احمد ديلمي و مسعود آذربايجاني ـ اخلاق اسلامي، ص 65در ساختار اخلاق اسلامي، ايمان به عنوان عالي ترين صفت نفساني هدايت گر مورد تأكيد فراوان واقع شده و به همين دليل تحصيل مبادي و مقدمات آن همانند علم و يقين نيز به شدت مورد ترغيب و تشويق قرار گرفته است و ابزارها و راه هايي كه مي تواند آدمي را به اين صفات نفساني ارزشمند برساند، همانند تفّكر و خواطر و الهامات پسنديده، جايگاه ويژه اي در نظام اخلاقي اسلام دارند. در مقابل صفات نفساني معارض و مانع پيدايش ايمان در آدمي، از قبيل «جهل» اعم از بسيط و مركب، «شك و حيرت»، «جُربزه» و «خاطرات نفساني نكوهيده» و «وسوسه هاي شيطاني» همواره مورد مذمّت و نهي واقع شده اند.در باب حقيقت ايمان و شرايط آن از ديرباز گفت وگوهاي دامنه داري در ميان پيروان مكاتب الهي ـ به ويژه متكلمان مسلمان ـ صورت گرفته است.[1] در قرآن كريم و روايات كه دو منبع اصلي اخلاق اسلامي اند، در بيان اهميت و جايگاه ايمان گفته هاي فراواني وجود دارد كه خلاصه اي از آن در زير مي آيد.
1 . ارزش ايمان
در بيان منزلت و جايگاه رفيع ايمان همين بس كه پيامبر ـ صلي الله عليه و آله ـ در نصايح خويش به ابوذر مي فرمايد:اي ابوذر، هيچ چيز در نزد خداوند، محبوب تر از ايمان به او و خودداري از آنچه نهي مي كند، نيست.[2]روشن است كه خودداري از نواهي خداوند فقط در سايه ايمان به او مقدور است و در واقع از بركات ايمان به خداوند است. امام صادق ـ عليه السّلام ـ نيز در اين باره مي فرمايد:خداوند دنيا را هم به كساني كه دوستشان دارد و هم به كساني كه بر آنها غضبناك است، مي دهد ولي ايمان را نمي دهد مگر به آنان كه دوستشان مي دارد.[3]و هم ايشان در توصيف منزلت و جايگاه مؤمن مي فرمايند:هر گاه حجاب از چشمان مردم برداشته شود و به وصل ميان خداوند و بنده مؤمن او نظر كنند، آنگاه گردن هاي آنها در مقابل مؤمنان خاضع، امور مؤمنان براي آنان آسان و اطاعت از مؤمنان برايشان نرم و لطيف، خواهد شد.[4]اين همه منزلت و جايگاه بلندي كه در روايات براي ايمان بيان شده است، به دليل نقشي است كه ايمان در سعادت و كمال آدمي دارد. ايمان از يك سو آخرين حلقه وصل به مقام خليفه الهي و جوار قرب معنوي است و از سوي ديگر بر اساس آنچه در قرآن و روايات آمده است، مبدأ و مفتاح همه‌صفات پسنديده نفساني و نيكي هاي رفتاري، ايمان است.
لطفا منتظر باشید ...
