صدقه - صدقه نسخه متنی

صدقه

سيد حسين شيخ الاسلامي - وظايف ما در ماه مبارك رمضان، ص 102

چيزي مانند زكات كه انسان از مال خود در راه خدا مي دهد را صدقه گويند؛ ولي در واقع، صدقه هم شامل واجب مي شود و هم مستحب.
علامه بزرگوار ابن فهد براي صدقه پنج قسم بيان كرده است:

صدقه در مال، در جاه، در عقل، در زبان، ‌در علم.[1]

صدقه در مال، معلوم است و اما در جاه: تصورش به اين است كه براي ديگري در راه خدا شفاعت كند، و در عقل: در مشورت كمك نمايد، و در زبان:‌در ميان مردم به اصطلاح برخيزد، و در علم: روشنگر افكار مردم شود.

و بايد متوجه بود كه صدقه در مال، تنها پنج ريال يا يك تومان دادن به فقير و مسكين نيست، بلكه جامعه از اين مال يا به نحو وجوب و يا بطور استحباب، حقي دارد؛ بنابراين از اين اموال، شخص مسلمان بايد جامعه را بهره مند سازد، كتابهاي ديني چاپ كرده، در دسترس قرار دهد، كتابخانه، بيمارستان، زايشگاه، پل، جاده، و حمام بسازد و صدها امر ديگر كه در خدمت بندگان خدا قرار مي گيرد، انجام دهد.

معناي فقير و مسكين

فقير: كسي است كه محتاج است، ولي سؤال (درخواست) نمي كند، اما مسكين؛ كسي است كه سؤال مي نمايد و بر اين معني از امام باقر ـ عليه السلام ـ روايتي نقل شده است.[2]

و آيه مباركه: « لِلْفُقَراءِ الَّذِينَ أُحْصِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ لا يَسْتَطِيعُونَ ضَرْباً فِي الْأَرْضِ يَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ أَغْنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُمْ بِسِيماهُمْ لا يَسْئَلُونَ النَّاسَ إِلْحافاً»[3] روشنگر اين مدعاست.

اقسام صدقه

همانطوري كه گذشت، صدقه داراي معني عامي است كه هم شامل واجبات مانند زكات خواهد شد و هم صدقات مستحبي را مي گيرد، بنابراين بي تناسب نيست كه بطور اختصار درباره قسم اول هم بطور خلاصه بحثي شود.