبت و مواضع گناه مىشود.30 . فرستادن صلوات، سبب توانگرى و غنا و زدودن فقر از انسان و جامعه مىشود.31 . فرستادن صلوات، سبب به ياد آمدن چيزهاى فراموش شده مىشود.32 . فرستادن صلوات، سبب آمرزش گناهان و دريافت پاداش 72 شهيد، توسط فرستنده آن مىشود.33 . فرستادن صلوات، سبب به وجود آمدن نور زياد در روز قيامت مىشود.34 . فرستادن صلوات، سبب ايجاد نور بر پُل صراط، مىشود.35 . فرستادن صلوات، سبب عبور از پل صراط و نلغزيدن در آن موضع خطرناك مىشود.36 . فرستادن صلوات، سبب خلاصى از آتش جهنم مىشود.37 . فرستادن صلوات، سبب هدايت انسان به سوى بهشت مىشود.38 . فرستادن صلوات، سبب ايجاد نور در قبر مىشود.39 . فرستادن صلوات، سبب دفع و رفع عطش در روز قيامت مىشود.40 . فرستادن صلوات، سبب آشاميدن شراب سلسبيل مىشود.41 . فرستادن صلوات، سبب الم، مذلّت، خوارى و زبونى ابليس مىشود.42 . فرستادن صلوات، سبب مىشود تا انسان جاى خود را در بهشت ببيند.43 . فرستادن صلوات، سبب مىشود تا انسان از تلخى مرگ ايمن باشد.44 . فرستادن صلوات، سبب دريافت بشارت بهشت قبل از مرگ مىشود. و...
فصل پنجم، زمان و مكان صلوات
اين فصل در ذكر مواطن، مواضع و مواقفى است كه به فرستادن صلوات، تأكيد شده است. در كدام زمان و مكان، فرستادن صلوات تأكيد شده است؟الف) مهمترين زمانها و مكانهايى كه به فرستادن صلوات تأكيد شده عبارتند از:1 . در هر مكانى كه اسم مبارك پيامبر صلىاللهعليهوآلهوسلم ذكر شود؛ چه خود انسان به زبان آورد و چه از ديگرى بشنود.2 . در ابتداى هر كلامى كه داراى قدر و ارزش است؛ مثل خطبهها، سخنرانىها و... كه با صلوات بايد آغاز نمود.3 . در ابتدا و انتهاى وضوء.4 . هنگام ورود و يا عبور از كنار مساجد.5 . در تعقيب نمازها، مخصوصاً نمازهاى صبح و مغرب.6 . قبل و بعد از دعاها.7 . در خطبه نمازهاى جمعه، عيدين، استسقاء و روز عيد غدير.8 . در هر شبانه روز.9 . در عصر روزهاى پنج شنبه.10 . در شب و روزهاى جمعه.11 . در ماه مبارك رجب، مخصوصاً روز عيد مبعث رسول اكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم .12 . در ماههاى مبارك شعبان و رمضان.13 . هنگام بوييدن گلها و ريحانها.14 . بعد از عطسه كردن خود يا ديگرى.15 . هنگام ذكر و به ياد آوردن نام خداوند متعال.ب) علاوه بر موارد فوق، در مكانهاى مقدس و موقعيتهاى حساس زير نبايد در فرستادن صلوات، كوتاهى كرد:1. هنگام اراده سفر.2. هنگام نشستن بر مركب.3. هنگام طى مسافت راه مكه و هر مسيرى كه به صورت سرازيرى است.4. بعد از تلبيه در حج.5. هنگام داخل شدن در مسجدالحرام.6. هنگام استلام حِجر اسماعيل.7. هنگام انجام طواف و سعى در كوههاى صفا و مروه.8 . هنگام وداع، در ميان ركن و باب، در روز عرفه.9. هنگام وقوف در مشعر.10. هنگام ذبح قربانى و بريدن سر حيوانات.11. در هنگام طى مسافت راه مدينه منوّره.12. هنگام مشاهده مدينه منوّره و حرم رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم .13. هنگام وارد شدن به مسجد رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم .14. هنگام طواف روضه مطهره پيغمبر اكرم صلىاللهعليهوآلهوسلم .15. هنگام توجّه به قبر مقدّس رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم ، در بين قبر و منبر.16. هنگام مرور در مواضع معروفى كه رسول خدا صلىاللهعليهوآلهوسلم در آن مواضع استقرار يافته بودند.17. در ابتداى درس حديث.18. در ابتداى موعظه، هدايت و راهنمايى ديگران.19. هنگام برخاستن از مجلس.20. هنگام مصافحه با برادر مسلمان ديگر.
فصل ششم، آداب صلوات
اين فصل، در ذكر آداب و شرايطى است كه فرستنده صلوات بايد آن را رعايت كند. اهمّ اين آداب را مىتوان به شرح ذيل فهرست كرد:1 . بايد در عبارت صلوات، لفظ «آل» را نيز آورد.2 . بايد بعد از درود و صلوات بر پيامبر صلىاللهعليهوآلهوسلم ، سلام (وَسَلَّمَ) را نيز آورد.3 . بايد كوشش كرد تا در بين مردم صلوات فرستاد و مجالس و محافل را با زمزمه آن، عطرآگين نمود.4 . بدون طهارت از روى اختيار، شايسته نيست صلوات فرستاد و نام پيغمبر صلىاللهعليهوآلهوسلم را بر زبان آورد. زيرا كه اين عمل، كوچك جلوه دادن نام آن بزرگوار است.5 . نبايد فرستادن صلوات را وسيله شهرت، سرمايه و نيك نامى خود ساخت.6 . نبايد با فرستادن صلوات، به ديگران منّت نهاد و اظهار تفضّل و تقدّس نمود.7 . نبايد با فرستادن صلوات، طلب مال و جاه كرد.8 . نبايد در مجالس لغو و معصيت و گناه، صلوات فرستاد و نام شريف سرور كائنات را بر زبان جارى كرد.9 . نبايد براى فروش كالا و گرم كردن بازار و خود نمايى، صلوات فرستاد.آنچه بيان گرديد، تنها فهرستى از سه فصل اين كتاب نفيس بود. مؤلف دانشمند كتاب، براى تأييد هريك از موارد فوق، چندين آيه، روايت و حكايات معتبر و مستند و... بيان كرده است كه ذكر آنها در اين نوشته كوتاه ممكن نبود. شايسته است است كه كاوشگران به خود كتاب فضايل مراجعه كنند و جرعههاى ناب، از سرچشمه آيات و روايات موجود در اين اثر گرانبها بنوشند.
لطفا منتظر باشید ...
