فرهنگ شاعران پارسی گوی جلد 1

هندوستانى - كوثر

شاه‏كوثر هندى. متخلص به كوثر. شاعر و صوفى. قرن 12 ه. ق.

وى از مشايخ سلسله‏ى شطاريه بود كه از هند براى سياحت به ايران سفر كرد و به زيارت اماكن زيارتى پرداخت. سپس به عتبات عاليات رفت و در آن‏جا چندى به هدايت و ارشاد مشغول بود. آورده‏اند آقامحمدهاشم شيرازى (متوفّى 1199 ه. ق) پيش از ارتباط با قطب‏الدين‏محمد نيريزى (شيخ بزرگ سلسله‏ى ذهبيه)، چندى در نجف از شاه‏كوثر تلقين ذكر يافته است.

براى آگاهى بيش‏تر، مراجعه شود به ردانشنامه‏ى ادب فارسى (ادب فارسى در شبه‏قاره)، ج 3 , 4، صص 3 - 2092 , دنباله‏ى جستجو در تصوف ايران، ص 336 , الذريعه، ج 9، ص 923 , تذكره‏ى رياض‏العارفين، ص 279 , تذكره‏ى ريحانةالادب، ج 3، ص 394 , تذكره‏ى حديقةالشعرا، ج 2، صص 5 - 1464 , طرايق‏الحقايق، ج 3، ص 220.

از اشعار اوست :

هندى - آصف‏

آصف‏الدوله محمديحيى‏عليخان بهادر هژبرجنگ بن شجاع‏الدوله بن صفدرجنگ.

متخلص به آصف. شاعر. قرن 12 و 13 ه. ق. متولّد 1118 ه. ق. متوفّى 1212 ه. ق.

پدرش در فيض‏آباد و خودش در لكهنو ساكن بود و در بخشندگى و مروت شهرت داشت. وى از اميران و اديبان و فرمانروايان و نوابان هندوستان بود كه به مدت 23 سال به امارت پرداخت. وى چهارمين نواب از فرمانروايان شيعى سرزمين اوده و از طايفه‏ى بنى‏ميرزاناصر بود كه پس از مرگ پدرش در سال 1188 ه. ق، به حكومت رسيد. وى در سال 1186 ه. ق از متحدان شركت هند شرقى انگليس شد و در آغاز حكوكت، پايتخت خود و مركز استان اوده را از فيض‏آباد به لكهنو برد و بر آبادانى آن شهر افزود. وى به اهل علم و فعاليت‏هاى فرهنگى توجهى ويژه داشت و لكهنو در زمان وى از مراكز مهم فعاليت‏هاى فرهنگى شد. ادبيات محلى و زبان اردو در عهد وى رو به گسترش نهاد و در دربارش بزرگانى چون تفضل حسين‏خان كشميرى (رياضى‏دان)، ميرزاابوطالب اصفهانى، على‏ابراهيم‏خان (متخلص به خليل) و ميرزافخرالدين‏احمدخان (ميرزاجعفر) هندى رفت و آمد داشتند. او به دو زبان فارسى و اردو شعر مى‏سرود. پس از مرگ، پيكر وى را در حسينيه‏ى امامباره‏ى لكهنو به خاك سپردند. پس از وى برادرش نواب‏يمين‏الدوله سعادت‏عليخان به حكومت رسيد. شمار كتاب‏هاى كتابخانه‏ى آصف‏الدوله را 120000 جلد ذكر كرده‏اند.

براى آگاهى بيش‏تر، مراجعه شود به رتذكره‏ى حديقةالشعرا، ج 1، صص 7 - 56 , تذكره‏ى صبح گلشن، ص 6 , لغت‏نامه‏ى دهخدا (سرى جديد)، ج 1، ص 158 و سرى قديم، جلد 2، جزوه‏ى 1، ص 125 , دانشنامه‏ى ادب فارسى (ادب فارسى در شبه‏قاره)، ج 1 , 4، ص 27 , تذكره‏نويسى فارسى در هند و پاكستان، ص 458 , تشيع در هند، صص 80 - 177 , تذكره‏ى خوش‏معركه‏ى زيبا، ج 1، ص 216 , دايرةالمعارف بزرگ اسلامى، ج 1، صص 7 - 426 , الذريه، ج 26، ص 15 , تذكره‏ى رياض‏العارفين (آفتاب‏راى)، ج 1، ص 15 و ج 2، ص 209 , گلشن بى‏خار، ص 28 , گلشن هميشه‏بهار، ص 59 , مرآت‏الاحوال جهان‏نما، صص 38 - 521 , مكارم‏الآثار، ج 3، ص 715.