يهوديان جامعه مشترک المنافع به چه زباني صحبت مي كنند؟
فروپاشي اتحاد شوروي و تشكيل دولتهاي مستقل جديد موجب از بين رفتن بسياري از زمينه‌هاي اتحاد شهروندان شده است. بديهي است كه اين روند بر وضعيت جمعيت‌هاي يهودي كشورهاي فضاي شوروي سابق اثر گذاشته است. تا زمان اخير به نظر مي‌آمد كه آنها حالت يك‌رنگ خود را حفظ كرده و آخرين نخي هستند كه به صورت برابر اراضي امپراطوري سابق را با هم مرتبط مي كنند. چند سازمان ايجاد شدند كه مدعي اتحاد يهوديان روسي‌زبان در چارچوب فضاي شوروي سابق و خارج از آن شدند (به عنوان مثال، در سال 2003 «كنگره جهاني يهوديان روسي‌زبان» به وجود آمد). ولي در حقيقت امر در فضاي جامعه مشترک المنافع روند واگرايي شدت يافته است. يهوديان ساكن دولتهاي مستقل جديد بيش از پيش از همديگر دوري جسته و از ساكنان يك خانه بزرگ مشترك به شهروندان كشورهاي منفرد با اصالت و هويت خاص خود تبديل شدند. پروفسور ميخاييل چلنوف، رئيس «خودمختاري ملي-فرهنگي فدرال يهودي» در همايش علمي كه توسط مركز علمي Sefer برگزار شد،به اين گرايش اجتناب‌ناپذير اشاره كرد. از جمله جنبه‌هاي بارز اين تحولات مي توان به افت نقش زبان روسي كه در طول دهساله‌هاي شوروي زبان معاشرت بين يهوديان شوروي بود، اشاره كرد. به خصوص در ميان جوانان فعال يهودي تعداد يهوديان روسي‌زبان افت مي كند زيرا بعد از مستقل شدن جمهوري‌هاي شوروي سابق، در اين جمهوري‌ها و در بعضي جمهوري‌هاي روسيه، بدون تسلط به زبان قومي نمي توان در محيط خدمت دولتي و در رسانه هاي گروهي رشد حرفه‌اي خود را تأمين كرد. بارزترين نمونه اين واقعيت، كشور بلاروس است. با وجود اينكه زبان روسي، يكي از دو زبان دولتي اين كشور شناخته شده و در كنار زبان بلاروسي بلامانع مورد استفاده قرار مي‌گيرد، تعداد يهودياني كه زبان بلاروسي را زبان مادري خود اعلام مي‌كنند، مرتباً افزايش مي‌يابد.اين رشد واقعاً سرسام‌آور است. طبق نتايج نظرسنجي سال 1999، تعداد يهودياني كه زبان بلاروسي را زبان مادري خود شناختند، معادل 17.1% شد در حالي كه در سال 1989 اين ميزان برابر 2.1% بود. بخش عمده نامه‌ها از اسراييل كه به هيأت تحريريه روزنامه «صداي وطن» (روزنامه مخصوص بلاروس‌هاي مقيم خارج از كشور) ارسال مي‌شود به زبان بلاروسي است. طبق برآوردهاي محتاطانه، حد اقل يك سوم جمعيت يهودي اوكراين به زبان اوكرايني تسلط خوبي داشته و به تدريج زبان روسي را فراموش مي كنند. در ارمنستان تمام نسل جوان جمعيت كوچك يهودي زبان ارمني را زبان مادري خود محسوب مي كند.نكاح‌هاي تركيبي با نمايندگان جمعيت بومي و سازش جمعيت يهودي با اقدامات مقامات رسمي كه زبان روسي را وسيله توسعه‌طلبي روسيه تلقي كرده و بر كاهش تدريس آن تأكيد كردند، از جمله عواملي بودند كه زمينه را براي اين تغييرات مهيا كردند. در نتيجه، ممكن است وضعيتي ايجاد شود كه چند سال پيش غير قابل تصور بود: بايد براي كنگره سازمان‌هاي يهودي شوروي سابق مترجم دعوت كرد.البته، عده زيادي از يهوديان شوروي سابق نمي توانند زبان روسي را كاملاً از دست بدهند زيرا به علت منع كامل مدارس يهودي بعد از جنگ جهاني دوم، اين زبان براي آنها واقعاً زبان مادري شده است. اكنون زبان روسي، عمدتاً زبان نسل متوسط و بزرگتر است در حالي كه جوانان يهودي در معاشرت روزمره بيش از پيش از زبان ملت اصلي استفاده مي‌كنند. ولي جمعيت‌هاي يهودي كشورهاي مختلف بيش از پيش به زبان انگليسي متوسل خواهند شد كه براي يهوديان كشورهاي مختلف به زبان معاشرت تبديل شده است. در مواردي كه كودكان در مدارس يهودي تحصيل مي كنند، آنها تا حدودي مي‌توانند از زبان عبري استفاده كنند كه حتي تسلط ضعيف بر آن به يهوديان جهان امكان معاشرت متقابل را مي‌دهد. اين گرايش هم اكنون مشاهده مي‌شود كه يهودياني كه زبان انگليسي را خوب بلد نيستند، از زبانهاي عبري و در موارد كمتر، يديش كمك مي‌گيرند. ولي ممكن است نسل‌هاي آينده نتوانند به طور كامل از آن سرمايه ميراث يهودي روسي‌زباني كه در اتحاد شوروي ساخته و اكنون در روسيه ساخته مي‌شود، استفاده كنند ولو اينكه اين حاصل زحمات فراوان يهوديان است. اين امر واقعاً باعث تعجب مي‌شود». البته، ممكن است اين روند در مسير ديگري حركت كند. به عنوان مثال، كنگره جهاني يهوديان روسي‌زبان مي تواند برنامه گسترده تدريس زبان روسي در مدارس يهودي خارج از روسيه را طراحي و از آن پشتيباني كند.
لطفا منتظر باشید ...
