گفتگويى با شاعر اهل‏بيت آقاى ابوالفضل آسمانى - گفتگویى با شاعر اهل بیت آقاى ابوالفضل آسمانى نسخه متنی

گفتگويى با شاعر اهل‏بيت آقاى ابوالفضل آسمانى

گفتگو از: سيد حسن فاطمى

× در ابتدا از زندگانى خود بگوييد.

- سال 1342 ش در شهرمقدس قم در خانواده‏اى مذهبى به دنيا آمدم. از همان دوران كودكى، تحت تاثير محيط خانواده، ارادتمندخاندان عصمت و طهارت بودم و علاقه فراوان به مجالس روضه خوانى،سينه زنى و تعزيه خوانى داشتم.

تحصيلات را تا كلاس سوم راهنمايى ادامه دادم و پس از آن به شغل‏آزاد روى آوردم و شغل فعلى‏ام فروشندگى و تعمير ابزار قالى بافى‏است.

× از چه سنى ذوق شعرى را در خود حس كرديد و مى‏توانيد بگوييد آن‏زمان نقطه شروع شعر گفتن شمااست؟

- در ده سالگى در كلاس چهارم ابتدايى بودم كه با مدد حضرت حق‏كلمات مسجع برزبانم جارى مى‏شد. نقطه شروع به اين صورت بود كه‏معلم ما ناحق به من زد و از اين رفتار او ناراحت‏شدم و دو بيت‏شعر به آن مناسبت گفتم كه بچه‏ها آن دو بيت را به در كلاس‏چسباندند. وقتى معلم آن را ديد، متوجه ذوق شعرى در من شد. من‏را به دفتر مدرسه برد و به معلمان ديگر معرفى كرد. از آن روزبه بعد با تشويق معلمان شعر مى‏سرودم و در حياط مدرسه، هنگامى‏كه دانش‏آموزان درصف ايستاده بودند، آنها را مى‏خواندم. حتى بعضى‏از اشعارم در كتاب «گلهاى الوان‏» ، از همان شعرهاى چهارم‏ابتدايى است كه پس از اصلاحاتى به چاپ رسيد.

به مرور كه توان مطالعه در من تقويت‏شد. به مطالعه اشعارشاعران بزرگ روى آوردم و توانستم اشعار قوى‏ترى بگويم.

از سال‏1359، زير نظر افتخار الماد حسين، مرحوم حاج ملاحسين‏مولوى كار كردم كه ايشان حق فراوانى برمن دارد.

× موضوع اشعار شما چيست؟

- در زمان جنگ ايران و عراق، علاوه برمدح اهل‏بيت:، اشعارى درباره شهدا، رزمندگان و جنگ مى‏سرودم كه برخى از آنها از طريق‏صداى جمهورى اسلامى پخش مى‏شد و گاه در مطبوعات به چاپ مى‏رسيد.

خود نيز گاهى در جبهه آن اشعار را مى‏خواندم و از اشعار ديگران‏نيز بهره مى‏بردم. پس از جنگ، اشعارم به اهل‏بيت(عليهم السلام)منحصر شد.

× چرا از ميان موضوعات فراوان، اهل‏بيت را انتخاب كرديد؟

- در روايتى از امام صادق(ع) چنين نقل شده است: «من قال فينابيت‏شعر بنى‏الله تعالى له بيتا فى الجنه; هركس درباره ما يك‏بيت‏شعر بگويد، خداوند متعال در بهشت‏خانه‏اى براى او بنا خواهدكرد.

به خاطر اين تاكيدات ائمه اطهار(عليهم السلام)است كه در شرح‏حال علما و بزرگان دين مى‏بينيم به اشعار اهل‏بيت اهميت فراوان‏مى‏دادند و سراينده بسيارى از اشعار اهل‏بيت از علماى طراز اول‏شمرده مى‏شوند.

بسيارى از شاعران بزرگ را يافتم كه بلندترين قله‏هاى ادب رافتح كردند; ليكن چون نورى ازچهارده خورشيد در آثارشان نتابيد،اشعارشان با خودشان مدفون شد. اگر اشعار استاد شهريار رامورددقت قرار دهيم، مى‏بينيم درميان اين همه اشعار بلندى كه دارد،شعر «على اى هماى رحمت...» او را زنده نگه داشته و با اين كه‏دهها سال از سروده شدن آن مى‏گذرد، هنوز طراوت خود را حفظ كرده‏است.

× استقبال مداحان از اشعار شما چگونه است؟

- مداحان اهل‏بيت(عليهم السلام)استقبال نسبتا خوبى از شعرهايم‏دارند و به مناسبتهاى مختلف به مغازه مراجعه مى‏كنند و اشعارى‏را كه جديدا گفته‏ام براى استفاده در مجالس مى‏گيرند.

× چه كتابهايى از شما به چاپ رسيده است؟

- تا به حال، سه كتاب شعر چاپ شده. اولين كتابم با عنوان‏«گلهاى الوان‏» سال‏1356 در پانزده سالگى به چاپ رسيد كه‏اشعار آن را از ده تا پانزده سالگى سروده‏ام. اين كتاب تنها به‏اهل‏بيت: اختصاص داشت.

كتاب دوم با عنوان «پيام شهدا» در سال 1362 چاپ شد. بخشى‏از آن به مدايح ومراثى اهل‏بيت: اخصاص دارد و بخش‏ديگر به ت(عليهم السلام)ليل ازشهداى انقلاب اسلامى و حماسه آفرينان جبهه‏هاى نبرد حق عليه باطل.

آخرين كتاب در سال 1378 با عنوان «آيينه‏داران نور» به چاپ‏رسيد كه تمام اشعار آن در باره اهل‏بيت(عليهم السلام) است.

× آيا اشعارتان منحصر به همين كتابهاست؟

- خير، چنان كه عرض شد، پاره‏اى از اشعارم در مطبوعات به چاپ‏رسيده است و بخشى را هم، به صورت پراكنده، گردآورندگان اشعارمذهبى چاپ كرده‏اند و تعدادى نيز به صورت دست نويس نزد اينجانب‏موجود است.

× پاره‏اى از صنايع ادبى در علم بديع جاذبه خاصى دارند. آياتاكنون از اين قبيل صنايع بهره برده‏ايد؟

- بله، با توفيقات الهى تعدادى از اين صنايع را در اشعارم به‏كار برده‏ام، مانند صناعت‏حذف(به كارنبردن يك يا چند حرف)،تشابه الاطراف، توشيح، اعنات و ماده تاريخ كه در «آيينه داران‏نور» چاپ شده است.

× لطفا چند بيت آغازين هركدام را كه مايل هستيد، بفرماييد.

- قصيده و سه بيتى‏اى كه دو بيت اول آن چنين است:

هادى آدم على و دهر را محور على والى ملك اله و صادر و مصدر على عالى و اعلا و اسعدساعى و اول امام صالح والا و مولا عالم و سرور على

قصيده بى‏الف كه چهل بيت است‏و اين گونه آغاز مى‏شود:

چون كه مظلومى دين ديد حسين نهضتى كرد به تعميد حسين در پى نهضت دين گشت‏بلند ذلت دين نپسنديد حسين

سال تولد حافظ خردسال، دكتر محمدحسين طباطبايى‏قمى 1412 ق. است.

پنج‏بيت در وصف او گفته‏ام كه در بيت‏آخر، ماده تاريخ تولد اوآمده است:

پاكى طينت تو چوآيينه است و آب لعل لب تو مى‏دهدم گوهر خوشاب سيمرغ باغ عشق و خلوصى و معرفت كردى فراز شاخه تو پرواز با شتاب باريده ابر مهر تو در دشت‏سينه‏ها شاداب دشت‏سينه ما شد از اين سحاب در كودكيت‏حافظ كل كتاب حق گرديده‏اى تو به‏به از اين حسن انتخاب رمزى زمعجزات بود سال مولدت زيرا كه هم عدد شده با «حافظ كتاب‏»

× با توجه به اين كه شما در شعر زحمت كشيده‏ايد، آيا فكرنمى‏كنيد رسالت‏خاصى بردوش شما است وبايد اين هنر را به نسل‏جديد انتقال دهيد؟

- جلسه‏اى هفتگى به نام پربركت «چهارده معصوم(عليهم السلام) »در سال 1361 ش. تاسيس شد. در گذشته به صورت سيار بود; اماحدود سه سال است كه در منزل ما تشكيل مى‏شود. در گذشته دراين‏جلسه تنها مداحان به نوحه سرايى مى‏پرداختند و ايرادهاى احتمالى‏آنان تذكر داده مى‏شد; اما از شش سال پيش، علاوه برآموزش مداحى،آموزش سرودن شعر نيز به آن ضميمه شد. سرايندگان، اشعار خود رادر آن جلسه مى‏خوانند و اگر تذكرى به ذهن قاصر بنده و يا توسطحاضران ديگر رسيد، يادآورى مى‏شود.

× گذشته از اين كه به ديگران آموزش مى‏دهيد، آيا خودتان هنوز هم‏آموزش مى‏بينيد؟

- بله، همان گونه كه مستحضريد خلق شعر نوعى هنر است و هيچ كس‏نمى‏تواند درهنر ادعاى كمال مطلق داشته باشد و ما در هر حال‏نياز به ترقى داريم. بنده مقيدم در دو جلسه هفتگى شركت كنم. درآن جلسات، شاعران برجسته گردهم مى‏آيند و سروده‏هاى خود را عرضه‏كرده، از نظريات استادان فن، بهره مى‏برند. يكى جلسه «كوثر»است كه هر هفته در مقبره پروين اعتصامى واقع در صحن بزرگ‏بارگاه حضرت معصومه(س)تشكيل مى‏شود و ديگرى «انجمن محيط قمى‏»است كه در منزل استاد محمدعلى مجاهدى(پروانه) برگزار مى‏گردد واز افاضات استادان استفاده مى‏كنم.

× با توجه به سابقه طولانى‏تان در شعر و مداحى، اگر خاطره خاصى‏داريد، بفرماييد.

- خيلى لطف داريد. بنده در سطحى نيستم كه بتوانم ادعايى در اين‏امور داشته باشم، مخصوصا در زمينه مداحى. بنده مداح حرفه‏اى‏نيستم اما براى اين كه نامم در ليست مداحان اهل‏بيت عصمت وطهارت ثبت گردد، گاهى نوحه مى‏خوانم.

يادم هست همان جلسه «چهارده معصوم(عليهم السلام) » در يكى ازمنازل با جمعيت زياد تشكيل شده بود. در يكى از اتاقها چند نفربه رختخواب بلندى تكيه داده بودند. پس از قرائت‏شعر توسطشاعران، مداحان شروع به خواندن كردند. در پايان مجلس كه چراغهارا خاموش كردند، ناگهان رختخوابها ريخت و سرو صدا از زير آن‏بلند شد. مداح تصور مى‏كرد سرو صداها براى مصيبت‏خواندن اوست ومرتب مى‏گفت: رحمت‏خدا براين ناله‏هاى شما.

× در پايان، به جوانانى كه علاقمندند در وادى شعر گام بردارند،چه سفارشى داريد؟

- اگر استعداد و ذوقى در خود يافتند، با مطالعه آثار شعراى‏برجسته و كتابهايى كه در مورد چگونگى سرودن شعر نوشته شده، اين‏ذوق خود را پرورش دهند و نيز مى‏توانند با شركت درجلسات آموزشى‏از جمله مواردى كه ذكر شد. از متخصصان استفاده كنند.