لطفا منتظر باشید ...
پيامبر اکرم و تربيت نظامي
غلامرضا صالحياشاره :
دين مقدّس اسلام، جامع تمامي اديان الهي و کاملترين آييني است که بشر تاکنون به خود ديده است. اسلام با اينکه رأفت و رحمت عظيمي را براي همة بندگان خدا به ارمغان آورده و مبناي اصلي کار پيامبر(ص) نيز بر اساس محبّت بوده است، امّا هيچ گاه به مسلمانان اجازه کوتاهي و سکوت در مقابل دشمنان اسلام و آنان که به هر نحوي در صدد ضربه زدن به دين و نظام اسلامي بر ميآيند، نداده است و اين، يکي از مزيّتهاي بزرگ اسلام و آموزههاي ناب نبوي(ص) ميباشد که به مسلمانان دستور داده تا با تمام قدرت و قوا با بيگانگان مقابله کنند و در اين راه، هيچ گونه سستي ننمايند؛ چنان که قرآن کريم، مؤمنان واقعي را چنين توصيف کرده است: )مُحَمّدٌ رَسُولُ اللّهِ وَ الّذينَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الْكُفّارِ رُحَماءُ بَيْنَهُمْ([1] محمّد (ص) فرستادة خداست و کساني که همراه او هستند ، بر کافران سخت گير و با همديگر مهربان‌اند. يکي از کارهاي مهّم و اساسي پيامبر اکرم(ص) ، تربيت نظامي و افزايش روحية جنگاوري و دلاوري مسلمانان بود که در اين نوشتار به ابعاد مختلف آن اشاره مينماييم.معناي جنگ در اسلام
مقابله با دشمنان و دفع فتنههاي آنان، برخلاف بعضي از درگيريهاي قبيلهاي و کينه توزانه و استبدادي، در اسلام معناي بسيار والا و ارزندهاي دارد. جنگ در اسلام، به معناي پيکار با دشمن به منظور تأمين آزادي تبليغ دين، محکم ساختن پايههاي صلح و به دست آوردن سعادت مادي و معنوي انسانها ، با رعايت اصول جوانمردي و شرافت است. از شرايط جنگ عادلانة اسلامي، اين است که با اصول انساني مطابق و هدف آن برقرار ساختن صلح دائم و ايجاد آرامش در بلاد و همچنين احترام کامل به جان و مال مردم بيگناه است.قرآن کريم به پيامبر اکرم(ص) دستور ميدهد با کساني که در پي جنگ و فتنه‌گري نيستند، در هر جاي عالم که باشند، با عدالت و محبّت رفتار کند و اين، از مزيّتهاي ويژة اسلام است: )لا يَنْهاكُمُ اللّهُ عَنِ الّذينَ لَمْ يُقاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ لَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ أَنْ تَبَرّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنّ اللّهَ يُحِبّ الْمُقْسِطينَ [2](؛ خداوند، شما را از کساني که در دين با شما نمي‌جنگند و شما را از ديارتان طرد نمي‌کنند، نهي نميکند که با آنان محبّت بورزيد و به عدالت رفتار کنيد. به درستي که خداوند، عدالت گران را دوست دارد .ولي از طرف ديگر به پيامبر اکرم(ص) دستور بيزاري و دوستي نکردن با دشمنان را ميدهد و چنين ميفرمايد:)إِنّما يَنْهاكُمُ اللّهُ عَنِ الّذينَ قاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَ أَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيارِكُمْ وَ ظاهَرُوا عَلى إِخْراجِكُمْ أَنْ تَوَلّوْهُمْ وَ مَنْ يَتَوَلّهُمْ فَأُولئِكَ هُمُ الظّالِمُونَ[3](؛ همانا خداوند، شما را از دوستي با کساني که در دين با شما سر جنگ دارند و شما را از سرزمين خود جدا ميسازند، برحذر ميدارد و کسي که با آنان دوستي و همکاري کند، ستمگر است.اهميّت و فضيلت جهاد
انسان با ديد مادي نميتواند مسائل را به خوبي ارزيابي کند؛ زيرا تمام سودها و ضررها را در محدودة مادّيات ميبيند. انسان مادّيگرا حق دارد که از جهاد و جنگ گريزان باشد؛ چون همه چيز خود را در صورت جهاد در نابودي و فنا ميبيند؛ ولي هر گاه ديد الهي و هدفدار گردد، بينش انسان دگرگون ميشود و با آغوش باز به جهاد في سبيل الله مي‌پردازد. قرآن کريم، جهاد و دفاع را به نفع خود مسلمانان ميداند و به اصحاب رسول الله(ص) فرمان ميدهد که با تمام قوا در اين امر حياتي، شرکت کنند:) انْفِرُوا خِفافًا وَ ثِقالاً وَ جاهِدُوا بِأَمْوالِكُمْ وَ أَنْفُسِكُمْ في سَبيلِ اللّهِ ذلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُون[4](؛ سبکبار و گرانبار بسيج شويد. و با اموال و جان هاي خود در راه خدا جهاد کنيد؛ اين به نفع شما است، اگر بدانيد.پيامبر اکرم(ص) يکي از بهترين اعمال را جهاد در راه خدا معرفي ميکند و چنين ميفرمايد: «اَفضلُ اَلاعمال عِندالله ايمانٌ لاشکَّ فيه و غزوٌ لاغلول فيه و حجَُ مبرور؛[5] برترين اعمال نزد خدا، ايماني است که در آن شک نباشد و جنگي است که در آن خيانتي نباشد و حجّي است که مقبول باشد.»آن حضرت در جاي ديگر، جهاد و پيکار در راه خدا را از تمام زخارف دنيا برتر و بالاتر دانسته، چنين ميفرمايد: «غُدوة اَو رواحَةٌ في سَبيل اللِه خَيرٌ من الدُّنيا و ما فيها؛ [6] رفتن يا برگشتن در راه خدا ( جهاد في سبيل الله) از دنيا و آنچه در آن است، بهتر است.» عثمان بن مظعون ميگويد: روزي خدمت رسول اکرم(ص) مشرف شدم و از آن حضرت سؤال کردم که: مي‌خواهم براي سياحت و گردش، به کوه و دشت بروم. در پاسخ سفارش فرمودند: « يا عثمانَ لاتَفعَل، فانَّ سياحَةَ اُمَّتي الغزوَ و الجِِهادُ [7] ؛ اي عثمان ! چنين مکن، سياحت امتّ من جهاد و پيکار است.»در واقع آن حضرت «جهاد» را يکي از راههاي کسب روحيه آرامش براي مسلمانان ميداند، حضرت رسول(ص) در باب فضيلت جهاد چنين ميفرمايد:« کُلّ حَسناتِِ بني آدم تُحصيها الملائکَةُ اِلّا حَسَناتِ المُجاهدينَ، فَانَّهم يَعجُزُونَ عن علمِ ثوابها؛[8] ملائکه تمامي حسنات بني آدم را حساب ميکنند، مگر حسنات مجاهدان در راه خدا را؛ چرا که به درستي آنها از دانستن ثواب حسنات مجاهدان، ناتوان هستند.»در روايتي ديگر، پيامبر اکرم(ص) جهاد را يکي از کليدهاي بهشت رضوان معرفي ميکند و ميفرمايد: «السُيوف مفاتيحُ الجَنَة؛[9] شمشيرها، کليدهاي بهشت هستند».شهادت ، هديه ايده ال جهاد
بي شک آدمي براي مرگ و هجرت، خلق شده است و مرگ، لباسي است که خواه ناخواه و دير يا زود، بر اندام انسان پوشانده خواهد شد و کسي را از آن گريزي نيست. يکي از ثمرات خوب جهاد که از آن ميتوان به عطيّة خداوند به بندگان ياد کرد، «شهادت» و رسيدن به لقاي الهي ميباشد. قرآن کريم سيماي شهيدان را اين گونه ترسيم کرده است: )وَ لا تَحْسَبَنّ الّذينَ قُتِلُوا في سَبيلِ اللّهِ أَمْواتًا بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ* فَرِحينَ بِما آتاهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ يَسْتَبْشِرُونَ بِالّذينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاّ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُونَ.[10]( ؛ هرگز گمان مبر آنها که در راه خدا کشته شدهاند، مردهاند؛ بلکه آنان زندهاند و نزد پروردگارشان روزي داده ميشوند. آنها به خاطر نعمتها که خداوند به آنان تفضّل کرده است، خوشحال و شادند و به کساني که هنوز به آنان ملحق نشدهاند، بشارت مي‌دهند که هيچ ترس و اندوهي بر آنان نيست.پيامبر اکرم (ص) در فضيلت شهادت ميفرمايند: « ما من قطرة اَحِبُّ الي الله تعالي من قَطرةِ دَم فِي سَبيل اللهِ او قَطَرةَ دَمعِ في جوفِ الليل مِن خَشيَةِ اللهِ؛[11] هيچ قطره اي در نزد خدا، دوست داشتني‌تر از قطرة خوني که در راه خدا ريخته شود و يا قطرة اشکي که در دل شب از ترس خدا سرازير شود، نيست.»حضرت شهادت را موجب حيات ابدي انسان معرفي ميکند و چنين ميفرمايد: «فجاهِد في سبيلِ الله، فَانّکَ اِِن تُقتِل کُِنتَ حَيّاً عِند الله تُرزقُِ؛[12] پس در راه خدا جهاد کن! زيرا اگر کشته شوي، زنده خواهي بود و در نزد خدا روزي خواهي خورد.»پيامبر اکرم(ص) شهيد را داراي هفت خصلت بزرگ ميدانند و ميفرمايند:«از طرف خدا به شهيد هفت امتياز داده ميشود: اول: نخستين قطرهاي که از خونش مي‌ريزد، تمامي گناهان او بخشيده ميشود. دوم: سرش بر دامان دو حورالعين قرار ميگيرد، و آنها غبار را از صورتش پاک ميکنند و به او ميگويند: مرحبا به تو! و او نيز همان را در پاسخ ميگويد. سوم: بر او لباسهاي بهشتي پوشانده ميشود. چهارم: نگهبانهاي بهشتي با بوي بسيار خوش به سوي او پيشي ميگيرند و هر کدام مي‌خواهند او را با خود ببرند. پنجم : مقام و منزلت خود را در بهشت ميبيند. ششم : به روح او گفته ميشود : در هر جاي بهشت که مي‌خواهي ، گردش کن . هفتم : نظر ميکند به وجه الهي، که آن ماية راحتي و آرامش، براي هر پيامبر و شهيد است.»[13]پيامبر و پيامدهاي جهاد
بر اثر وقوع جنگ و دفاع، نيروهاي زيادي از ميان ميروند و بهترين نيروها و استعدادها از دست ميروند و نبرد حق عليه باطل نيز از اين قاعده مستثنا نيست؛ لکن در ديدگاه نوراني پيامبر اکرم(ص) اين نبرد نور عليه ظلمت، نتايج و آثاري را به جاي مي‌گذارد که جبران کنندة هر نوع کاستي است. اکنون به اين آثار ميپردازيم.جهاد و خواري دشمنان اسلام
هر گاه کار به جايي برسد که پندها و اندرزهاي رسول اکرم(ص) فايدهاي نبخشد و دشمنان داخلي و خارجي دست از اقدامات کينه توزانة خود بر ندارند، نوبت برخورد محکم و قاطع ميرسد تا بدين وسيله، دشمن به سزاي خود برسد و خوار و ذليل گردد، و مؤمنين پيروز و شاد شوند.)قاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللّهُ بِأَيْديكُمْ وَ يُخْزِهِمْ وَ يَنْصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَ يَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُؤْمِنينَ([14]؛ شما با آن دشمنان به جنگ برخيزيد تا خدا آنان را به دست شما عذاب کند و خوار گرداند و شما را بر آنها پيروز کند و دل هاي اهل ايمان را شفا دهد.پيامبر اکرم(ص) جهاد را موجب رهايي از شرّ دشمنان و راحت شدن از فتنههاي آنها معرفي ميکند و ميفرمايد: «جاهِدوا في الله القريب و البعيد، في الحضر و السّفر، فانّ الجهاد بابُ منٌ ابواب الَجنَّة و اّنهُ ينجي صاحبه من الهمِّ و الغمّ؛ [15] نزديک و دور را، در حضر و سفر، در راه خدا جهاد کنيد. جهاد، دري از درهاي بهشت است و همانا جهاد، جهادگر را از غم و ناراحتي (از دشمنان) نجات خواهد داد.»جهاد و محو جهالت و گمراهي
اسلام در ميان اهداف جهاد و پيکار ، بيش از همه به هدايت بندگان خدا توجه کرده است. پيامبر اکرم(ص) بعد از فتح مکّه هدف اصلي از جهاد خود را هدايت و سعادت مردم معرفي ميکند و مانند حضرت يوسف (عليه السلام) همة آنان را ميبخشد و چنين ميفرمايد)لا تَثْريبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ يَغْفِرُ اللّهُ لَكُمْ وَ هُوَ أَرْحَمُ الرّاحِمينَ([16] ؛ هيچ سختي و تنگنايي امروز بر شما نيست. خداوند، شما را ميآمرزد و او رحم کننده ترين رحيمان است.حضرت علي (عليه السلام) با اشاره به جنگهاي پيامبر اکرم(ص) ، افزايش ايمان و هدايت را از آثار جهاد برميشمارد و ميفرمايد:« وَ لَقد کُِنّا مَعَ رَسولِ الله (ص) نَُقتُل ابائنا و ابنائنا و اِخواننا و اَعمامنا ، ما يَزيدُنا ذلِکَ الَّا ايماناً و تسليماً و مُضياً علي اللّقم و صبراً علي مَضَضِ الالم و جدّاً في جهاد العدوّ»[17] در رکاب پيغمبر(ص) در جهاد، پدران و فرزندان و برادران و عموهاي خود را به قتل مي‌رسانيم. و همانا اين کار، بر ايمان و تسليم و استقامت در راه راست وتحمَّل سوزش رنج و جدّيِت در جهاد با دشمن ميافزود».جهاد و خاموشي فتنههاي عالم
پر واضح است که اگر آدمي در برابر جنايتها و فسادهاي عالم، هيچ نگويد و عکس العملي از خود نشان ندهد، اندک زماني نخواهد گذشت که فساد و تباهي، عالم‌گير ميشود و جايي براي اسلام و امنيِّت باقي نميماند. خداوند متعال به پيامبر خويش دستور ميدهد که با دشمنان خدا به جهاد برخيزد تا فتنههاي عالم از ميان برود:)وَ قاتِلُوهُمْ حَتّى لا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَ يَكُونَ الدِّينُ كُلّهُ لِلّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنّ اللّهَ بِما يَعْمَلُونَ بَصير[18](؛ با دشمنان خدا جهاد کنيد تا در زمين فتنه و فسادي باقي نماند و آيين همه، خدايي گردد.در جاي ديگر، خداوند متعال فساد و ويراني زمين را از آثار وجودي دشمنان و کافران ميداند و ميفرمايد: ) وَ لو لا دَفْعُ اللّهِ النّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ اْلأَرْضُ([19]؛ و اگر خداوند بعضي از مردم را در مقابل برخي ديگر برنميانگيخت، فساد زمين را فرا مي‌گرفت.جهاد و عزّت و بينيازي
جهاد در راه خدا، پيروزي سعادت و دنيا و آخرت انسان را به ارمغان ميآورد و موجب ميشود که مؤمنان، عزيز و محترم شوند و با آرامش خاطر بيشتر در راه سعادت و پيشرفت خويش قدم گذارند. رسول اکرم(ص) پيکار را موجب ايجاد مجد و عظمت ميداند و ميفرمايند:«اٌغزوا تٌورثوا ابنائکم مجداً[20] ؛ جنگ کنيد تا براي فرزندان خود عزّت و بزرگواري به ارث گذاريد».آن حضرت در جاي ديگر پيکار در راه خدا را، عامل اصلي به دست آوردن فوايد دنيوي بسيار ميداند و ميفرمايد:«جاهدوا تغنموا[21] ؛ در راه خدا جهاد کنيد تا فايده و غنيمت ( فراوان ) ببريد.»جهاد و نجات مستضعفين جهان
اسلام از ما خواسته است تا علاوه بر خودسازي و پاک گردانيدن جامعة اسلامي از لکّه‌هاي ننگ، به فکر تمامي محرومان و مظلومان عالم نيز باشيم و در حدّ امکان، آنان را از دست جهانخواران نجات دهيم؛ هر چند آنان مسلمان و موحّد نباشند، و اين همان است که در زمان حضرت مهدي (عجّ) تحقق خواهد يافت. قرآن کريم در اين باره چنين مسلمين را خطاب قرار داده است:)وَ ما لَكُمْ لا تُقاتِلُونَ في سَبيلِ اللّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفينَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ الّذينَ يَقُولُونَ رَبّنا أَخْرِجْنا مِنْ هذِهِ الْقَرْيَةِ الظّالِمِ أَهْلُها..[22]( ؛ چرا در راه خدا و در راه ]نجات[ مردان و زنان و کودکان که تضعيف شدهاند ، پيکار نميکنيد؛ همان افرادي که ميگويند: خدايا! ما را از اين سرزمين که اهل آن ستمگرند، بيرون ببر.پيامبر اکرم(ص) بيتوجّهي و بياعتنايي به مظلومان عالم را، از صفات ناپسند و غير انساني ميداند و ما را به دفاع و همدردي با مظلومان جهان دعوت مينمايد:« مَن اَصَبح لا يَهتَمّ بِاَمرِ المُسلِمينَ فَلَيسَ مِن المُسلِمينَ و مَن شَهِدَ رَجُلاً يُنادي يا للمُسلمينَ فَلم يُجِِب فَليسَ مِن المُسلمينَ؛[23] هر کس که صبح کند، در حالي که به امر مسلمانان اهتمام نورزد، از مسلمانان نيست. و هر کس شخصي را ببيند که فرياد ميکند: «اي مسلمانان! به دادم برسيد.» و اجابت نکند، از مسلمانان نيست».پيامبر اکرم(ص) و آداب جهاد
با توجه به اهداف عظيمي که اسلام از جنگ و جهاد دارد، «پيکار» داراي شرايط خاصي است که با رعايت آنها، جهاد بهتر صورت ميگيرد و نتايج ويژهاي بر آن مترتب ميگردد و آنها از اين قرارند:1. توکّل به خداوند
از وعدههاي حتمي خداوند، نصرت و ياري مؤمنان در جهاد با دشمنان خداوند ميباشد، و بيشک اين دست غيبي الهي بود که پيامبر اکرم(ص) و اصحاب اندک و انگشت شمار او را در آن دوران سخت ياري رسانيد. به اين حقيقت، قرآن کريم اين گونه اشاره ميکند:)يا أَيّهَا النّبِيّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنينَ عَلَى الْقِتالِ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ......[24](؛ اي پيامبر! مؤمنان را بر جهاد ترغيب نماي. اگر از شما بيست نفر شکيبا باشند، بر دويست نفر چيره ميشوند...پيامبراکرم(ص) اين درس بزرگ را به مسلمين جهان داده است که نبايد هيچ گاه از رحمت و عنايات غيبي الهي غفلت کرد و با «توکّل» ميتوان پيروز ميدان شد. امام صادق (عليه السلام) ميفرمايد:«وقتي پيامبر خدا(ص) ميخواست گروهي را به جنگ بفرستد، آن را فرا ميخواند و او را در کنار خود و اصحابش مينشاند و مي‌فرمود: «سيروا بِسمِ اللهِ و باَللِه وَ في سَبيل اللِه و علي مِلّةِ رَسُولِ الله(ص)؛[25] به نام خدا، براي خدا، در راه خدا، و به روش رسول خدا (توکّل برخدا) حرکت کنيد.»2. صبوري و استقامت در مشکلات
يکي از عوامل مهم براي کسب نتايج مطلوب در جهاد، بردباري و عدم سستي است. خداوند متعال، روحية ويژهاي به پيامبراکرم(ص) و مؤمنان داده است، و در صورت بردباري و تحمل مشکلات، به آنان مژده پيروزي و سرافرازي داده است: )وَ لا تَهِنُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَنْتُمُ اْلأَعْلَوْنَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنينَ([26] سستي نکنيد و ناراحت (از نتيجه و آينده) نباشيد و شما پيروز هستيد، اگر با ايمان باشيد.عمران بن حصين ميگويد: «وقتي مردم در روز جنگ احد بر اثر شکست ابتدائي مسلمين از مشرکين از اطراف رسول اکرم(ص)متفرق شدند، علي (عليه السلام) درحالي که شمشيرش را حمائل کرده بود، در مقابل پيامبراکرم(ص) ايستاد و به دفاع از او پرداخت. آن حضرت از او پرسيد: يا علي! چرا تو مانند ديگران فرار نميکني؟حضرت علي (عليه السلام) چنين فرمود: «يا رَسوُلَ الله اَرجعُ کافِراً بَعد اسلامي؛ آيا من بعد از اسلام آوردن به کفر باز گردم؟» [27]و اين نکته، از صلابت و استقامت اين دو بزرگوار در جنگ و جهاد، حکايت دارد.3. تعدي نکردن به حقوق انسانها
در عرف بين المللي، «جنگ» چيزي جز قتل و غارت و اسارت، معنا و مفهومي ندارد؛ ولي دستورهاي اسلام و سفارشهاي پيامبراکرم(ص)غير از اين ميباشد و اسلام از مسلمانان خواسته است که فقط با افرادي که در جنگ شرکت دارند، به پيکار برخيزند و به ديگران و حتي بدون دليل و مصلحت، به «طبيعت» تعرض نکنند: )وَ قاتِلُوا في سَبيلِ اللّهِ الّذينَ يُقاتِلُونَكُمْ وَ لا تَعْتَدُوا إِنّ اللّهَ لا يُحِبّ الْمُعْتَدينَ([28]؛ در راه خدا با آنان که با شما به جنگ بر ميخيزند ، جهاد کنيد، ولکن ستمکار نباشيد که خداوند ظالمان را دوست ندارد.پيامبراکرم(ص)در فرمايشي زيبا، حفظ حقوق ديگران را در جنگ، اين گونه بيان ميفرمايد: « لا تَغدروا و لا تغلّوا و لا تمثّلوا و لا تقطعوا شجراً الاّ ان تضطرّوا اليها و لا تقتلوا شيخاً فانياً و لا صبيّاً و لا امرأة؛[29] مکر و حيله نکنيد، خيانت نکنيد، کشتههاي دشمن را مثله نکنيد، درختي را قطع نکنيد، مگر آنکه ناچار شويد، پيرمرد و کودک و زني را نکشيد».برخلاف جنگ هاي مرسوم جهان که از هرگونه وسيلهاي براي کشتن بندگان خدا بهره ميگيرند. پيامبراکرم(ص) اين روشها را ناجوان مردانه ميخواند. حضرت علي (عليه السلام) در اين باره ميفرمايد: «نَهي رَسُولُ الله اَن يُلقي السّمُّ في بِلاد المُشرکينَ؛[30] رسول خدا(ص) نهي کرده است که سمّ در بلاد مشرکين استعمال گردد.پيامبر و آمادگي دائمي در برابر دشمن
لشکر اسلام بايد در برابر دشمن همواره از آمادگيهاي لازم برخوردار باشد تا بتواند در تمامي مواقع، با نهايت قدرت و صلابت، رو به روي دشمن بايستد. و اين، سفارش مؤکّد قرآن کريم ميباشد که پيامبر اکرم(ص) و مسلمانان را به مجهّز شدن به قويترين سلاحهاي روز دعوت ميکند:) وَ أَعِدّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوّ اللّهِ وَ عَدُوّكُمْ وَ آخَرينَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللّهُ يَعْلَمُهُمْ.([31] ؛ و شما (مؤمنان) در مقام مبارزه با دشمنان، خود را مهيّا کنيد و تا حدي که ميتوانيد، آذوقه و آلات جنگي و اسبان سواري براي تهديد دشمنان خدا و دشمنان خودتان و کساني که شما نميشناسيد و خدا آنها را ميشناسد، فراهم سازيد.در روايتي از پيامبر اکرم(ص) آمده است که منظور از «قوّة» در آية فوق، فراهم سازي تير و سلاح است که اين دو از مصاديق بارز دفاع است.[32] پيامبر اکرم(ص) براي تشويق مسلمانان به پيکار و آماده سازي ساز و برگ نظامي، چنين ميفرمايد:« الا اِِنَّ الله عزّوجلّ ليدخلَ الجّنَةَ بالسهّم الواحِد الثلاثة الجنّة، عَامِلُ الخَشبهَ و المُقوَيّ به في سَبيل اللهِ و الرّاَمي به في سَبيل اللهِ[33] ؛ آگاه باشيد که خداوند به وسيلة يک تير جنگي، سه نفر را داخل بهشت ميکند: اول، کسي که چوب کمان را بسازد. دوم، کسي که رزمنده را در راه خدا تجهيز کند. سوم، کسي که تير را در راه خدا ( به سوي دشمن ) پرتاب کند.»همچنين ميفرمايد:« عَلّمِوا اَبنائَِکُم الرَّمي و السّباحَة[34]؛ به فرزندان خود تيراندازي و شنا بياموزيد». ميتوان اين دستور را، موضوع نظامي و استراتژيکي و در جهت آمادگي بيشتر امت اسلام دانست.پيامبر(ص) و آسيبهاي ترک جهاد
علامه طباطبايي(ره) در تفسير الميزان[35]؛ نقل ميکند: پيامبر اکرم(ص) در گرماي سوزاني به سوي جنگ «تبوک» خارج شدند. مردي از بني سلمه، خطاب به مردم گفت : در گرما نرويد. و هوا بسيار سوزان بود. خداوند اين آية شريفه را که مربوط به ترک‌کنندگان جهاد است ، نازل کرد.) فَرِحَ الْمُخَلّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلافَ رَسُولِ اللّهِ وَ كَرِهُوا أَنْ يُجاهِدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ في سَبيلِ اللّهِ وَ قالُوا لا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ قُلْ نارُ جَهَنّمَ أَشَدّ حَرّا لَوْ كانُوا يَفْقَهُونَ.[36](؛ برجاي ماندگان، به (خانه) نشستن خود، پس از رسول خدا شادمان شدند، و از اينکه با مال و جان خود جهاد کنند، کراهت داشتند و گفتند: « در اين گرما بيرون نرويد». بگو : «آتش جهنم، سوزان تر است...»اگر مسلمانان از جنگ در راه خدا دوري کنند، کيان و نظام اسلامي در معرض خطر قرار خواهد گرفت و عزّت و آرامش آنان به چالش جدّي کشيده خواهد شد؛ چنان که رسول خدا(ص) ترک پيکار و مجاهدت را موجب بدبختي و گرفتاري و ذلّت معرفي ميکند و ميفرمايد:«.... فَمَن تَرَکَ الجَهاد اَلبسهُِ الله ذُِِلّاً في نَفِسه و فقراً في مَعيشَته و محقاً في دينه...؛[37] هرکس که جهاد را ترک کند، خداوند لباس ذلَّت در نفس ، و فقر و تنگدستي در زندگي، و تباهي در دين را بر او خواهد پوشاند».1 . فتح / 29.2 . ممتحنه/ 8.3 . ممتحنه/ 9.4 . توبه/ 41 .5 . بحار الانوار ، ج 100، ، ص11 .6 . مستدرک الوسائل، ج 2 ، ص 244.7 . وسائل الشيعه، ج 11 ، ص 10 .8 . مستدرک الوسائل، ج 2 ، ص 243.9 . همان.10 آل عمران / 169 و 170.11 . بحار الانوار ، ج 100 ، ص 50 .12 . مستدرک الوسائل، ج 2 ، ص 242.13 . وسائل الشيعه ، ج 11، ص 10.14 . توبه / 14.15 . مستدرک الوسائل ، ج 2 ، ص 245.16 . توبه / 92.17 . نهج البلاغه، فيض الاسلام ، خ 55 ، ص 144.18 . انفال / 39.19 . بقره / 251.20 . وسائل الشيعه، ج 11، ص 9.21 . فروع کافي، ج 5، ص 8.22 . نساء/ 75 .23 . مستدرک الوسائل ، ج 2 ، ص 266.24 . انفال، / 6525 . بحارالانوار، ج 100، ص 2526. آل عمران، / 13927.مستدرک الوسائل، ج 2، ص 256.28. بقره، / 190.29. الوافي، ج 2، جزء9، ص 17.30. فروع کافي،ج 5، ص 28.31 . انفال،/ 60.32 . الوافي، ج 2، جزء 9، ص 26.33 .وسائل الشيعه ، ج 11، ص 108.34 . مستدرک الوسائل، ج 2، ص 266.35 . تفسير الميزان، ج9، ص26436 . توبه ، / 8137 . بحارالانوار، ج 100، ص 9.
