لطفا منتظر باشید ...
پژوهش در نظام آموزش حوزه، امري در حاشيه
عليرضا زهيري، مدير آموزش و پژوهش مركز آموزش‌هاي تخصصي باقرالعلوم(ع) و مسئولدبيرخانه همايش سراسري كتاب سال حوزه
خشت اول: با توجه به ارتباط شما با مقوله پژوهش طلاب به نظر شما در حال
حاضر امر پژوهش در حوزه علميه چه وضعيتي دارد؟
? بررسي مسئله پژوهش در حوزه علميه، داراي پيچيدگي‌‌هاي خاصي است؛ در حوزه، امر
پژوهش به طور عمده مبتني بر خلاقيت‌هاي فردي است. شايد اين مسئله ناشي از روش‌هاي
آموزشي استاد محور و سپس متن محور باشد. در حوزه تكيه زيادي به منبع داده‌ها يعني
استاد وجود دارد. در اغلب موارد چنانچه طلبه‌اي داراي خلاقيت و نبوغ شخصي باشد،
مي‌تواند ظرفيت هاي پژوهشي را در خود ايجاد مي كند.
خشت اول: چه كاستي‌ها و ضعف‌هايي در پژوهش‌هاي طلابي كه تحقيق مي‌كنند
ديده مي‌شود؟
? متأسفانه بسياري از طلابي كه به امر پژوهش علاقه‌مند هستند، اغلب به سمت
گردآوري و پژوهش توصيفي تمايل پيدا مي‌كنند. اينان كمتر به پژوهش‌هاي تبييني روي
مي‌آورند.
خشت اول: چه عواملي رخوت و سستي طلاب جوان را در امر پژوهش مرتفع مي‌كند؟
? بي شك گام نخست در اين باره ضرورت فراگيري تجربه نسل‌هاي پيشين است. دستيابي
به تجربيات گذشتگان اين امكان را فراهم مي‌سازد تا آدمي در پويش مستمر و تكاملي،
نقطة آغازين فعاليت‌هاي خود را چند گام به جلو ببرد. در كنار تجربه، خلاقيت و نبوغ،
به طور فزاينده‌اي در امر پژوهش تاثيرگذار است.
اما به نظر من در حالي كه بهره‌وري از تجربه، خلاقيت و يا نبوغ بخشي از
توانايي‌هاي پژوهشي را فراهم مي‌سازد، مسئله مهم‌تر توجه به امر آموزش در اين زمينه
است. بدون آن‌كه بخواهيم به آمارهاي بي‌شماري كه در اين باره در دسترس مي‌باشد
اشاره كنيم، اشتياق و تلاش‌هاي زياد جوامع مختلف براي ارتقاي سطح پژوهش از طريق
آموزش قابل مشاهده است. بايد بررسي شود آيا راهي وجود دارد كه بتوان در بين طلاب
جوان اين دو مرود را ارتقاء داد يا كشف كرد؟
يعني تقويت روح پژوهش، نيازمند فراهم ساختن بسترهايي جهت يادگيري روشمند و
افزايش توانايي‌هاي پژوهشي است.
خشت اول: آموزش در تقويت فرايند پژوهش چه نقشي دارد؟
? موضوع آموزش، ظرفيت‌هاي زيادي را در امر پژوهش ايجاد مي‌نمايد و نقش مهم در
اين باره دارد. اصولاً در رويكرد آموزش پژوهش محور، سيستم آموزشي به گونه‌اي طراحي
مي شود كه آموزش‌ها به سمت تربيت پژوهشگر حركت مي‌كند. در يك نگاه كلي، آموزش در
خدمت پژوهشگر قرار مي گيرد. با توجه به اين‌كه در اغلب سيستم‌هاي آموزشي فعلي در
حوزه و دانشگاه، اصالت با آموزش است، امر پژوهش همچنان دچار اختلال است.
خشت اول: تاكنون چه گام‌هايي براي ترويج نظام پژوهشي در حوزه برداشته شده
است؟
? در حال حاضر رشد فزاينده مراكز آموزشي به همراه تأسيس مراكز تخصصي كه با مجوز
و نظارت مديريت حوزه علميه قم راه اندازي شده است، گام ارزشمندي در ترويج نظام
پژوهش حوزه است. اما همچنان پژوهش در نظام آموزشي حوزه، جانبي و حاشيه‌اي تلقي
مي‌شود و هنوز جايگاه درخور خود را نيافته است.
خشت اول: پس مي‌توان براي حل اين مشكل پژوهش‌محور كردن آموزش‌هاي حوزه يا
حداقل آموزش پژوهش را به عنوان اهداف بلند مدت و زمانبر در نظر گرفت، به نظر شما
اتخاذ چه راهكارهايي در كوتاه مدت مي‌تواند راهگشا باشد؟
? به نظر مي رسد چند اقدام فوري جهت ارتقاي سطح پژوهش، ضروري است:
1- اهتمام جدي به آموزش هاي روش تحقيق در مدارس علميه و مراكز
تخصصي؛
2- تربيت اساتيد مجرب و آشنا به فن تحقيق؛
3- توجه فزاينده به امر پايان نامه نويسي در حوزه؛
4- راه اندازي دوره هاي كارورزي تحقيقاتي در حين آموزش؛
5- راه اندازي كارگاه‌هاي آموزش تحقيق.
سوتيتر:
1) در حوزه، امر پژوهش به طور عمده مبتني بر خلاقيت‌هاي فردي است. شايد اين
مسئله ناشي از روش هاي آموزشي استاد محور و سپس متن محور باشد. در حوزه تكيه زيادي
به منبع داده ها يعني استاد وجود دارد.
2) در اغلب موارد چنانچه طلبه اي داراي خلاقيت و نبوغ شخصي باشد، مي‌تواند ظرفيت
هاي پژوهشي را در خود ايجاد مي‌كند.
