ضديت با اسلام و پيامبر اکرم (ص)
مقدمه
هدف اين مقاله، نشان دادن تصوير اسلام در کتب درسي فلسطين اشغالي، امريکا، انگليس و چند کشور اروپايي و چگونگي بازتاب حقايق و نظرات در کتب درسيشان است.نظر به اينکه امروزه بحث کتابهاي درسي در کشورهاي غربي وارد مباحث حساس سياسي شده است، لازم است که چهره اسلام را در کتب درسي آنها با دقت دوچندان مورد بررسي قرار داد؛ چرا که کتب درسي در تشکيل ساختار ذهني دانشآموز و چگونگي تعامل او با جامعه خود و ديگر جوامع پيرامون خود نقش مهمي دارند.براي کسب آگاهي در اين زمينه، هر چند کتب درسي آنها در دسترس نبود، از نتايج تحقيقات دانشگاه الازهر مصر و وزارت آموزش عربستان بهره گرفتهايم و بدين منظور، به بررسي امور زير پرداختهايم:1. بررسي عناوين اسلام، محمد و قرآن در مقالهها؛2. بررسي محتواي متوني که با موضوعات بالا در ارتباط بودند؛3. بررسي معاني و استنباطهايي که حاوي پيامهاي پنهان بودند؛4. بررسي آمارها؛با توجه به اينکه زبانهاي مقصد ترجمه، حداقل سه زبان است. در اينجا در حد مقدور سعي در ارائه متون اصلي کردهايم و در جاهايي که مقدور نبود، مفهوم اصلي متون را بيان داشتهايم. ضمناً در جاهايي که عين مطلب را ذکر ميکنيم، نام کتاب و صفحه نيز قيد شده است.در اين مقاله به ترتيب موضوعات: پيامبر اکرم(ص)، قرآن و اسلام در کتب درسي به تفکيک کشورها مورد بررسي قرار گرفته است که مهمترين مسائل مورد بررسي به شرح زير است.پيامبر اکرم(ص)
1. آيا به مقام نبوت پيامبر اکرم(ص) اقرار کردهاند؟2. شخصيت پيامبر اکرم(ص) چگونه معرفي شده است؟3. آيا با احترام از پيامبر اکرم(ص) نام ميبرند؟4. عبارتهاي اهانتآميز و تصورات غلط و غرضورزيها در کتب درسيشان چگونه بازتاب دارد؟قرآن
1. قرآن چگونه کتابي است؟2. آيا قرآن وحي الهي است؟اسلام
1. آيا اسلام را به عنوان دين ميشناسند؟2. آيا با احترام از دين اسلام ياد ميکنند؟3. درباره ارکان اسلام و جهاد چه نظري دارند؟4. گسترش اسلام چگونه در متون درسي بازتاب دارد؟اينک يافتههاي خود را در زمينههاي بالا، در هر يک از کشورها عرضه ميکنيم.الف) پيامبر اکرم(ص)
در کتب درسي فلسطين اشغالي
در بيشتر کتابهاي درسي سطوح پايين، زندگي پيامبر اکرم(ص) اين گونه آمده است:محمد بنيانگذار دين اسلام است. او تا سال 622 در مکه زندگي کرد تا اينکه از جانب خداوند بر وي دين جديد وحي شد. محمد ساکنان مکه را به ايمان به خداي يگانه دعوت کرد. مردم مکه از ترس اينکه مبادا به مال و دينشان گزندي برسد با او مخالفت کردند. محمد نيز از ترس جانش به همراه خانوادهاش به شهر يثرب فرار (Escape) کرد. در آن شهر مردم دين او را پذيرفتند. مسلمانان به فرار (Escape) محمد از دست مردم مکهTheexodus) Hijra) هجرت ميگويند (معني دقيقتر: خروج بنياسرائيل از مصر به کنعان). اين هجرت آغاز تقويم اسلامي در سال 622 ميلادي است.از آن هنگام دين محمد در سرزمين شبهجزيره عرب گسترش يافت. محمد گاهي با دليل و گاهي با زور طايفههاي مختلف را کنار هم گرد آورد و بدين ترتيب امت را تأسيس کرد و جنگ با يکديگر را ممنوع ساخت. سپس محمد ايمان آورندگان را براي گسترش دين اسلام به کشورگشايي فراخواند.اين ترجمه متني است که در اغلب کتب درسي از جمله «سلسلة کتب وسائل النجاح التعبير و الفهم، (2002، ص66)» آمده و دکتر علي بن صالح الخبطي آن را در مقالهاش نقل کرده است.[1]با بررسي 23 کتاب درسي در پايههاي مختلف، پيامبر اکرم(ص) اين گونه معرفي شده است:1. پيامبر اعظم(ص) از جانب خداوند به پيامبري مبعوث نشده است.[2]2. نام محمد را بدون اشاره به مقام نبوت آن هم بارها ذکر ميکنند.[3]3. هجرت پيامبر اکرم(ص) را فرار ميدانند.[4]4. معراج پيامبر اکرم(ص) را افسانهاي خرافي مطرح کردهاند.[5]5. چون ديگر انبيا، زندگاني زاهدانه و متواضعانه نداشت.[6]6. پيامبر اکرم(ص) مردي خيالباف، جنگجو و نوآور اسلام معرفي ميشود.[7]7. دعوت پيامبر اکرم(ص) دنيوي است، نه ديني.[8]8. اسلام چيزي جز افکار و مفاهيمي که محمد از يهوديان و نصارا گرفته، نيست و همان آموزهها را به روشي مناسب به عربها ارائه کرده است.[9]از بررسي متون اين کتب ملاحظه ميشود که هدف آنها ايجاد تصويري منفي و مبهم از اسلام در ذهنِ دانشآموزِ يهودي براي اثبات ادعاي يهوديان صدر اسلام است که ميگفتند اسلام چيزي جز افکار و مفاهيم آيين يهود و نصارا نيست، بيآنکه کوچکترين اشاره به اين حقيقت کنند که قرآن تصديق کننده تورات و انجيل است.در کتب درسي آمريکا
در هيچ يک از کتابهاي درسي مورد مطالعه عنوان پيامبر ذکر نشده است و تنها به نام «محمد» اشاره رفته است. تنها جايي که عنوان پيامبر ذکر شده است، عنوان بخش زندگي پيامبر اکرم(ص) در اين کتاب است:The word and its peoples" (p.226)تحت عنوانThe Revelations Of The Prophet .2. در کتاب درسي"Literature - The Reader's choice"چکيدهاي کوتاه از زندگاني پيامبر اکرم(ص) آمده است. در صفحه 413 اين کتاب تصويري خيالي و افسانهاي از معراج پيامبر اکرم(ص) درج شده است و در يک نقاشي، پيامبر اکرم(ص) را سوار بر اسب در حالي که فرشتهها دور او جمع شدهاند، نشان ميدهد.[10]3. در کتاب درسي"The World History - Connections To Date"تاريخ اسلام از آغاز تا دوره عثمانيها آمده است. در اين کتاب تصويري از بازار مکه ارائه شده که عدهاي از مردم مکه نشستهاند و در گوشهاي از بازار فروشندهها با صداي بلند اجناس خود را ميفروشند. در اين بين مردي درشت هيکل و سياه چهره با ريشي سياه براي عده اندکي صحبت ميکند. (ص 256).[11]4. در کتاب درسي"The World"S History And Geography"در بخش زندگاني پيامبر اکرم(ص) چنين آمده است.[12]«او در کودکي به خاورميانه سفر ميکند و تحت تأثير يهوديها و مسيحيهايي که با او برخورد ميکنند، قرار ميگيرد» بدون شک هدف از اين بيان القاي ديدگاهي منفي به پيامبر است.5. در کتاب درسي"History Of The World: People, Places And Concepts"نيز در بخشي تحت عنوان"The Life Of Muhammad"آمده و نويسنده کتاب چنين بيان ميکند:«بدون شک در طول مسير، محمد با تعاليم يهود و مسيحيت آشنا شده بود. (ص157)[13]». همچنين در ادامه همين مطلب در صفحه 144 آمده است:"Forced The People Of Madinah To Acknowledge Allah As their Only God",(P.144)؛«محمد مردم را وادار ميکرد تا يگانگي خداوند را تصديق کنند.».6. نويسنده کتاب"The World Geography And Culture"پيامبر اکرم(ص) را شتر سواري معرفي ميکند که در شهر مدينه زندگي ميکرد (ص223). در ادامه همين مطلب مينويسد:"god sent the angel Gabriel to a man named Muhammad, an ordinary camel driver who lived in the city of mecca. Muhammad was told that he was god's chosen prophet or messenger".[14]«خداوند فرشته جبرئيل را نزد مردي به نام محمد فرستاد، سارباني که در شهر مکه زندگي ميگرد. گفته ميشد که او پيامبر برگزيده خدا يا رسول الله بود».کتب درسي يونان
دو کتاب درسي از کتب درسي يونان"Christianity And Other Religions"(تاريخ مسيحيت و ديگر اديان) و"Byzantine History"(تاريخ روم شرقي) مورد بررسي قرار گرفت. هر دو کتاب براي دوره نظري تدريس ميشوند. در اين دو کتاب سعي شده است. پيامبر اکرم(ص) را جنگ طلب جلوه بدهند و آن حضرت را آغازگر جنگ عليه مشرکين مکه معرفي کردهاند.[15]همچنين در اين دو کتاب، سؤال بسيار مهم و تأمل برانگيزي از دانشآموزان پرسيده شده است: محمد مرد صلح است يا مرد جنگ؟[16] بدون آنکه عنوان پيامبري را ذکر بکند. از ظاهر سؤال هم پيداست که چندان لحن خوبي هم ندارد. هر چند نظام آموزشي يونان يکي از بهترين نظامهاي آموزشي در جهان است و در ارايه اطلاعات دقيق تاريخي، جغرافيايي و ... تلاش زيادي ميکند، ولي در معرفي پيامبر اکرم(ص) و اسلام چندان پايبند به حقايق تاريخ نيست و در مسيري کاملاً اشتباه سعي در ارائه تصويري منفي از اسلام دارد.در کتب درسي اتريشکتابهاي درسي تاريخ و علوم اجتماعي دوره ابتدايي اين کشور مورد بررسي قرار گرفت. هر چند در اين کتب به دوره درخشان تمدن اسلامي اشاره شده است، ولي درباره پيامبر اکرم(ص) به مواردي اشاره ميکند که دور از واقعيت است و زيادهروي هم کردهاند. به عنوان مثال، به موارد زير توجه کنيد:1. در اين کتابها نيز پيامبر اکرم(ص) را با احترام ياد نميکنند.2. پيامبر را چوپاني معرفي شده که از طبقه پايين جامعه است.3. در توصيف پيامبر اکرم(ص) او را ديندار و با ايمان معرفي نمي کند.4. در متن درس که درباره پيامبر اکرم(ص) است، از نقاشيهايي استفاده شده است که به بچهها القا ميکند که مسلمانان مردماني بيابانگرد و عقب مانده هستند.5. بدون اينکه به مقام نبوت پيامبر اکرم(ص) و وحي اشارهاي کنند، ايشان را مردي خيالباف معرفي ميکنند که در عالم رؤيا تعليم ديده است.[17]قرآن
کتب درسي آمريکا
1. در کتاب درسي"Literature - The Reader's Choice"قرآن اين گونه معرفي شده است:"According To The Muslim's Belief, The Book That Was Revealed Diretly By God To The Prophet Muhammad" (Pp.434,448).«مسلمانان بر اين عقيده هستند که قرآن کريم به طور مستقيم از جانب خداوند بر محمد(ص) ابلاغ شده است».2. در همين کتاب درباره مدت زمان نگارش قرآن به دو زمان اشاره شده است:[18]"It Was Witten Thirty (30) Years After The Death Of Muhammad' P.43)«قرآن بعد از سي سال از رحلت پيامبر اکرم(ص) نوشته شده است». ولي در جايي ديگر عنوان ميکند که قرآن در طول بيست سال نگارش يافته است (ص448). اين اشتباهها حکايت از عدم دقت در ارايه اطلاعات درست به دانشآموزان دارد.3. همچنين در تحريفي آشکار درباره چگونگي نگارش قرآن کريم درکتاب درسي"The World And Its Peoples"چنين آمده است؛"When Muhammad Preached In Medina, Some Of His Followers Wrote Down His Messages. They Were Gathered In a Book Known As The Quran, Which Is The Holy Book Of Islam", (P.226).«وقتي محمد در مدينه سخنراني ميکرد، برخي از يارانش آنها را مينوشتند، سپس همين نوشتهها در کتابي تحت عنوان قرآن جمعآوري شد که کتاب مقدس اسلام است».[19]کتب درسي فلسطين اشغالي
کتب درسي اين کشور در جهت تثبيت تصورات و ايدههايي است که منجر به عدم قداست قرآن کريم ميشود؛ زيرا که صهيونيست و يهود آن را ساخته و پرداخته افکار محمد(ص) ميدانند و استنباطشان اين است که جزء بزرگي از آن از کتب ديني يهود گرفته شده و در بعضي از اين کتب مطالبي آمده که حاکي از ارتباط بين زبان قرآن و زبان تورات است. نويسندگان اين کتابها ميکوشند که به دانشآموز ثابت کنند که قرآن برگرفته از تورات است.طبق تصورات غلط بعضي از کتب درسي يهوديان، سعي شده است که قرآن را چنين تعريف کنند که حاوي تعدادي از پيشبينيها و رؤياهاي محمد نيز است و بخش زيادي را نيز از تورات الهام گرفته و در چارچوب اين تصور غلط، بعضي از کتب اشاره به آوردن قرآن از آسمان به وسيله محمد بعد از معراج ميکنند. و معتقدند که که محمد از بيت المقدس به آسمان عروج و قرآن را از آنجا نازل کرد.در اشاره به اين نکته است که بعضي از کتب درسي رژيم اشغالگر واژههاي ديني يهودي را براي موضوعات اسلامي به کار ميبرند؛ مثلاً قرآن، تورات محمد و حديث نبوي و سنت پيامبر را تورات شفاهي و مکمل قرآن معرفي ميکنند. هر چند اسلام به آزادي ديني احترام ميگذارد و آنچه را که يهود و مسيح از جانب خدا آوردهاند، تصديق ميکند، اما يهوديان به اسلام و احساسات مسلمانان احترام نميگذارند.[20]اين بخش از مقاله را با نقل بخشي از کتاب درسي تاريخ رژيماشغالگر اسرائيل به پايان ميبرم:وقتي محمد در مدينه براي پيروانش سخنراني (داستانها و حکايتهايش را تعريف ميکرد) ميکرد، برخي از ايشان سخنان او را مينوشتند. سپس اين نوشتهها را در کتابي با عنوان قرآن جمع کردند که کتاب مقدس اسلام است».[21]کاملاً واضح و روشن است که قرآن سخنان خداوند است که به واسطه جبرئيل بر پيامبر اکرم(ص) نازل شده است. ضمناً در اين کتاب پيامبر اکرم(ص) باعنوان پيامبر معرفي نشده است.ج) اسلام
در کتب درسي فلسطين اشغالي
نتايج اين بررسي نشان ميدهد که در کتب درسي رژيم اشغالگر اسرائيل، ميان دين اسلام و خشونت و شمشير رابطه تنگاتنگي برقرار کردهاند و تأکيد ميکنند که انتشار و گسترش دين اسلام به وسيله شمشير انجام گرفته است و بر اساس اين ادعاي خود در جاهاي مختلفي در کتب درسي، دين اسلام را دين شمشير معرفي ميکنند.در برخي تصاوير کتابها نيز اين مفهوم به دانشآموز القا ميشود. در اين زمينه ميتوان نکات زير را مشاهده کرد:در اين راستا بعضي از کتابها تصاويري را نشان دادهاند که در آنها مدعي رابطه دين اسلام با خشونت هستند.1. در يکي از اين کتابها عکسي از يک مسجد و در کنار آن سپاه اسلام و در پايين عکس، نماد جنگ نزد مسلمانان را نشان ميدهد که عبارت است از دو شمشير که در وسطشان در قسمت بالا هلال ماه است، سپس در توضيح عکس موجود در کتاب آمده است «اسلام دين جنگطلبان است».[22]2. براي تأکيد بر رابطه دين اسلام با خشونت، فتوحات اسلامي را حملات جنگي اسلام نام گذاشتهاند.[23]3. در برخي متون اين کتابها نيز آمده است: «عمليات اشغالگري اسلامي از بزرگترين جنگهاي تاريخ بشريت به شمار ميروند که جهان مانند اين جنگها را از زمان اسکندر مقدوني در قرن چهارم قبل از ميلاد به خود نديده است».[24]4. مسلمانان را اشغالگر و فتوحات اسلامي را مانند لشکرگشي مسلحانه با هدف تصرف توصيف کردهاند.[25]5. در بعضي از اين کتب درسي گفته ميشود که دين اسلام از جانب خدا نيست و از جانب حضرت محمد(ص) بر قبايل شبه جزيره عرب تحميل شده است.[26]6. اين نکته را القا ميکنند که با آمدن اسلام مشکلات زيادي براي مسلمانان به وجود آمد و عقيده جديد، زندگي مردم را در صحرا سخت کرد.[27]7. القا ميکنند اسلام مردم جهان را به دو گروه کافر و مسلمان تقسيم ميکند. در يکي از متون درسي عين اين جمله آمده است؛ توجه فرماييد:«مسلمانان مردم جهان را به دو گروه تفسير ميکنند: يا اسلام يا جنگ».[28]و اين درحالي است که دين مقدس اسلام تجاوز مسلمانان بر ديگران را حرام ميداند و تنها جنگ را براي دفاع جايز ميشمارد. قرآن ميفرمايد:«در راه خدا با کساني که با شما ميجنگند، نبرد کنيد و از حد تجاوز نکنيد که خدا تعديکنندگان را دوست نميدارد» (بقره/190).آيا واقعاً نويسندگان اين کتابها قصد دارند حقايق بزرگ تاريخ را که نشان از ابهت و عظمت اسلامي است، از کودکانشان پنهان کنند. مگر نه اين است که زندگي دشوار عرب بدوي در سايه اسلام به گونه معجزهآسايي دگرگون شد و آنان پرچمدار فرهنگ و تمدن در سراسر جهان گرديدند.د) آموزههاي اسلامي
1. کتب درسي دنياي غرب سعي در مخدوش کردن مقدسات اسلام دارد و آنها را همان عادات قديمي دوران بتپرستي ـ که حضرت محمد(ص) تغييرات اندکي در آنها انجام داده است ـ ميداند. و اين کتب مدعياند که ارکان اسلام از طرف پيروان پيامبر(ص) تعيين شدهاند، نه از جانب خدا و همچنين عنوان ميکنند که اعتقادات ديني اسلامي نتيجه ملاقات پيامبر(ص) با يهوديان و مسيحياني است که در سفرها با آنها روبهرو شده بود.[29]2. در اين کتب بر اين نکته تأکيد دارند که اسلام چيزي جز نگارش تعديل يافته از يهوديت و آنچه در تورات آمده نيست و اينکه حضرت محمد تلاش بسياري براي مطابقت و هماهنگي دين خود با دين يهود کرد.[30]حج
همچنين بعضي از اين کتابها اطلاعات غلطي درباره حج ذکر کردهاند، مثلاً قرباني کردن عملي است که مراسم حج با آن به پايان ميرسد و اين کتب اين موضوع را بيان ميکنند که «محمد متن ديني جديدي را آماده کرد که با اعتقادات جديد هماهنگ بود» و براي او سخت بود که يک عادت قديمي يعني حج را لغو کند، همان عادتي که در شبه جزيره عرب رواج داشت. بنابراين او ]محمد[ اين آيين قديمي به جا مانده از زمان بتپرستي را تغيير نداد. هر چند در آن محتواي جديدي قرار داد.[31]چگونه براي رسول خدا لغو کردن يک عادت قديمي به جامانده از زمان بتپرستي سخت است در حالي که!! پرستش بتها را لغو کرده بود؟جهاد
با بررسي محتواي کتب درسي، اين نکات آشکار ميشود که:1. بين مفهوم جهاد در اسلام و خشونت تفاوتي قائل نميشوند و جهاد را نوعي خشونت ميدانند.2. هر کس به جنگ برود ثروت و افتخار نصيب او ميشود.3. جنگجويي که در جنگ کشته شود، به او لقب قديس (شهيد) ميدهند.[32]اين نکته درخور توجه است که مؤلفان کتب درسي معناي جهاد را در اسلام ـ که جهاد را فقط براي دفاع مشروع دانسته است و دفاع در قوانين جديد بينالمللي مورد تأييد است ـ مورد غفلت قرار دادهاند و آياتي را که به مسلمانان دستور ميدهد تا به مبارزه با تجاوزگري بپردازند، ناديده گرفتهاند.آمارها
از 18 کتاب مورد بررسي در کشور آمريکا که دکتر احمد البنياني، پژوهشگر وزارت آموزش عربستان سعودي،[33] ارائه کرده، اين آمار به دست آمده:50درصد کتابهاي مورد بررسي به مسايل عادي اسلام اشاره داشتهاند. .22.2درصد کتابهاي مورد بررسي نکات مثبتي از اسلام ارائه کردهاند. 27.8درصد کتابهاي مورد بررسي ديدگاهي کاملا منفي نسبت به اسلام داشتهاند.از 23 کتاب درسي فلسطين اشغالي دکتر علي صالح الخبطي، پژوهشگر وزارت آموزش عربستان سعودي،[34] بررسي کرده، اين نتايج به دست آمده:13درصد کتابهاي درسي به مسائل عادي اسلام اشاره داشتهاند. 4.3درصد کتابهاي مورد بررسي نکات مثبتي از اسلام را ارائه کردهاند.82.6درصد کتابهاي درسي ديدگاهي کاملاً منفي به اسلام داشتهاند.از 30 کتاب درسي انگليس که از سوي گروه پژوهشي به سرپرستي دکتر عبدالمحسن العقيلي پژوهشگر وزارت آموزش عربستان[35] بررسي شدهاند، نتيجه گرفته ميشود که 73درصد مباحث آنها در مورد مسائل معمولي آيين اسلام است و 17 درصد کتابهاي درسي به مطالب مثبتي از اسلام اشاره کردهاند و 10 درصد نيز به مباحث منفي پرداختهاند.نتيجهگيري
1. دانشآموزان آينده ساز هستند. با توجه به تصورات غلط که در کتب درسي کشورهاي غرب بازتاب دارد، تعامل اسلام با غرب در مسير صلح و همدلي نيست.2. تحريف در کتب درسي دانشآموزان بر اساس سياستها و منافع سياسي است، نه بر اساس واقعيتها.3. نظام آموزشي آنان در صدد تربيت انسانهاي صالح نيست، بلکه دانشآموزان براي اهداف سياسي بلند مدت تربيت ميشوند.4. طرح مسائل اسلامي در کتب درسي غرب کاملاً غرض ورزانه است و تحريفات صورت گرفته عمدي است.5. در غرب اطلاعات ارائه شده در کتب درسي بچهها در سطوح بالا به روشهاي مختلف پشتيباني ميشود تا فضاي کينه و نفرت در آنها نهادينه شود. روشن است که هيچ نکته مثبتي در جهت صلح و دوستي در آنها نميتوان يافت.6. در آينده، ما در فضايي قرار خواهيم گرفت که عليه اسلام تهديدات زيادتر و زيادتر خواهد شد.پيشنهادها
1. تشکيل تيمهاي پژوهشي براي بررسي دقيقتر موضوع در حوزهاي وسيعتر و تشويق پژوهشگران در اين مقوله.2. لازم است که در بررسيها از روشهاي علمي ـ تخصصي بهره گيريم.3. منابع به روز درسي غرب در تعداد فراوان در اختيار پژوهشگران و محققان قرار بگيرد.4. آثار پژوهشگران در اين زمينه در قالب برگزاري نمايشگاههايي به مسئولان و عموم مردم اطلاع رساني شود.5. يافتههاي پژوهشگران در اسرع وقت با تسهيلات زياد چاپ شوند و در اختيار خوانندگان قرار بگيرد.6. با توجه به اهميت موضوع و نقش تصويرسازي در باورپذيري کودکان، در تدوين ادبيات مصور ديني اسلام، تلاش مضاعف مبذول شود و تمامي سازمانها در کشورهاي اسلامي، به طور هماهنگ توجه بيشتري به اين موضوع داشته باشند.7. با گفتگوها حداقل ديدگاهها در کتب درسي تعديل گردد تا شايد در آينده شاهد دنياي آرامي براي کودکانمان باشيم. فضايي که کينه و نفرت بر آن حاکم باشد، محيط مناسبي براي بروز انديشههاي صلح و رشد و تعالي نخواهد بود.منابع
1. Arab And Muslim Image In The Public Education Textbooks Of Israel Dr. Ali S.Al-Khabti, Educational Research, Ministry Of Education Kingdom Of Saudi Arabiaصورة العرب والمسلمين في الکتب الدرسية في اسرائيل، د. علي بن صالح الخبتي.2. Arab And Muslim Image In Public Education Textbooks Of The United States Of America. Dr.Ahmed A.Al-Banyan, Educational Research, Ministry Education Kingdom Of Saudi Arabiaصورة العرب و المسلمين في الکتب الدراسية في أمريکا. د.أحمد بن عبدالله البنيان.3. Image Of Islam In Austrian Schoolbooks. Dr.Mohamed Mansour, Faculty Of Languages And Translation Al-Azhar University.4. Arab And Muslim Image In The Public Education Textbooks Of Britan. Dr.Abdul Muhsin S. Al-Aqeeli, Head Of team of Analyzing British Schoolbooks, General Directorate Of Educational Research, Ministry Of Education, Kingdom Of Saudi Arabia.5. Image Of Islam In Schoolbooks In Greece. Dr.Tarek Radwan, Faculty Of Languages And Translation, Al-Azhar University.6. Image Of Islam And Muslems In History Schoolbooks In Italy. Dr.Salah Ramadan El-Sayed, Faculty Of Languages And Translation, Al-Azhar University.[1] . صورة العرب والمسلمين في الکتب الدراسية في إسرائيل، دکتر. علي بن صالح الخبتي.[2] . سفر به گذشته، از قرون وسطي تا قرن حاضر، 1997م، ص13 به نقل از مقاله «صورة العرب والمسلمين في الکتب الدرسية في إسرائيل»، علي بن صالح الخبتي.[3] . همان، ص13.[4] . از نسلي به نسل ديگر، درسهايي از تاريخ، 1994م، ص199.[5] . همان.[6] . مجموعه تاريخ ملت اسرائيل، 1972، ص15 ـ 16، به نقل از مقاله « صورة العرب والمسلمين في الکتب الدرسية في اسرائيل»، علي بن صالح الخبتي.[7] . همان.[8] . سلسلة تاريخ ملت اسرائيل، 1972م، ص15 ـ 16، به نقل از مقاله « صورة العرب والمسلمين في الکتب الدرسية في اسرائيل»، علي بن صالح الخبتي.[9] . همان.[10] . arab and muslim image in public education textbooks of the united ststes of America. Dr.ahmed a.al-banyan, educational research, ministry of Education, Kingdom Of Saudi Arabia.[11] . همان.[12] . همان.[13] . همان.[14]. همان.[15] . image of islam in schoolbooks in Greece. Dr.tarek radwan, faculty of languages and translation, al-azhar university[16] . همان.[17] . Image Of Islam In Autrian Schoolbooks. Dr.Mohamed Mansour, Faculty Of Languages And Translation Al-Azhar University[18] . صورة العرب والمسلمين في الکتب الدراسية في أمريکا؛ دکتر احمد بن عبدالله البنيان.[19] . همان.[20] . از نسلي به نسلي ديگر: درسهائي از تاريخ، 1994، ص204، به نقل از مقاله دکتر علي صالح الخبطي.[21] .History Of Israel,1993,Pp67.[22] .مقاله دکتر علي الخبطي.[23] . History Of Israel,1993,Pp5.[24] . از نسلي به نسلي ديگر: درسهائي از تاريخ، 1994، ص210.[25] . همان، ص21.[26] . همان، ص19.[27] . همان.[28] . همان.[29] . سفري به گذشته، از قرون وسطي تا عصر جديد، 1997م، ص22.[30] . اسرائيل و ملتها، 1972م، ص19.[31] . همان.[32] . از نسلي به نسلي ديگر: درسهايي از تاريخ، 1994م، ص214.[33] . Arab And Muslim Image In Public Education Textbooks Of The United Ststes Of America. Dr.AhmedA.Al-Banyan, Educational Research, Ministry Of Education, Kingdom Of Saudi Arabia[34] . Arab And Muslim Image In The Public Education Textbbbks Of Israel Dr. Ali S.Al-Khabti, Educational Research, Ministry Of Education, Of Kingdom Of Saudi Arabia[35] . Arab And Muslim Image In Public Education Textbooks Of Britian. Dr.Abdul Muhsin S. Al-Aqeeli, Head Of team of Analyzing British Schoolbooks, General Directorate Of Educational Research, Ministry Of Education, Kingdom Of Saudi Arabia