خوردنيها و آشاميدنيها
سؤال 1: خوردن پرندگاني چون شاهين و پرستو و هدهد چه حكمي دارد ؟جواب: خوردن گوشت مرغي كه مثل شاهين چنگال دارد حرام است و خوردن گوشت پرستو و هدهد مكروه ميباشد.(ر.ک: توضيح المسائل حضرت امام (ره)، ص2624).سؤال 2: اگر قسمتي از گوشت بدن حيوان زنده حلال گوشت را ببريم آيا جايز است آن را بخوريم؟جواب: اگر چيزي را كه روح دارد از حيوان زنده جدا نمايد، مثلاً دنبه يا مقداري گوشت از گوسفند زنده ببرند، نجس و حرام ميباشد.
(ر.ک: توضيح المسائل حضرت امام (ره)، ص 2625).سؤال 3: چند چيز از حيوان حلال گوشت حرام است لطفاً بيان فرمائيد؟جواب: پانزده چيز از حيوانات حلال گوشت حرام است: 1) خون 2) فضله 3) نري 4) فرج 5) بچهدان 6) غدد كه آن را دشول ميگويند 7) تخم كه آن را دنبلان ميگويند. 8) چيزي كه در مغز كله است و به شكل نخود ميباشد. 9) مغز حرام كه در ميان تيره پشت است. 10) پي كه در دو طرف تيره پشت است. 11) زهره دان 12) طحال 13) مثانه 14) حدقه چشم 15) چيزي كه در ميان سم است و به آن ذات الاشاجع ميگويند. (ر.ک: توضيح المسائل امام (ره)، ص2926)سؤال4: خوردن سرگين، خلط و آب دماغ چه حكمي دارد؟جواب: خوردن سرگين و آب دماغ حرام است و احتياط واجب آن است كه از خوردن چيزهاي خبيث ديگر كه طبيعت انسان از آن متنفر است (مثل خلط) اجتناب كنند، ولي اگر پاك باشد و مقداري از آن با چيز حلال مخلوط شود كه در نظر مردم نابود حساب شود، خوردن آن اشكال ندارد. (ر.ک: توضيح المسائل امام (ره)، ص 2627)سؤال5: خوردن كمي از تربت حضرت سيدالشهدا ـ عليه السّلام ـ چه حكمي دارد؟جواب: خوردن كمي از تربت سيدالشهدا ـ عليه السّلام ـ براي شفا و خوردن گِل داغستان و گِل ارمني براي معالجه اگر علاج منحصر به خوردن اينها باشد اشكال ندارد. (ر.ک: توضيح المسائل امام (ره)، ص2628)سؤال6: غذا خوردن از سر سفرهاي كه بر روي آن جام شراب ميگذارند چه حكمي دارد؟جواب: سر سفرهاي كه در آن شراب ميخورند، اگر انسان يكي از آنان حساب شود بنابر احتياط واجب نبايد نشست و چيز خوردن از آن سفره حرام است. (ر.ک: توضيح المسائل امام (ره)، ص 2634)سؤال7: اگر گرسنهاي را ديديم كه از فرط گرسنگي در شرف موت است كمك كردن ما به او چه حكمي دارد ؟جواب: بر هر مسلمان واجب است مسلمان ديگري را كه نزديك است از گرسنگي يا تشنگي بميرد، نان و آب داده و او را از مرگ نجات ميدهد.
(ر.ک: توضيح المسائل امام (ره)، ص 2635)سؤال 8: چيزهايي كه موقع غذا خوردن مستحب است و خوب است رعايت كنيم را بيان فرمائيد؟جواب: چند چيز در غذا خوردن مستحب است: 1) هر دو دست را پيش از غذا بشوئيد.2) بعد از غذا دستان خود را بشوئيد. 3) ميزبان پيش از همه شروع به غذا خوردن كند و بعد از همه دست بكشد. 4) اول غذا بسم الله بگوييد.5) با دست راست غذا بخوريد. 6) با سه انگشت يا بيشتر غذا بخوريد. 7) اگر چند نفر سر يك سفره نشستهاند هر كسي از غذاي جلو خودش بخورد. 8) لقمه را كوچك برداريد. 9) سر سفره زياد بنشينيد و غذا خوردن را طول بدهيد. 10) غذا را خوب بجويد. 11) بعد از غذا حمد خدا را بجا آوريد. 12) انگشتان را بليسيد. 13) بعد از غذا خلال كنيد. 14) آنچه بيرون سفره ميريزيد را جمع كرده و بخوريد. 15) در اول روز و اول شب غذا بخوريد و در بين روز و بين شب غذا نخوريد. 16) بعد از خوردن غذا به پشت بخوابيد و پاي راست را روي پاي چپ بيندازيد. 17) در اول غذا و آخر آن نمك بخوريد. 18) ميوه را پيش از خوردن با آب بشوئيد.
( توضيح المسائل امام (ره)، ص 2636)سؤال9: در غذا خوردن چند چيز مكروه است؟جواب: چند چيز در غذا خوردن مكروه است: 1ـ در حال سيري غذا خوردن 2- پرخوردن 3- نگاه كردن به صورت ديگران در موقع غذا خوردن 4ـ خوردن غذاي داغ 5ـ بعد گذاشتن نان در سفره منتظر چيز ديگر شدن 6ـ پاره كردن نان با كارد 7- گذاشتن نان زير ظرف غذا 8- پاك كردن گوشتي كه بر استخوان چسپيده به طوري كه چيزي در آن نماند. 9- پوست كندن ميوه 10- دور انداختن ميوه پيش از آنكه آن را بخوريد. ( توضيح المسائل امام (ره)، ص 2637)سؤال10: در آب آشاميدن چند چيز مستحب و مكروه است؟جواب: در آشاميدن آب چند چيز مستحب است: 1- آب را به صورت مكيدن بياشامد. 2- در روز ايستاده آب بخورد. 3- پيش از آشاميدن آب بسم الله و بعد از آن الحمدالله بگويد. 4- به سه نفس آب بياشامد. 5- از روي ميل آب بياشامد. 9- بعد از آشاميدن آب حضرت اباعبدالله ـ عليه السّلام ـ و اهل بيت ايشان را ياد كند و قاتلان آن حضرت را لعنت نمايد. و در آشاميدن آب چند چيز مكروه است: 1- -زياد آشاميدن آب و آشاميدن آن بعد از غذاي چرب. 2- در شب به حال ايستاده آب خوردن. 3- با دست چپ نوشيدن آب 4- از ظرف شكسته آب نوشيدن. ( توضيح المسائل امام (ره)، ص2638-2639)سؤال11: اگر حيواني نجاست خوار باشد آيا گوشتش هم نجس است يا خير؟جواب: بلي اگر حيوان عادت به خوردن مدفوع انسان پيدا كند گوشت و شير آن نجس و در حيوانات تخم گذار مانند مرغ، تخم آنها نيز نجس است.
(ر.ک: تحرير الوسيله امام، ج 2، ص 159، م 17)سؤال12: اگر به مرغ خانگي، گوشت و استخوان كوبيده شده نجس بخورانيم، گوشت و تخم مرغ آن حرام ميشود يا خير؟جواب: خير گوشت و تخم مرغ مذكور پاك است و حلال ميباشد.
(ر.ک: استفتائات جديد آيه الله مکارم شيرازي، ج 1، ص 25، س 35)سؤال 13: كدام نوعي از آبزيان حلال و كدام نوع از آنها حرام است؟جواب: گوشت ماهياني كه فلس دار هستند و ميگو حلال و بقيه جانوران دريائي حرام گوشتند و نسبت به حيوانات حلال گوشت غير دريائي به ترجمه تحريرالوسيد ج 2، كتاب اطعمه اشربه مسائل 5 و 6 و 7 مراجعه فرمائيد.سؤال 14: ميدانيم اگر ماهي در آب بميرد حرام ميشود اين در حاليست كه گرفتن ماهي با تور بعضاً تعداد زيادي ماهي در تور درون آب تلف ميشوند، اينگونه ماهيها چه حكمي دارد؟جواب: به نظر مرحوم امام (ره)، اينگونه ماهيها حرام هستند ولي به نظر مرحوم آيت الله گلپايگاني (ره)، و برخي ديگر از فقها اگر ماهي پس از افتادن در تور بميرد پاك و حلال است. به نظر مرجع خود رجوع فرمائيد.
(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 2، م 2615)سؤال 15: استفاده از طعام ديگران با تعارف يا بدون تعارف در حالي كه نميتوان اطمينان حاصل كرد كه صاحب آن راضي است يا نه جايز است؟جواب: چنانچه از ظاهر حال دوستان، رضايت به استفاده از غذاي آنها حاصل شود مانعي ندارد مگر آنكه بدانيم ظاهراً تعارف ميكند و قلباً رضايت ندارد و در منزل خويشان و اقوامي كه اجازه ميدهند انسان وارد شود استفاده از خوراكي هائي كه در اختيار انسان ميگذارند مانعي ندارد. (ر.ک: تحرير الوسيله امام، ج 2، ص169، م 28 و 29)سؤال 16:
خوردن ميوه درختي كه در مسجد رشد كرده است و يا خوردن عسلي كه بر روي درخت مسجد است چه حكمي دارد؟جواب: استفاده از ميوه براي عموم تابع نوع وقف درخت است و فرقي بين مساجد نيست و اما خوردن عسل زنبوري كه ملك كسي نيست اشكال ندارد. (ر.ک: استفتائات رهبري، ج 1، ص 127)سؤال 17: آيا ميتوانيم در كشورهاي خارجي در رستورانهايي كه آشپز و پيشخدمتها مسيحي هستند، غذاهاي غير گوشتي مثل سبزيجات و ماهي و تخم مرغ بخوريم يا نه؟جواب: اگر يقين به ملاقات آنها با رطوبت به بدن كافر باشد نجس است و نبايد بخوريد. (استفتاثات امام (ره)، ج 2، ص 508.)سؤال 18: كم خوردن شراب، مثل يك قاشق آن براي بدن ضرر ندارد و عقل را هم ضايع نميكند، لطفاً بفرمائيد كه چرا اسلام حتي يك ذره آن را حرام ميداند؟جواب: ملاك در اين حكم اسلامي، تنها ضرر نيست. (استفتاثات امام (ره)، ج 2، ص 510)سؤال 19: آب جوئي كه الكل ندارد و مست كننده نيست، خوردن آن جايز است يا نه؟جواب: آب جو كه در عربي به آن فقاع گفته ميشود حرام است. (استفتاثات امام (ره)، ج 2، ص 510)سؤال 20: لطفاً حكم پختن كشمش بهمراه غذا را بيان فرمائيد؟جواب: باد كردن كشمش و جوش آمدن آن در غذا موجب حرمت آن نيست. (استفتاثات امام (ره)، ج 2، ص510)سؤال 21: چيدن ميوه از باغ ديگران براي خوردن در همان محل بدون اجازه از صاحب آن آيا حلال است يا خير؟جواب: اگر درخت ميوه در سر راه رهگذر قرار داشته باشد ميتواند در حال عبور از خيابان، از ميوه آن درخت براي خوردن در همانجا استفاده كند. به شرط آنكه از حد سيري و احتياج تجاوز نكند. (استفتاثات امام (ره)، ج 2، ص 510)