تجارت اسرائيلي از گورستان بهاء
اشاره
معصومه زارعي«بندر حيفا» مهمترين شاهرگ اقتصادي اسراييل و کوتاهترين مسير به سوي خزانههاي اين رژيم است. اين بندر که علاوه بر موقعيت جغرافيايي، از لحاظ نظامي و اقتصادي نيز چهرهاي جهاني يافته، به دليل وجود مکانهاي گردشگري در آن هم اهميت چشمگيري دارد. اما در اين ميان، معبد بهائيان با تمام جاذبههاي توريستي و جهانگردي، موقعيتي منحصر به فرد را در قلب حيفا به وجود آورده است. اين مقاله بر آن است تا جايگاه اين معبد را از لحاظ اقتصادي و جغرافيايي در مهمترين بندر تجاري اسرائيل مورد بررسي قرار دهد. خليج نيم دايرهاي حيفا ميزبان گردشگران و زائراني است که با نشان ستارة داوود1 بر گردن و دستها، ديوارهاي ضخيم اين قلعه را به نظاره نشستهاند. درخشش دوازده هزار آجر طلايي بر فراز گنبد همراه با بازتاب نور هجده پنجره الوان، کوه کرمل را در اقيانوسي از نور فرو ميبرد که جلوة آن، گردشگران بسياري را به سوي خود ميکشاند؛ قاليهاي بسيار نفيس ايراني كه يكي از کلکسيونهاي فرش دنيا را تشکيل ميدهد، براي تشريففرمايي رسمي يکي از رؤساي دولت آذين ميشود؛ رييس جمهور اسراييل؛ اسحاق بنزوي. در سال 2000 ميلادي، شمار جهانگرداني که به اسراييل آمدند، از 4/2 ميليون نفر فراتر رفت و در سال 2005 با برقراري آرامش نسبي، ورود آنان افزايش يافت.54 درصد اين گردشگران از اروپاي غربي، 28درصد امريکايي و 10درصد بقيه آسيايي هستند.2 اين فقط يکي از ارتباطهاي دو سويه بهائيسم و صهيونيسم در يک منفعت مشترک است.شهر ساحلي حيفا در قسمت شمالي دشت ساحلي فلسطين قرار گرفته و بندري است در کنار درياي مديترانه. در دوران حکومت امپراتوري عثماني بر اين سرزمين، راهآهن مشهور مشرق زمين که به بندر حيفا ختم ميشد، پايتختهاي چند کشور عربي را به درياي مديترانه متصل ميکرد. در سال 1905، با افتتاح رسمي راهآهن «دمشق- حيفا» به طول 289 کيلومتر، تغييراتي اساسي در بندر صورت گرفت و حيفا وارد دوره جديدي از تجارت جهاني شد؛ حيفا به دمشق، حوران و شرق اردن متصل شد و اين بندر محل صادرات و مدخل واردات از اروپا و امريکا در کنار بندر بيروت گرديد.3دولت بريتانيا در سال 1939 اين بندر را گسترش داد وتأسيسات بزرگي در آن به وجود آورد و با وسايل پيشرفته آن را مجهز کرد. در اين هنگام اهميت بندر حيفا افزايش يافت، به گونهاي که وزن کالاهاي بارگيري شده از اين بندر در سال 1937، به دو برابر ميزان بارگيري بندر يافا- دومين بندر مهم تجاري اسراييل- و ميزان تخليه بار در همين سال به پنج برابر ميزان تخليه در يافا رسيد. با بسته شدن بندر يافا توسط اسراييل، حيفا به شريان حياتي فلسطين - اردن، سوريه، عراق و ديگر کشورهاي آسيايي تبديل شد.4ساحل هلالي شکل حيفا به طول 16کيلومتر از طريق کوه کرمل به بندر عکا متصل ميشود. «مشرق الاذکار»5بهاييان در نقطه مرکزي شهر و باغهاي ايراني در بالاترين نقطه تپه از آن سوي ساحل هلالي شکل نمايان است. اگر چه پارکهاي جنگلي حيفا يکي از محبوبترين مكانهاي گردش واستراحت يهوديان و جهانگردان محسوب ميشود اما اين ساحل نيلگون حيفا است که جاذبههاي گردشگري فراواني را به وجود آورده و تاجران بسياري را از شهرهاي فلسطين، سوريه و مصر براي کار در آنجا به خود جذب کرده است. «در سال 1965م، مديريت بندر يک رقم مقايسهاي از تعداد مسافريني که از اين طريق رفت و آمد کردهاند ثبت کرد که به حدود 250هزار مسافر ميرسيد.»6منطقه فرهنگي «هاوارها کرمل» در دامنه کوه کرمل قرار دارد؛ مکاني که به طور عمده، مراکز خريد بزرگ و جهاني را به خود اختصاص داده است.7 اما تماشاي آرامگاه مقدس بهائيان در تپه کرمل، فراخواني جهاني است.تابش خورشيد صبحگاهي بر زاويه شمال شرقي رواق و بازتاب پي در پي نور از لوح طلايي اسم اعظم، تنها گوشه چشمي است به ساحل آرام خليج که هر سال صدها هزار گردشگر داخلي و خارجي و همچنين زائران بهايي را براي ديدن به خود جذب ميکند.صفحه سبز کرمل به مساحت تقريبي 22000 متر مربع در قلمرو آيين بهايي گسترش يافته است. همچنين قطعه زميني به مساحت 1200متر مربع که مالک آن بيش از سي سال از فروش آن خودداري ميکرد، به دليل موقعيت خاص در قلب تپه کرمل به تملّك جامعه بهايي درآمد. اين تنها يک قطعه محدود از زميني به مساحت 36000متر مربع است که براي بناي ساختماني عظيم در بالاي تپه کرمل و در کنار غار ايليا در اختيار جامعه بهايي قرار گرفت. ساخت بناي نه ضلعي بر روي مرقد باب و باغهاي ايراني با پلههاي سنگي كه اطراف آن با مجسمههاي تزيين شده، آرامش زيباي معبد را دو چندان ميکند و حوض دايرهاي شكل و فوارههاي آن در مرتفعترين نقطه تپه، ستارهاي چند پر را تداعي ميکند.
اما حيفاي تجاري براي وسايل و لوازم مورد نياز معبد بهاييان ديگر بندر نبود؛ هيأتهاي نُه نفرهاي که مسؤول اجراي طرحهاي ساختمان بودند، همانند ديپلماتهاي مقيم اسراييل از معافيتهاي گمرکي برخوردار شدند. همچنين سنگ مشهور کارا واقع در معادن ايتاليا از گمرکيهاي سرسامآور بندر معاف شد.کوه کرمل با پوشش قرمز و آبيرنگ از گلهاي بگونيا و سروهاي بلند اطراف آن، چشمانداز زيبا و آب و هوايي معتدل به منطقه داده و چشم انداز اقتصادي و نظامي مهمي به آن بخشيده است؛ منطقهاي که همواره با طمعورزي توسعهطلبان رو به رو شده و دستيابي به آن از بعد نظامي مورد توجه قرار گرفته است؛ از اشغال حيفا در سال 1291 و 1517م توسط حاکم مصر و اقوام ترک تا فتح ناپلئون بناپارت در سال 1799م.نبض اقتصادي اسراييل بر مدار نيم دايرهاي حيفا هنگامي به تپش در آمد که اين بندر، مرکز بازار جهاني براي مستعمرات صهيونيستي در سال 1948م شد.واقع شدن حيفا بر کناره خليج دريايي عميق، اين شهر را به لنگرگاهي طبيعي و مطمئن براي پهلوگرفتن کشتيهاي بزرگ تبديل كرده و بيشترين رفت و آمد کشتيها را در بنادر اسراييل به خود اختصاص داده است. مجموع کشتيهايي که در سال 1951 وارد بندر حيفا شدند، به 1168 کشتي رسيد؛ در حالي كه آن سال فقط 1370 كشتي وارد بنادر اسراييل شده بودند.9حيفا مهمترين مرکز استراتژيک اقتصادي و نظامي و معبد آن، بزرگترين مشرقالاذکار بهاييان با جاذبههاي توريستي است. آيا اين همان معناي پيوستگي آينده بهائيت و صهيونيسم نيست که روحيه ماکسول (همسر شوقي افندي) نيز به آن اذعان داشته: «من ترجيح ميدهم كه جوانترين اديان (بهائيت) از تازهترين کشورهاي جهان (اسراييل) گسترش يابد و در حقيقت بايد گفت آينده ما (بهائيت و اسراييل) چون حلقههاي زنجير به هم پيوسته است.»10
منبع
1.تاريخ جامع بهائيت از بهرام افراسيابي، تاريخ جامع بهائيت.1. شکل و طرح آرم بهائيت، ستاره داوود است که آرم يهود و فراماسونري نيز ميباشد.2. w ww.israel-iran.org3. مجيد صفاتاج، دانشنامه فلسطين، ج 4، ص، 102، 100، 96، 95. 4. همان.5. مشرق الاذكار نام معابد بهائيان است.6. مجيد صفاتاج، پيشين، ص 106.7. amazon.com8. همان.9. مجيد صفاتاج، پيشين، ص106.10. سايت بهاييپژوهي w ww.bahairesearch.ir