مجله «سلام» - اولين مجله اسلامي مخصوص
کودکان در روسيه

در کشورهاي مسلمان و در غرب، صنعت محصولات اسلامي براي کودکان توسعه يافته است. بسياري مجلات، کتابهاي تصويردار، قصه­ها، کارتون­ها و برنامه­هاي تلويزيوني با هدف آشنا کردن کودکان مسلمان با دينشان مي­باشند.

در کشورما اين کارها هنوز چندان توسعه يافته نيست. در روسيه اغلب مردم، حتي بزرگسالان احساس مي­کنند که اطلاعات کافي درباره اسلام ندارند و نمي­توانند آن طور که بايد و شايد مسايل را به کودکان خود انتقال دهند.

به هر حال، مساله تربيت فرزندان در جامعه غير مسلمان دير يا زود براي هر پدر و مادري به مساله روز تبديل مي­شود. براي بررسي بيشتر اين مساله با رييس جامعه «اهل بيت»، حاجي مطلب باکير1 سردبير مجله «سلام» گفتگويي را مي­خوانيد:

فکر تاسيس اين مجله از کجا آغاز شد؟

چرا به اين پروژه پرداختيد؟

ايده انجام اين کار را دوستم به من داد. او يک نقاش حرفه­اي است. من دوستان و آشنايان مسلمان زيادي داشتم که داراي فرزند بودند و همه آنان هميشه از اين مساله گله مي­کردند که چرا هيچ روزنامه و مجله­اي براي اين مسلمانان کوچک پيدا نمي­شود.
الان حتي مجلات کودکان نيز پر از مطالب نامناسب هستند و پدر و مادرها دايما بايستي مجلات را کنترل کنند و صفحات نامناسب را از چشم کودکان دور نگاه دارند. چرا، مجلاتي که امروز در کشور ما براي کودکان در نظر گرفته شده­اند، هيچ فايده­اي ندارند.

ما مدتي به اين مساله فکر کرديم و در نهايت تصميم به چاپ مجله­اي براي کودکان گرفتيم، طرح و ماکت آن را تهيه کرديم. اول مجلات کودکان را خوب بررسي کرديم تا بدانيم چه چيزهايي براي بچه­ها جذاب و سرگرم­کننده هستند.
پس از آن به جامعه «اهل بيت» مراجعه کرده و به آنان پيشنهاد همکاري داديم. آنان نيز با کمال ميل موافقت خود را براي همکاري با مجله «سلام» ابراز کردند.
ما اکنون مدتها است که به کار چاپ ماهنامه «اهل بيت» در جامعه «اهل بيت» مشغول هستيم. در دنياي اسلام، متاسفانه هميشه خيلي دير شروع به تربيت نسل در حال رشد مي­کنيم. حديثي هست که چنين مي­گويد: شخصي به سراغ محمد (ص) رفته و از او مي­خواهد تا براي تربيت دخترش نصيحتي به وي بکند. پيامبر (ص) سن دختر را سوال مي­کند. اما هنگامي که متوجه مي­شوند دختر پنج ساله است، به شخص مي­گويد که او خيلي دير به فکر تربيت دخترش افتاده است.

بنابراين تربيت فرزندان را بايد از سنين بسيار کم آغاز کرد. ما خيلي به جنبه فني و عملي اين مجله فکر کرديم. در نهايت ماکتي که درست کرديم مورد پسندمان قرار گرفت. امروز من با کمال ميل هر شماره مجله را مي­خوانم. به اعتقاد من، اين مجله براي پدران و مادران بسيار مفيد است، چراکه به آنان ياد مي­دهد چطور فرزندانشان را بر اساس تعاليم اسلامي تربيت کنند.

آيا تنها هدف شما، آشنا کردن کودکان با اصول اسلام است؟

نه، اين تنها هدف ما نيست. کودکان، کودک هستند، آنها نياز به جدول و بازي دارند. ما سعي مي­کنيم که اصول و احاديث را به صورت بازي و شکل­هاي جذاب براي آنان درآوريم.
مهم اين است که در مجله چيزي مغاير اسلام نباشد. هدف مجله، توسعه و تربيت کودکان هم از نظر روحي و هم اخلاقي است.

آشنا کردن کودکان با اسلام بسيار مهم است، اما تعريف کردن از دنيايي که خداوند خلق کرده نيز از جايگاه خاص خود برخوردار است. بچه ها به همه چيز جذب مي­شوند، هر نوع سوالي را ممکن است مطرح کنند. و ما بايد به آنها توضيح دهيم، چرا برگهاي درختان سبز هستند، چرا آب دريا نمکي است، چرا سيب­زميني چشمهاي سياه دارد؟

پاسخ بسياري از اين حقايق علمي در قران آمده­اند. من تمام اين سوالها را هنگام تدوين مجله در نظر مي­گيرم.

اين مجله چه خصايصي را بايد در کودکان توسعه دهد؟

قبل از هر چيز بايد موازين اخلاقي را در فرزندان خود بکار بگيريم، به آنها مرز ميان خوبي و بدي را توضيح دهيم، به آنان بفهمانيم که چه چيز مجاز و چه چيز غير مجاز است. متاسفانه، در جامعه امروز روسيه کمبود موازين اخلاقي کاملا حس مي­شود.

وظيفه اصلي مجله ما، آموزش اصول اخلاقي اسلامي به کودکان است. از طرف ديگر، اين کار مستلزم بکار گرفتن شکلي است که کودک را خسته و دلزده نکند: مثلا با کمک بازي، قصه، شعر، داستانهاي پندآموز و تصاوير. اگر در ذهن کودک تصوري از اصول اسلامي ايجاد شود، به راحتي بعدا از آن پيروي خواهد کرد. بچه­ها توانايي درک همه چيز را دارند، تمام جزييات زندگي بزرگسالان را متوجه مي­شوند. به همين خاطر شيوه رفتاري والدين و توجهشان به دين و شريعت بسيار مهم است.

به عنوان مثال، من خانم مسلماني را مي­شناسم که متاسفانه هنوز حجاب ندارد. پسر کوچک او تمام مدت اين سوال را از مادر مي­پرسد: «مامان، چرا تو روسري سر نمي­کني، اما خاله نينا سر مي­کند؟ چرا خاله نينا پيش بابا روسري سر مي­کنه، اما تو پيش شوهر او روسري نداري؟». بچه ها همه چيز را مي­بينند.

يک روز من و بچه­هايم در مسکو گردش مي­کرديم، خانمي را ديديم که طبق مد اينجا بسيار خوش پوش بود و دامنش هم چندان کوتاه نبود. اما پسربچه­اي که در خارج از مسکو و با اصول اسلامي تربيت شده، پرسيد: «چرا اين خانم لخت به خيابان آمده؟»

به همين خاطر است که ما بايد جواب صحيح به کودکان بدهيم و از کلمات مناسب استفاده کنيم. اينها همان حقايقي هستند که در کشورهاي غير مسلمان وجود دارند.

شما از چه داستانهايي استفاده مي­کنيد؟

قصص قران، داستان زندگي پيامبران (ص)، يا داستانهايي که خود تصنيف مي­کنيد؟

برخي داستانها را برداشت کرده و برخي ديگر را مجبور هستم خودم بنويسم. مهم اين است که تمام آنها آموزنده بوده و داراي پندهاي اخلاقي باشند. البته، در بخش «اقيانوس اسلام» درباره زندگي پيامبران اسلام (ص) و زندگي محمد (ص) نيز داستانهايي داريم.

بسياري از کودکان مسلمان، متاسفانه فعالان برجسته اسلامي را نمي­شناسند. ما مي­خواهيم درباره زنان مقدس اسلام نيز مطالبي بياوريم: مريم مقدس، خديجه، فاطمه، آسيه همسر فرعون ... ما سعي داريم درباره سه شخصيت تاريخ اسلام که سايرين چندان بدانها

نمي­پردازند بنويسيم. کودکان بايد همه را بشناسند، آنها بايد الگوهاي درستي داشته باشند.

آيا شما از تجربه مجلات اسلامي خارجي نيز استفاده مي­کنيد؟

خير، استفاده نمي­کنيم. زماني که ايده چاپ اين مجله در من شکل گرفت، به کتابخانه سفارت جمهوري اسلامي ايران سري زدم، در آنجا مجلات و کتابهاي کودکان را خوب بررسي کردم،
مي­خواستم بدانم «ادبيات اسلامي کودک» چيست. و به اين نتيجه رسيدم که مناسب کودکان ما نيست، زيرا حقايق زندگي در کشور ما کاملا متفاوت است، کودکان ما در شرايط ديگري رشد
مي­کنند. آنچه که براي کودکان ايراني و عرب مي­نويسند را کودکان ما درک نمي­کنند.

به همين خاطر مجله ما از مجلات اسلامي مشابه خود کاملا متفاوت است. ما از تصاوير ديگر، عناوين ديگر و شيوه ديگري براي نوشتن مطالب استفاده مي­کنيم، زيرا در کشوري غير مسلمان زندگي مي­کنيم.

من از شيوه رفتاري ايراني­ها با فرزندان خود بسيار خوشم مي­آيد. در ايران بزرگسالان جلوي پاي کودک برمي­خيزند، حتي وقتي هنوز از سن و سالي برخوردار نيست. با زبان کودکانه با وي صحبت نمي­کنند و او را به عنوان يک شخص مي­پذيرند به او صندلي جداگانه مي­دهند، همچون يک بزرگسال با وي سلام و احوال پرسي مي­کنند و از اوضاع و احوالش سوال مي­کنند. من اين احترام به کودک را بسيار مي­پسندم. البته يکي از مسايل مهم، به اعتقاد من، احترام و علاقه والدين به يکديگر است. تنها در اين صورت است که آنها مي­توانند اين احترام و علاقه را به فرزند خود انتقال دهند. يکي از ارزشها در کشورهاي اسلامي، استحکام خانواده است، چيزي که متاسفانه در جامعه روسيه چندان به چشم نمي­خورد.

در کشور ما کودکاني هستند که والدين خود را نمي­شناسند و باعث بروز مشکلات اجتماعي بسيار مي­شوند: بي­خانمانها، کودکان رها شده، بي­پناهان. در جامعه اسلامي به لطف خداوند، چنين مشکلاتي وجود ندارد. البته اين سخنم را تکرار ميکنم - تربيت اسلامي آخرين نقش را در اين مساله ايفا نمي­کند. مثلا، اگر والدين افرادي مشروبخوار باشند، کودک به آنان احترام نخواهد گذاشت، زيرا خانواده براي او يک عنصر مقدس نخواهد بود. پدر و مادر، بي شک، بايد به کودکان احترام گذاشتن را ياد بدهند.

1.

Matlab Bakir

h ttp://www.islam.ru/child/salamjor/