روزه - روزه نسخه متنی

روزه

نيت روزه

سؤال 1: آيا لازم است انسان نيت روزه را بر زبان بياورد؟

جواب: لازم نيست انسان نيت روزه را از قلب خود بگذراند يا بر زبان بياورد بلکه همين قدر که براي انجام فرمان خداوند عالم از اذان صبح تا مغرب کاري که روزه را باطل مي کند انجام ندهد کافي است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 914، م1550)

سؤال 2: آيا انسان بايد هر شب ماه رمضان نيت روزه فرداي آن روز را بگيرد يا خير؟

جواب: انسان مي تواند در هر شب از ماه رمضان براي روزه فرداي آن نيت کند، و بهتر است که شب اول ماه هم نيت روزه همه ماه را بنمايد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 915، م 1551)

سؤال 3: آيا نيت روزه چه واجب و چه مستحب وقت مشخصي دارد؟

جواب: براي نيت واجب ماه رمضان از اول شب ماه رمضان تا اذان صبح هر وقت نيت روزه فردا بکند اشکالي ندارد. اما وقت نيت روزه مستحبي از اول شب است تا موقعي که به اندازه نيت کردن به مغرب وقت مانده باشد که اگر تا اين وقت کاري که روزه را باطل مي کند انجام نداده باشد و نيت روزه مستحبي کند روزه او صحيح است.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 915، م 3-1552)

سؤال 4:

کسي که پيش از اذان صبح بدون نيت روزه خوابيده است، اگر پيش از ظهر بيدار شود و نيت کند، روزه او چه حکمي دارد؟

جواب: روزه او صحيح است چه روزه او واجب باشد چه مستحب. و اگر بعد از ظهر بيدار شود، نمي تواند نيت روزه واجب نمايد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 916، م 1554)

سؤال 5: اگر کسي بداند ماه رمضان است و عمدا نيت غير رمضان کند، روزه او چه حکمي پيدا مي کند؟

جواب: اين روزه اي که بجا آورده نه روزه ماه رمضان حساب مي شود و نه روزه اي که قصد کرده است.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 917، م 1556)

سؤال 6: اگر کسي نيت روز اول ماه رمضان بکند و بعد بفهمد که روز دوم يا سوم بوده روزه او چه حکمي دارد؟

جواب: روزه او صحيح است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 917، م 1557)

سؤال 7: روزي را که انسان شک دارد آخر شعبان است يا اول رمضان به چه شکل نيت کند و روزه بگيرد؟

جواب: در اين صورت واجب نيست روزه بگيرد، و اگر بخواهد روزه بگيرد نمي تواند نيت روزه رمضان کند ولي اگر نيت روزه قضا و مانند آن بنمايد و چنانچه بعد معلوم شود رمضان بوده، از رمضان حساب مي شود.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 923، م 1568)

سؤال 8: اگر کسي عمدا تا اذان ظهر نيت روزه ماه رمضان نکند، اشکال دارد؟

جواب: در فرض مرقوم روزه آن روز قضا دارد. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 304)

سؤال 9: شخصي در ماه رمضان از شهري که وطنش نيست سحري مي خورد به نيت اين که قبل از ظهر به وطنش برسد و روزه بگيرد آيا از اول وقت مي تواند قصد روزه نمايد؟

جواب: نيت روزه در حال سفر صحيح نيست ولي اگر قبل از ظهر به وطن رسيده و قبلا افطار نکرده بايد نيت روزه کند و صحيح است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 911، م 1722)

سؤال 10: اگر مسافر پيش از ظهر از وطن سفر کرده و پيش از ظهر همان روزه به وطن مراجعت نمايد و اين امر همه روزه به علت دور بودن محل خدمت از وطن تکرار گردد مي تواند روزه بگيرد يا خير؟

جواب: مي تواند در سفر مفطر بجا نياورد تا با رسيدن پيش از ظهر به وطن نيت روزه نمايد و روزه اش صحيح است.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 991، م 1722)

ثابت شدن اول ماه

سؤال 1: راههاي ثابت شدن اول ماه را بيان فرمائيد؟

جواب: 1. شخص خودش هلال ماه را رؤيت کند. 2. دو نفر عادل به رؤيت ماه شهادت دهند. 3. جمعي که از گفته آنها به رؤيت هلال ماه اطمينان حاصل شود. 4. مجتهد جامع الشرايط حکم کند. 5. سي روز از اول ماه قبل گذشته باشد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 996، م 1730)

سؤال 2: اول ماه و آخر ماه قمري را در مناطق مختلف دنيا چگونه تعيين مي کنند؟ با ادله بيان کنيد.

جواب: اول ماه قمري با ظهور هلال آغاز مي شود و اين نشانه در تمام نقاط مختلف جهان قابل رؤيت است و طبيعي ترين علامت محسوب مي شود و در روايتي نسبت به ماه مبارک رمضان مي فرمايند: «صم للرؤيه و افطر للرؤيه» يعني با رؤيت هلال رمضان روزه بگيرد و با رؤيت هلال شوال افطار کن. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 996، م 997)

سؤال 3: اگر شخص شيعه مذهبي در ايران بدون اينکه ماه را رؤيت کند، طبق کشورهاي عربي که اول ماه را زودتر اعلام مي کنند به آنها اقتدا کند و روزه بگيرد، حکم چيست؟

جواب: به نظر برخي از مراجع به صرف اثبات هلال ماه در بلد ديگري نمي توان يقين به شروع و يا اتمام ماه رمضان در محل ديگر نمود بلکه هلال ماه با ديدن خود شخص يا ديگران در همان شهر و مناطق نزديک به آن و يا حکم مجتهد جامع الشرايط ثابت مي شود و اگر کسي قبل از ثبوت اول ماه شوال به طريق فوق روزه را افطار نمايد علاوه بر قضا، کفاره هم دارد. البته به نظر بعضي ديگر از فقها، اثبات ماه در يک محل براي کشورهائي که شب مشترک دارند کافي است. لکن در همين مورد هم بايد اطمينان به رؤيت ماه در آن کشور باشد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 994، م 1735)

سؤال 4: آيا پيشگوئي منجمين در اثبات اول ماه مثمر ثمر است؟

جواب: اول ماه با پيشگوئي منجمين ثابت نمي شود. ولي اگر از گفته آنان يقين پيدا شود، بايد به آن عمل شود.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 998، م 1732)

سؤال 5: آيا بلند بودن ماه يا دير غروب کردن آن، دلالت بر اين مي کند که روز پيش روز اول ماه بوده است؟

جواب: خير، دليل نمي شود که شب پيش، شب اول ماه بوده است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 999، م 1733)

سؤال 6: اگر دو فرد عادل بگويند که شب پيش ماه رؤيت شده و ما روزه نبوده ايم آيا چيزي بر گردن ما ثابت مي شود؟

جواب: بايد روزه آن روز را قضا نماييد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 999، م 1734)

سؤال 7: اگر شک کنيم که روز آخر ماه رمضان است يا اوّل شوال چه بايد بکنيم؟

جواب: آن روز در حکم ماه مبارک رمضان است و بايد روزه بگيريد. ولي اگر پيش از مغرب بفهميد که اول شوال است بايد افطار نمائيد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1000، م 1737)

سؤال 8: اگر يک مرجعي در شهري اعلام رؤيت ماه کند مردم شهرهاي دور مثل دزفول مي توانند عمل کنند يا خير؟

جواب: مجرد دوري سبب اختلاف نيست اگر دو شهر قريب الافق باشند ديدن ماه در يکي براي ديگري کافي است و گرنه کافي نيست. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 999، م 1735)

سؤال 9: در جمهوري اسلامي ايران اگر راديو مثلا خبر دهد که در شهري ماه را ديده اند آيا مسلمانها در سر تا سر ايران مي توانند عيد بگيرند يا نه؟

جواب: اگر اطمينان پيدا شود به رؤيت هلال از هر طريق که باشد نسبت به آن بلد و بلاد هم افق و بلاد غربي حجت است.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 999، م 1735)

مبطلات روزه

سؤال 1: چيزهائي که روزه را باطل مي کنند کدامند؟

جواب: نه چيز روزه را باطل مي کند: 1. خوردن و آشاميدن؛ 2. جماع؛ 3. استمناء؛ 4. دروغ بستن به خدا و پيغمبر و جانشينان پيغمبر _ صلي الله عليه و آله و سلم _ ؛ 5. رساندن غبار غليظ به حلق؛ 6. فرو بدن تمام سر در آب؛ 7. باقيماندن بر جنابت و حيض و نفاس تا اذان صبح؛ 8. اماله کردن با چيزهاي روان؛ 9. قي کردن.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 925، م 1572)

سؤال 2: اگر در حمام سرمان را يک دفعه زير دوش ببريم آيا روزه ما باطل است؟

جواب: زير دوش گرفتن سر، روزه را باطل نمي کند. (ر.ک: استفتائات رهبري، ج1، ص 230، س 1783)

سؤال 3: آيا کسي که عمدا روزه را بشکند چه حکمي دارد؟

جواب: حرام است و کفاره هم دارد و کفاره آن 60 روز روزه و يا 60 فقير را اطعام کردن يا يک بنده آزاد کردن است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 959، و ص 964، م 1653 و 1660)

سؤال 4: در هنگام روزه اگر خلطي از سر و سينه وارد حلق شود چه بايد کرد؟

جواب: اگر خلط سينه به فضاي دهن نرسد فرو بردن آن مبطل روزه نيست و اگر به فضاي دهان برسد بنابر احتياط واجب نبايد آن را فرو برد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 928، م 1580)

سؤال 5: شخصي روزه دار است در صف نماز جماعت است غذائي از گلو به دهانش مي آيد چه بايد بکند؟

جواب: اگر داخل دهان باشد نبايد پائين بدهد بلکه بايد در حال نماز آن را خارج کند و اگر راهي جز شکستن نماز براي بيرون ريختن غذا ندارد شکستن نماز در اين مورد اشکال ندارد. (ر.ک: جامع المسائل آيه الله فاضل، ج2، ص163، س436)

سؤال 6: اگر ما روايتي را به اشتباه به يکي از معصومين _ عليهم السلام _ نسبت دهيم چه حکمي دارد؟

جواب: اگر يقين داشته ايد که روايت مثلا از امير مؤمنان _ عليه السلام _ است و به پيامبر _ صلي الله عليه و آله و سلم _ مثلا نسبت داده ايد دروغ است و مبطل روزه است و اما اگر اطمينان داشته ايد که از پيامبر _ صلي الله عليه و آله و سلم _ است اما در واقع از امير مؤمنان _ عليه السلام _ بوده و شما نمي دانسته ايد، نسبت دروغ نيست و مبطل روزه نيست.

(ر.ک: تحرير الوسيله، ج 1، ص259)

سؤال 7: اين درست است که مي گويند در روزه افرادي که معتاد به مواد مخدر هستند مي توانند در روزي که روزه هستند مقداري مصرف کنند؟

جواب: نظر مراجع در اين مسأله مختلف است بعضي مي فرمايند اگر در ماه رمضان به هيچ نمي تواند بدون کشيدن مواد مخدر روزه بگيرد، لازم است روزه بگيرد و چنانچه به حال اضطرار رسيد به مقدار رفع ضرورت اقدام کند و بنابر احتياط بريا هر روز يک مد طعام (750 گرم گندم، برنج و.
..) کفاره به فقير بپردازد. (ر.ک: استفتائات آيه الله مکارم، ج 2، ص 152، س441)

سؤال 8: اگر انسان روزه باشد و پوست لب خود را بخورد چه حکمي دارد؟

جواب: اگر پوست لب را بکند و فرو دهد روزه اش باطل است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 926، م 1573)

سؤال 9: اگر شخص روزه دار حالت تهوع پيدا کند و قي نمايد روزه اش چه حکمي پيدا مي کند؟

جواب: استفراغ عمدي روزه را باطل مي کند و غير عمدي مبطل روزه نيست.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 957، م 1646)

سؤال 10: اگر کسي از عادت پاک شده باشد نيت روزه کند و روزه بگيرد و بعد از اذان ظهر غسل کند آيا روزه او قبول است؟

جواب: کسي که از عادت ماهانه قبل از طلوع فجر پاک شده است واجب است غسل عادت ماهانه خود را قبل از اذان صبح انجام دهد و اگر وقت براي غسل ندارد تيمم بدل از غسل نمايد و چنانچه عمدا و بدون غسل و تيمم وارد صبح شود روزه اش باطل است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 952، م 1637)

سؤال 11:

روزه کسي که با پوشيدن لباس مخصوص در آب فرو رود بدون اين که بدنش مرطوب گردد (لباس غواصان) چه حکمي دارد؟

جواب: بعضي از علما مي فرمايند اگر سر در محفظه اي قرار گيرد صدق ارتماس نمي کند و روزه باطل نيست اما چنانچه فقط کلاهي به سر داشته باشد که مانع نفوذ آب شود روزه باطل است. و برخي ديگر مي فرمايند با وجود کلاه و نرسيدن آب به پوست سر، روزه باطل نمي گردد. بنابراين در خصوص مسئله نظر مرجع تقليد خود را جويا شويد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1008، س758)

سؤال 12: آيا غيبت کردن و دروغ گفتن و... روزه را باطل مي کنند؟

اين گناهان، از جمله گناهان کبيره است و حرمت آن و عذاب الهي براي مرتکب آن مسلّم است لکن موجب بطلان روزه نمي گردد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 925)

سؤال 13: لطفا در خصوص اماله کردن به چيزهاي روان که روزه را باطل مي کند توضيح دهيد؟

جواب: اماله کردن يک نوع معالجه در طب قديم بوده که بعضي از مواد داروئي روان را از طريق مخرج وارد روده بزرگ مي نمودند (اکنون از شياف استفاده مي شود) که اين کار موجب بطلان روزه مي گردد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 956، م 1645)

سؤال 14: اگر کسي دندان مصنوعي خود را در حال روزه براي مسواک زدن بيرون آورده و سپس در دهانش بگذارد آيا روزه او باطل است يا خير؟

جواب: اشکال ندارد، لکن اگر دندان تر است آب اضافي آن را از دهان بيرون بريزند.

(ر.ک: جامع المسائل آيه الله فاضل، ج1، ص 148، س 544)

سؤال 15: غرغره کردن در حال روزه چه حکمي دارد؟

جواب: اگر قطرات آب به حلق نرسد و همه آب را بيرون بريزد اشکال ندارد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 979، م 1690)

سؤال 16: مسواک زدن هنگام روزه ماه رمضان چه حکمي دارد؟

جواب: اگر آب مسواک به حلق نرسد و بتوانيد پس از مسواک هم، آبهاي خارجي را از دهان بيرون بريزيد اشکال ندارد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 926، م 1573)

سؤال 17: اگر در حال روزه بوي غذا و غبار غليظ يا دود سيگار به حلق و مشام برسد چه حکمي دارد؟

جواب: بوي غذا اشکالي ندارد، لکن نبايد غبار غليظ و دود سيگار و امثال آن را به حلق رساند و لازم است از رسيدن آنها به حلق جلوگيري کرد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 938)

سؤال 18: آيا بوي عطر يا ادکلن روزه را باطل مي کند؟

جواب: مبطل روزه نيست. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 962، م 1657)

سؤال 19: در ماه رمضان نزديکي با همسر چه حکمي دارد؟

جواب: در روز ماه رمضان اين کار حرام و موجب بطلان روزه و وجوب کفاره مي گردد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 930، م 1584)

سؤال 20: حکم بخار حمام چيست؟ آيا مبطل روزه هست يا خير؟

جواب: بخار حمام مبطل روزه نيست. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 938، م 1605)

سؤال 21: اگر کسي در حال روزه سهوا غذا را در دهان بگذارد و بعد يادش بيايد که روزه بوده بايد غذا را بخورد يا خير؟

جواب: بايد فورا غذا را از دهان خارج نمايد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 958، م 1650)

سؤال 22:

اگر کسي که روزه دار است يک ساعت مانده به غروب مايع زردرنگي مايل به قرمز از انسان خارج شود آيا روزه باطل است؟

جواب: روزه در حال استحاضه با انجام غسل هاي مربوطه که در توضيح المسائل بيان شده صحيح است اما اگر عادت ماهانه در نزديکي افطار هم اتفاق بيفتد موجب بطلان روزه مي گردد توضيح کامل مسائل استحاضه و حيض را در رساله ملاحظه فرمائيد. (ر.ک: استفتائات رهبري، ج 1، ص 247)

سؤال 23: اگر در حال روزه از روي شهوت به زني نگاه شود و آب از بدن خارج شود چه حکمي دارد؟

جواب: اگر روزه دار بدون قصد بيرون آمدن مني با کسي بازي يا شوخي کند و يا نگاه شهوت انگيز کند در صورتي که اطمينان دارد که مني از او خارج نمي شود، اگر چه اتفاقا مني بيرون آيد روزه صحيح است ولي اگر اطمينان ندارد و شوخي را ادامه دهد تا مني خارج شود روزه باطل مي گردد و اما ساير ترشحات مثل ودي و مذي و... روزه را باطل نمي کنند. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 933، م 1595)

سؤال 24: کشيدن سرمه به چشم در ماه مبارک رمضان آيا باعث ابطال روزه مي شود؟

جواب: سرمه کشيدن در ماه مبارک رمضان مکروه است و مبطل روزه نيست.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 961، م 1657)

سؤال 25: اگر کسي در ماه رمضان العياذ بالله کار حرامي مانند استمناء از او سر بزند آيا بايد روزه خود را افطار کند و قضاي روزه را چگونه بايد به جا آورد و آيا کفاره نيز واجب است؟

جواب: اگر روزه را به وسيله چيز حرامي باطل کند روزه اش باطل مي شود که علاوه بر قضاء کفاره هم دارد ولي نبايد تا غروب چيزي بخورد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 932)

سؤال 26: کسي که شغل او نجات غريق است و با توجه به اين که اين عمل واجب است اگر اين نجات غريق در حال روزه انجام گيرد چه حکمي متوجه ما مي شود؟

جواب: اگر روزه دار سر را زير آب کند اگر چه براي نجات غريق باشد، روزه اش باطل مي شود و بايد بعدا قضاي آن را بگيرد لکن چون معذور بوده و قصد نجات غريق داشته است کفاره بر او واجب نيست.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 943، م 1618)

سؤال 27: اگر شخصي در شب ماه رمضان شک کند که آيا جنب شده يا نه و روز يقين کند که جنب شده و غسل کند و همان روز، روزه اش را افطار کند به اين منظور که روزه ام باطل شده بود چه حکمي دارد؟ (مقلد مقام معظم رهبري)

جواب: اگر يقين به جنابت نداشته و بعد از ورود به صبح يقين کرد که جنب شده بايد غسل کند و روزه اش صحيح است و اگر روزه اش را افطار کرده است علاوه بر قضا به جهت کوتاهي در سؤال کردن کفاره نيز بايد بپردازد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1014، استفتائات رهبري)

سؤال 28: تزريق آمپول در ماه مبارک رمضان در صورتي که شخص روزه دار است جايز است؟

جواب: به نظر برخي از مراجع احتياط واجب آن است که روزه دار از استعمال آمپولي که به جاي غذا به کار مي رود خودداري کند، ولي تزرق آمپولي که عضو را بي حس مي کند يا به جاي دوا استعمال مي شود (مثل پني سيلين) اشکال ندارد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 927، م 1576)

سؤال 29: من حالم براي روزه مساعد است ولي از اسپري دنتولين براي باز کردن راه تنفسي ام استفاده مي کنم که به صورت بخار به حلق مي رسد آيا روزه ام باطل است؟

جواب: اشکالي ندارد. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 307، س 7)

سؤال 30: گاهي اوقات از لثه ام خون مي آيد و بدون توجه فرو مي رود و قورت مي دهم آيا روزه ام صحيح است؟

جواب: اگر بدون توجه و اختيار فرو داده شود مضر به صحت روزه نيست. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1012، استفتائات رهبري، س 782)

سؤال 31: اگر انسان در ماه رمضان در حال ملاعبه با همسر خويش جنب شود، چه صورتي دارد؟

جواب: اگر قصد انزال نداشت و عادت او هم انزال با چنين عملي نبود و اتفاقا بدون اختيار انزال شد، روزه صحيح است.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 933، م 1595)

سؤال 32: جواني هستم که در اوائل بلوغ در ماه رمضان قبل از ظهر استمناء کرده و سپس غسل مي نمودم و يقين داشتم که اگر قبل از ظهر غسل کنم، روزه ام صحيح است و چون احتمال اشتباه هم نمي دادم، مسأله را از کسي سؤال نکردم، اکنون وظيفه من از نظر قضا و کفاره آن روزه ها چيست؟

جواب: اگر جاهل به حکم بوده ايد به حدّي که احتمال باطل شدن روزه را هم نمي داديد به نظر برخي از مراجع کفاره ندارد (ولي قضا دارد). (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1013، س792)

سؤال 33: يک نفر در ماه رمضان به سبب فعل حرام روزه اش را باطل کرده و نمي دانسته که آيا به سبب اين فعل حرام، روزه باطل مي شود يا نه؟ حال وظيفه چيست؟

جواب: اگر جاهل مقصّر است بنابر احتياط بايد علاوه بر اين که روزه را قضا نمايد، کفاره جمع بدهد.

(ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 312، س 28)

سؤال 34:

زني که معمولا حيض مي شود ولي از قرص جلوگيري حيض استفاده کرده تا روزه اش را نخورد آيا صحيح است يا خير؟

جواب: اگر با خوردن قرص حيض بند آمده روزه صحيح است.

(ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 316، س39)

قضاي روزه

سؤال 1: اگر کسي بيمار باشد آيا پس از خوب شدن بايد روزه قضا را به جاي آورد؟

جواب: بلي بايد قضاي روزه ها را بگيرد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 984، م 1704)

سؤال 2: اينجانب در سال گذشته نمي دانم چند روز از روزه هايم قضا شده است و هم چنين نمي دانم که قضاي هر سال را بايد تا رمضان سال بعد ادا کرد، حال چه حکمي منتظر اينجانب است؟

جواب: هر مقدار که يقين داريد روزه قضا بر گردن شماست، قضا نماييد و بيشتر از آن واجب نيست. البته اگر به مقداري روزه بگيريد که مطمئن شويد بيش از آن بر عهده شما نيست مطابق احتياط است. و براي هر روزه قضا که تا رمضان بعد تأخير افتاده است يک مد طعام (750 گرم گندم، آرد، برنج و...) به عنوان کفاره تأخير به فقير بپردازيد.

(ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 333- 326)

سؤال 3: اگر بخواهيم براي يکي از اعضاي خانواده خود که از دنيا رفته روزه بگيريم بايد چه ميزان روزه گرفت؟

جواب: در غير ماه مبارک رمضان، مي توانيد هر چه که بخواهيد روزه قضا بگيريد. (ر.ک: استفتائات رهبري، ج 1، ص 335، س 94)

سؤال 4: آيا مي شود احتياطا کسي قضاي نماز و روزه بگيرد؟ حال اگر احتمال بدهيم که در اين روزه ها عمدا روزه را باطل کرده ايم ولي يقين نداشته باشيم در اين صورت کفاره هم بر ذمه ما واجب مي گردد؟

جواب: اگر يقين به بطلان يا قضاي نماز و روزه خود نداريد قضاي آنها واجب نيست. ولي اگر بخواهيد احتياط نمائيد مي توانيد به تدريج نسبت به قضاي نمازها و روزه ها اقدام نمائيد مثلا در هر وعده يک نماز قضا هم بخوانيد و يا در هر ماه چند روز روزه بگيريد. و پرداخت کفاره در فرض سؤال واجب نيست. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1019، استفتائات رهبري، س 835)

سؤال 5: کسي که روزه خود را با فعل حرام افطار کرده قضا و کفاره روز خود را يعني 60 روز را مي تواند در چند سال بگيرد؟

جواب: 30 روز از 60 روز روزه کفاره به نظر بسياري از فقهاء بايد پي در پي باشد و بقيه آن اگر به تدريج انجام شود مانعي ندارد. البته افطار با فعل حرام کفاره جمع دارد يعني علاوه بر قضا و 60 روز روزه، 60 مسکين را هم بايد اطعام نمايد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 966، م 1662 و 1665)

سؤال 6: اينجانب به علت معده درد و جثه ضعيفم نتوانستم همه روزه هايم را بگيرم و تعدادي از آنها را خورده ام سال گذشته هم به علت عفونت کليه نتوانستم روزه بگيرم حال اين روزه ها را که قضا شده اند را چه کار کنم، البته پدرم کفاره همه آنها را داده است؟

جواب: اگر مي توانستيد تا رمضان بعد قضاي روزه ها را بگيريد و نگرفته ايد علاوه بر کفاره قضاي آن هم لازم است. اما اگر بيماري ادامه داشته و تا رمضان بعد توان قضاي روزه ها را نداشته ايد قضا ساقط و کفاره کافي است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 983، م 1703)

سؤال 7: اگر کسي در دوران نوجواني بدور از ديدگاه بزرگترها روزه خود را عمدا باطل کند و گمان مي کرده ام هيچ کس از اين موضوع اطلاع ندارد حال کفاره دارد يا خير؟ اگر من توان پرداخت کفاره را نداشته باشم تکليف بنده چيست؟

جواب: اگر با علم به بطلان روزه، روزه هاي خود را باطل نموده ايد علاوه بر قضا، کفاره هم دارد و چنانچه فعلا قدرت بر پرداخت کفاره نداريد هر وقت متمکن شديد آن را بپردازيد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1020، استفتائات رهبري، س 842)

سؤال 8: اگر به قدري تشنه باشيم که از تشنگي از پا در آئيم و کمي آب بخوريم آيا روزه ما قبول است؟

جواب: مي توانيد در تشنگي زياد به مقداري که خطر رفع شود آب بياشاميد و بعدا هم قضاي آن روز را بگيريد ولي کفاره ندارد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 928، م 1581)

سؤال 9: پدرم قريب 30 سال بيماري مربوط به معده داشته است و نمي توانسته روزه بگيرد. کفاره روزه ايشان به چه صورت است و همين طور مسئله روزه هائي که نگرفته است به چه ترتيب است؟

جواب: اگر در طول سال قادر به گرفتن روزه نبوده است قضاي روزه ايشان لازم نيست. اگر کفاره آن را قبلا نپرداخته اند براي هر روز يک مد طعام (750 گرم گندم و...) به فقير غير سيّد بدهيد و اگر در طول سال مي توانسته تدريجا قضا کند و نکرده، قضاي آن هم بايد گرفته شود. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 983، م 1703)

سؤال 10: زني به دليل حاملگي و شيردهي فرزندش چند سال ماه رمضان نتوانسته روزه بگيرد آيا در قيد حيات مي توانند به خاطر تعداد زياد روزه هاي قضائي، پول روزه هاي قضائي خود را بپردازد؟

جواب: اگر تا رمضان بعد موفق به گرفتن قضاي روزه ها نشده است براي هر روز يک مد طعام به فقير غير سيد بپردازد و تدريجا در سالهاي آينده قضاي روزه ها را بگيرد و تا شخص زنده است نمي تواند براي نماز و روزه خود اجير بگيرد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 995، م 1729)

سؤال 11:

فردي که بايد 31 روز پي در پي روزه بگيرد اگر نتواند (بدليل بيماري) پي در پي بودنش را رعايت کند، حکمش چيست؟

جواب: پس از بيماري بقيه آن را بلافاصله بگيرد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 996، م 1664)

سؤال 12: اگر کسي از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد کدام را بايد اول قضا نمايد؟

حال اگر وقت قضاي رمضان آخر تنگ باشد چه بايد کرد؟

جواب: قضاي هر کدام را که اول بگيرد مانعي ندارد. ولي اگر وقت قضاي رمضان آخر تنگ باشد، مثلا پنج روز از رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به رمضان مانده باشد بايد اول قضاي رمضان آخر را بگيرد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 982، م 1698)

سؤال 13: اگر کسي قضاي روزه چند رمضان بر او واجب باشد و در نيت معين نکند روزه اي را که مي گيرد قضاي کدام رمضان است، چه حکمي پيدا مي کند؟

جواب: قضاي سال او محسوب مي شود. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 982، م 1699)

سؤال 14: اگر انسان روزه واجبي گرفته باشد و اشتباها چيزي بخورد و به خيال اين که روزه اش باطل شده افطار کند، آيا کفاره آن روز بر او واجب است يا فقط قضا کفايت مي کند؟

جواب: اگر جاهل مقصر بوده که در ياد گرفتن مسأله کوتاهي کرده و روزه ماه رمضان را افطار کرده، قضا و کفاره واجب است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 963، م 1659)

سؤال 15: آيا در سفر مي شود به نيت روزه قضا، روزه گرفت؟

جواب: روزه در سفر صحيح نيست مگر اين که با قصد ده روز در يک محل بماند و روزه بگيرد و در اين صورت گرفتن روزه قضا هم مانع ندارد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 988، م 1714)

سؤال 16: با توجه به جو فکري که در زمان طاغوت به خصوص بر جوانان حاکم بود نسبت به مسائل شرعي بي تفاوت بودند، اگر کسي در آن دوران به سن بلوغ رسيده و اصلا به اسلام آشنا نبوده آيا بايد نماز و روزه هائي را که در آن موقع نگرفته اکنون بگيرد؟

جواب: نماز و روزه هاي فوت شده را بايد قضا کند. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 329، س 77)

سؤال 17: اگر کسي در سن 9 سالگي به سن تکليف رسيده و مادر تأکيد کرده که توانائي روزه گرفتن را ندارد، لذا روزه نگيرد و چند سال همين طور روزه نگيرد و الآن نمي داند که چه مدت را روزه نگرفته است چه بايد بکند؟

جواب: به مقداري که يقين داريد که بعد از بلوغ روزه نگرفته ايد بايد قضا نماييد و کفاره درفرض مسأله واجب نيست. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 333، س88)

سؤال 18: کسي که روزه قضا، دارد مي تواند روزه مستحبي بگيرد؟

اگر حکم مسأله را نمي دانسته بعد از فهميدن مسأله آيا روزه هاي مستحبي به جاي قضا حساب مي شود يا نه؟

جواب: بجاي قضا حساب نمي شود. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 336، س96)

سؤال 19: آيا کسي که قضاي روزه ماه رمضان بدهکار است، مي تواند نذر کند و روزه نذر بجا آورد؟

جواب: خير نمي تواند. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 336، س 97)

سؤال 20: مدتي غسلهاي خود را نادرست انجام مي دادم، آيا به واسطه ابطال غسل، روزه هايم نيز باطل شده و قضا دارند؟

جواب: روزه ها قضا ندارد. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 336، س101)

کفّاره روزه

سؤال 1: کفاره روزه قضا چقدر است لطفا توضيح دهيد؟

جواب: اگر شخص به علت بيماري يا مسافرت و... روزه را افطار کرده باشد و تا رمضان سال بعد موفق به گرفتن قضاي آن نشده باشد علاوه بر قضاي روزه براي هر روز يک مد طعام (750 گرم آرد، گندم، برنج و...) بعنوان کفاره به فقير بدهد و اگر بدون عذر عمدا روزه خود را باطل کرده باشد براي هر روز علاوه بر قضا 60 مد طعام به 60 مسکين بايد بدهد و يا 60 روز روزه بگيرد و اگر به چيز حرامي روزه را باطل کرده است علاوه بر اطعام 60 مسکين براي هر روز، 60 روز روزه هم بايد بگيرد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 964، م 1660)

سؤال 2: آيا کفاره روزه و همين طور مسأله اجير گرفتن براي نماز را مي توان از پول خود ميت پرداخت؟

جواب: کفاره روزه جزء بدهيهاي ميت محسوب مي شود و مي توانيد از اصل ترکه پرداخت کنيد، اما اجرت براي انجام نماز و روزه ميت را در صورتي مي توانيد از حال او بپردازيد که وصيت در خصوص مورد کرده باشد و وصيت، مازاد بر ثلث ترکه نباشد، چنانچه وصيت ننموده است همه ورثه نسبت به سهم خود اجازه دهند و از سهم صغير هم پرداخت نشود.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 794، استفتائات رهبري، س 555)

سؤال 3: کفاره بايد به چه مصرفي برسد آيا مي توان به مصرف مدرسه سازي، خانه سازي، خرج جهيزيه عروس و ساير امور خيريه کرد يا خير؟

جواب: کفاره روزه به صورت طعام (گندم يا آرد و...) بايد به فقير پرداخت شود البته خود فقير پس از تصرف مجاز است آن را مصرف کند، و يا به فروش برساند. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1017، استفتائات رهبري)

سؤال 4: اگر کسي مدتي خيال مي کرده (به خاطر ندانستن مسائل) که روزه هر روز را که بگيرد کافي است يا هر گاه نخواست مي تواند آن را نگيرد و افطار مي کرده و وقتي که جنب بوده نمي گرفته آيا علاوه بر قضاي روزه، کفاره به آنها تعلق مي گيرد يا نه؟

جواب: اگر مسئله را نمي دانسته و احتمال خلاف هم نمي داده است قضاي روزه هاي نگرفته را بجا آورده و پرداخت کفاره عمد لازم نيست. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 330، س 80)

سؤال 5: آيا قضاي روزه روز تابستان را مي توان در روز زمستان بجا آورد؟

جواب: بلي قضاي روزه تابستان را مي توان در زمستان گرفت و بلندي و کوتاهي روز و شب در اين خصوص تأثير ندارد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 984)

سؤال 6: در اوائل سن بلوغ يقين داشتم که اگر محتلم شوم روزه ام باطل مي باشد و چند بار نيز روزه خود را افطار کرده ام، حال تکليفم چيست؟ آيا به جز قضا کفاره هم دارد؟

جواب: در صورتي که از سؤال کردن کوتاهي نموده ايد اگر پس از محتلم شدن به خيال باطل شدن روزه، افطار کرده ايد علاوه بر قضا، کفاره افطار عمدي هم واجب است. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 313، س30)

سؤال 7: شخصي قصد دارد روزه قضا بگيرد و پس از طلوع آفتاب در حالي که خواب بود محتلم شد آيا روزه اش صحيح است و مي تواند آن روز را روزه بگيرد؟

جواب: اگر با طهارت وارد صبح شده باشد و بعد از اذان صبح محتلم شود روزه آن روز صحيح است و فقط بايد غسل را براي نماز انجام دهد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 51-950، س 3-1632)

سؤال 8: اگر کسي که مريض است و نمي تواند روزه بگيرد و هنوز خوب نشده از دنيا برود آن موقع بايد چه کار براي او انجام داد؟

جواب: قضاي روزه آن سال بر او واجب نيست و لازم نيست براي آنها پس از مرگ او برايش روزه قضا گرفته شود، بلي براي هر روز يک مد طعام بايد به فقير بپردازند. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 983، م 1701)

سؤال 9: در ماه رمضان دندانم را کشيدم روزه را خوردم آيا علاوه بر قضاء کفاره هم دارد؟

جواب: اگر ناچار به خوردن روزه نبوده ايد و روزه را افطار کرده ايد علاوه بر قضا، کفاره عمد نيز دارد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 962، م 1658)

سؤال 10: کسي که چند سال نماز قضا و روزه قضا دارد منتهي نمي تواند يا به عبارتي حال خواندن نماز و گرفتن روزه را ندارد بهترين راه براي ايشان چيست؟

جواب: تا انسان زنده است قضاي نماز و روزه او راهي به جز انجام دادن ندارد. بايد به تدريج مشغول به جا آوردن نمازهاي قضاي خود شود با هر نماز يک نماز قضا بجا آورد تا تدريجا نمازهاي قضاي گذشته جبران گردد و در هر هفته هم يکي دو روز روزه بگيرد تا روزه هاي قضا به اتمام برسد و کفاره روزه ها را نيز تدريجا بپردازد و از خداوند متعال طلب توفيق کند انشاء الله خداوند او را کمک مي نمايد. (ر.ک: استفتائات رهبري، ج 1، ص 212، س 727)

سؤال 11: اگر انسان روزه ماه رمضان را چه عمدا و چه سهوا نگيرد و در ماه هاي بعد از ماه مبارک هم قدرت قضاي آن را نداشته باشد و قدرت بر اطعام هم نداشته باشد آيا ممکن است به جاي هر يک روز روزه يک استغفار به جا آورد و دين خود را ادا کند؟

جواب: در مورد سؤال لازم است قضاي روزه را ولو در سال آينده بگيرد و کفاره تأخير را بپردازد مگر اين که در طول سال مريض باشد و قدرت بر روزه گرفتن نداشته باشد که به نظر بعضي از علماء کفاره تأخير لازم نيست. و اما اگر عمدا افطار کرده باشد براي هر روز شصت مد طعام بايد به فقير غير سيد بپردازد و اگر نمي تواند هر چند مد که مي تواند به فقير بدهد و اگر نتواند طعام بدهد بايد استغفار کند و احتياط واجب آن است که هر وقت بتواند کفاره را بدهد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 964، م 1660)

سؤال 12: کسي که کفاره جمع بر گردن او ثابت شده چگونه بايد روزه خود را بجا آورد؟

جواب: کسي که مي خواهد دو ماه کفاره روزه رمضان را بگيرد، بايد سي و يک روز آن را پي در پي بگيرد و اگر بقيه آن پي در پي نباشد اشکالي ندارد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 964، م 1661)

سؤال 13: اگر کسي که بايد طبق کفاره روزه، روزه پي در پي بگيرد (31 روز پي در پي از 60 روز) اگر بدون عذر يک روز آن را روزه نگيرد چه حکمي دارد؟

جواب: کسي که مي خواهد کفاره روزه رمضان را بگيرد نبايد موقعي شروع کند که در بين سي و يک روز، روزي که مانند عيد قربان، روزه آن حرام است، باشد و اگر بدون عذر يک روز روزه نگيرد، يا وقتي شروع کند که در بين آن به روزي برسد که نذر کرده آن روز را روزه بگيرد، بايد روزه ها را از سر بگيرد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 996، م 1663)

سؤال 14: اگر شخص روزه دار چند کار حرام انجام دهد، و روزه خودش را باطل کند چند کفاره بر او واجب مي گردد؟

جواب: براي همه آنها يک کفاره کافي است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 967، م 1667)

وجوب روزه

سؤال 15: اگر کسي که تنگي نفس داشته باشد آيا واجب است که روزه بگيرد يا نه؟

جواب: اگر روزه براي او ضرر ندارد بلي واجب است روزه بگيرد. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 317)

سؤال 16: فردي در اثر زخم معده فعال دو مرتبه خون ريزي شديد کرده است بعد از آن چند سال است که چند روز اول ماه رمضان روزه مي گيرد بيمار مي شود آيا لازم است هر سال ماه رمضان چند روز روزه بگيرد امتحان کند يا همين قدر که مي ترسد بيمار شود کافي است؟

جواب: لازم نيست که روزه امتحاني بگيرد اگر خوف دارد که روزه براي او ضرر داشته باشد مي تواند افطار کند.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1010، استفتائات رهبري)

سؤال 17: در بعضي از روزهاي گرم ماه مبارک رمضان، يک کشاورز نوبت آبياري دارد در هواي گرم تابستان، آبياري با حالت روزه تقريبا غيرممکن است يعني طوري است که اگر شخص روزه باشد لطمه به زراعت و يا لطمه به سلامتي مي زند آيا اين شخص مي تواند روزه آن روز را افطار کند و قضاي آن را بعدا بگيرد؟

جواب: اگر مي تواند کار را ترک کند بايد روزه بگيرد و اگر نمي تواند هر وقت به حرج افتاد مي تواند افطار نمايد ولي تا در حرج واقع نشده نبايد روزه را باطل کند. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 311)

سؤال 18: اگر شخصي بداند که اگر در سحر غذا نخورد روزه گرفتن براي او ضرر دارد، اگر سهوا سحر بيدار نشد و سحري نخورد آيا گرفتن روزه بر وي واجب است؟

جواب: گرفتن روزه واجب است ولي در اثناي روز اگر خوف مرض پيش آيد و آن که ادامه روزه حرجي شد افطار بنمايد.

(ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 320)

سؤال 19: کسي که نماز مغربش را بخواند و نماز عشا را فراموش کند، فرداي آن شب، روزه بر او واجب است يا نه؟

(امام خميني)

جواب: واجب نيست اگر چه موافق احتياط است. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 327، 70)

سؤال 20: کسي که به واسطه پيري يا مشقت داشتن روزه براي او نتواند روزه بگيرد چه بايد بکند؟

جواب: روزه بر او واجب نيست، ولي در صورت دوم بايد براي هر روز يک مد طعام به فقير بدهد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 992، 1725)

روزه مسافر

سؤال 1: آيا کسي که به مسافرت مي رود مي تواند روزه واجب يا مستحب بگيرد يا خير؟

جواب: کسي که در مسافرت نماز او شکسته است روزه اش صحيح نيست مگر در موارد خاصي از جمله:

1. مسافر در مدينه مي تواند سه روز براي برآورده شدن حاجت روزه بگيرد و بعضي فقها فرموده اند اين سه روز چهارشنبه و پنج شنبه و جمعه باشد.

2. مسافري که روزه بوده و بعد از ظهر از وطن حرکت کرده روزه آن روزش صحيح است.

3. مسافري که نذر کرده روز خاصي مثلا نيمه رجب را حتي اگر در سفر باشد روزه بگيرد در اين صورت مي تواند آن روز خاص را ولو مسافر باشد روزه بگيرد اما روزه ماه رمضان و قضاي آن در سفر صحيح نيست.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 988، م 1712- 1718- 1714)

سؤال 2: اگر در ماه رمضان بخواهيم براي زندگي از کشوري به کشور ديگر برويم روزه باطل است يا خير؟

جواب: مسافرت موجب بطلان روزه است مگر آن که بعد از ظهر از وطن حرکت کنيد و يا قبل از ظهر به وطن يا به محلي که قصد داريد ده روز در آن بمانيد برسيد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 991، م 1722)

سؤال 3: اگر در ماه رمضان سفر کنم ولي مشخص نباشد چقدر طول مي کشد نماز و روزه چه حکمي پيدا مي کند؟

جواب: تا در مسافرت هستيد و قصد ده روز اقامت در محلي را نکرده ايد روزه صحيح نيست و نماز شکسته است مگر آن که مشمول مسئله شغل در سفر باشيد که شرايط خاصي دارد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 725، م 1355)

سؤال 4: اگر ما نماز ظهرمان را نخوانيم و به مسافرت برويم و در آن جا نماز بخوانيم نماز و روزه مان را چگونه انجام دهيم؟

جواب: اگر نماز ظهر را نخوانده باشيم و به مسافرت برويم در سفر بايد نماز را شکسته بخوانيم ولي روزه ما در صورتي که بعدازظهر به سفر برويم در آن روز صحيح است.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 990، م 1721)

سؤال 5: فاصله وطن شخص تا اول شهري که قصد رفتن به آن را دارد به اندازه مسافت شرعي (5/22 کيلومتر) نيست ولي وي قصد مکان مشخصي در داخل همان شهر را دارد که مکان قصد شده به اندازه مسافت شرعي است. وظيفه اين شخص نسبت به نماز و روزه چيست؟ حال اگر مقصد مشخص نباشد چه؟ (مقلد آيت الله لنکراني)

جواب: در فرض سؤال نماز او تمام و روزه صحيح است و مسافت شرعي از جائي که عرفا آخر محل است تا ابتداي محل ديگر محاسبه مي شود. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 708)

سؤال 6: اگر کسي 25 کيلومتر از محل اقامت خود دور شود تا روزه اش شکسته شود و پس از آن به محل اقامت بيايد حکم روزه خورده شده چيست؟ و اگر آن شخص عمدا براي فرار از روزه اين اقدام را انجام دهد چه حکمي دارد و آيا اين عمل صحيح است؟

جواب: با خوردن چيزي روزه اش باطل شده و بايد يک روز قضا به جا آورد.

البته مسافرت براي فرار از روزه مکروه مي باشد و سزاوار نيست مسلمان متعهد خود را از برکات ماه مبارک رمضان محروم نمايد. به هر حال اين عمل حرام نيست و کفاره ندارد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 988- 990، م 1722- 1714)

سؤال 7: کسي که مي خواهد در ماه مبارک رمضان به سفري که چهار فرسخ شرعي است برود و شغلش هم مسافرت نبوده و سفرش هم سفر معصيت نيست بنابراين تکليفش گرفتن روزه نيست، حال آيا مي تواند قبل از حرکت از خانه روزه اش را باطل کند؟

جواب: بنظر مرحوم امام تا اين شخص از محله اي که منزلش در آن قرار گرفته خارج نشود نمي تواند روزه را افطار کند. و به نظر ساير مراجع تا از حد ترخص شهر خارج نشود نمي تواند افطار کند. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 311، س 26)

سؤال 8: شخص مجردي در ماه رمضان مي دانسته که فردا صبح به مسافرت مي رود و در نتيجه نبايد روزه بگيرد، لذا بعد از اذان صبح و قبل از مسافرت کاري کرده که جنب شده است؛ آيا بايد فقط قضاي آن روز را بگيرد يا آن که کفاره هم دارد؟

جواب: بايد روزه را قضا کند و کفاره بدهد و اگر به حرام خود را جنب کرده و بعد از اذان صبح بوده بايد کفاره جمع بدهد علي الاحوط. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 312، س 27)

سؤال 9: شخص مسافر در ماه رمضان اگر قصد اقامت ده روز کند اگر شب بيش از 8 فرسخ از محل اقامت دور شود و دوباره باز گردد آيا اقامت او بهم مي خورد و مسافر محسوب مي گردد يا نه؟

جواب: اقامت به هم مي خورد و مسافر محسوب مي شود. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 321، س 54)

سؤال 10: شخصي در ماه رمضان در جائي اقامت آن ماه را در آن محل کرده است، ولي هميشه بعد از افطار از حد ترخص خارج مي شود اما پس از دو سه ساعت به آن محل باز مي گردد، وظيفه اين شخص نسبت به نماز و روزه اش در آن محل چيست؟

جواب: اگر از اول، قصد خارج شدن هر شب را داشته قصد اقامت محقق نشده و بايد روزه ها را قضا کند.

(ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 322، س57)

سؤال 11: من در جبهه بودم و ماه رمضان بود، قصد ده روز مي کردم و روزه مي گرفتم، ده روز اول که تمام شد، نيت ده روز دوم کردم، و روز هفتم به مرخصي رفتم ، آيا روزه صحيح بوده؟

جواب: روزه صحيح است و احتياج به نيت ده روز دوم نيست. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 322، س 59)

سؤال 12: شغل اينجانب طوري است که نمي توانم در محل کارم قصد ده روز بنمايم و در نتيجه بيشتر اوقات نمي توانم در ماه مبارک رمضان روزه بگيرم ضمنا برايم مقدور نيست که براي قضاي روزه هايم مرخصي گرفته و در وطن خود، آنها را به جا آورم؛ تکليفم نسبت به قضاي روزه ها چگونه است؟ (امام خميني)

جواب: اگر امکان ندارد در وطن يا محلّي که قصد ده روز کنيد قضاي روزه ها را به جا آوريد، نمي توانيد روزه بگيريد و قضاي روزه ها بر ذمه شما باقي مي ماند و براي هر روز که قضاي آن تا رمضان بعد تأخير افتاده، بايد يک مدّ طعام بدهيد مگر آن که در تأخير عذر داشته باشيد. (ر.ک: استفتائات امام خميني (ره)، ج 1، ص 328)

مستحبات و مکروهات روزه

سؤال 1: مفهوم انفيه كشيدن چيست؟ و چه حکمي دارد؟

جواب: انفيه، گرد خاصي است که در بيني قرار مي دهند و استشمام مي کنند موجب عطسه زدن مي گردد. در باز شدن مسير تنفسي مؤثر است. و اين عمل براي روزه مکروه مي باشد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 961، م 1657)

سؤال 2: اگر مي شود روزه هاي حرام و مستحب و مکروه را برايم بيان فرمائيد.

جواب: روزه هاي حرام عبارتند از:

عيد فطر و قربان، روز سي ام شعبان (يوم اشک) به نيت اول ماه رمضان، روزه ايام تشريق (دهم تا دوازدهم ذي حجه) براي کساني که در مني هستند، روزه وفاء به نذر معصيت، روزه سکوت، روزه وصال.

و بنابر احتياط لازم است زن روزه مستحبي بدون اجازه شوهر نگيرد بلکه اگر مزاحم حق شوهر باشد و نيز اگر شوهر نهي کند اين احتياط ترک نشود. (تحرير الوسيله، ج 1، ص 277)

روزه هاي مستحب عبارتند از:

روزه تمام روزهاي سال، غير از روزه هاي حرام و مکروه، و براي بعضي از روزها بيشتر سفارش شده است که از جمله آن:

1. پنجشنبه اول و پنجشنبه آخر هر ماه و چهار شنبه اولي که بعد از روز دهم ماه است؛

2. سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم هر ماه؛

3. تمام ماه رجب و شعبان و بعضي از اين دو ماه اگر چه يک روز باشد؛

4. روز عيد نوروز، روز 25 و 29 ذي قعده، روز اول تا نهم ذي حجه، عيد سعيد غدير، روز اول و سوم محرم، ميلاد رسول اکرم _ صلي الله عليه و آله و سلم _ (17 ربيع الاول)، روز مبعث حضرت رسول _ صلي الله عليه و آله و سلم _ (27 رجب).

روزه هاي مکروه عبارتند از:

1. روزه روز عاشورا؛

2. روزي که انسان شک دارد روز عرفه است يا عيد قربان و....

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1001، م 1739 تا 1748)

سؤال 3: چند چيز براي شخص روزه دار مکروه مي باشد لطفا توضيح دهيد؟

جواب: چند چيز براي روزه دار مکروه است و از آن جمله مي توان موارد ذيل را بيان کرد:

دوا ريختن به چشم و سرمه کشيدن در صورتي که مزه يا بوي آن به حلق برسد، انجام دادن هر کاري که مانند خون گرفتن و حمام رفتن باعث ضعف مي شود، انفيه کشيدن اگر نداند که به حلق مي رسد و اگر بداند به حلق مي رسد جايز نيست، بو کردن گياههاي معطر، نشستن زن در آب، استعمال شياف، تر کردن لباسي که در بدن است، کشيدن دندان و هر کاري که به واسطه آن از دهان خون بيايد، مسواک کردن به چوب تر، و نيز مکروه است انسان بدون قصد بيرون آمدن مني زن خود را ببوسد، يا کاري کند که شهوت خود را به حرکت در آورد، و اگر به قصد بيرون آمدن مني باشد در صورتي که مني بيرون آيد روزه او باطل مي شود. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 961، م 1657)

سؤال 4: مواردي که مستحب است انسان از کارهائي که روزه را باطل مي کند خودداري نمايد را توضيح دهيد؟

جواب: براي شش نفر مستحب است در ماه رمضان اگر چه روزه نيستند از کاري که روزه را باطل مي کند خودداري نمايند:

1. مسافري که در سفر، کاري که روزه را باطل مي کند انجام داده باشد و پيش از ظهر به وطنش يا به جائي که مي خواهد ده روز بماند برسد؛

2. مسافري که بعد از ظهر به وطنش يا به جائي که مي خواهد ده روز در آن جا بماند برسد؛

3. مريضي که پيش از ظهر خوب شود و کاري که روزه را باطل مي کند، انجام داده باشد؛

4. مريضي که بعد از ظهر خوب شود؛

5. زني که در بين روز از خون حيض يا نفاس پاک شود؛

6. کافري که در روز ماه رمضان مسلمان شود.
(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1005، م 1749)

سوال 5: نماز خواندن روزه دار در ماه مبارک رمضان بايد قبل از افطار باشد يا بعد از افطار؟

جواب: مستحب است روزه دار نماز مغرب و عشا را پيش از افطار کردن بخواند. ولي اگر کسي منتظر او است يا ميل زيادي به غذا دارد که نمي تواند با حضور قلب نماز بخواند، بهتر است اول افطار کند ولي به قدري که ممکن است نماز را در وقت فضيلت آن به جا آورد. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1006، م 1750)

ساير احکام روزه

سؤال 1: آيا تقلب كردن روزه را باطل مي كند؟

جواب: روزه را باطل نمي کند ولي تقلب کردن در شأن مسلمان نيست و حرام است.

(ر.ک: جامع المسائل آيه الله فاضل، ج 1، ص 628)

سؤال 2: اگر روزه باشيم و نوار و يا فيلمهاي زشت نگاه کنيم آيا روزه باطل مي شود؟

جواب: روزه باطل نمي شود ولي ديدن فيلمهائي که بدآموزي دارد و يا صحنه هاي تحريک کننده جنسي در آن است جايز نيست. (سؤال از دفتر مراجع)

سؤال 3: اگر کسي در هنگام خوردن سحري صداي اذان به گوشش برسد چه بايد بکند؟

جواب: لقمه را از دهان خارج کند و دهان را بشويد، مگر اينکه يقين داشته باشد که هنوز صبح نشده و لذا اگر يقين به دخول صبح داشته باشد و ادامه دهد روزه باطل مي شود.. (ر.ک: مجمع المسائل آيه الله گلپايگاني، ج 4، ص 164)

سؤال 4: اگر فردي درماه رمضان به دنبال عشق بازي با نامحرم برود آيا روزه وي باطل است؟

جواب: روزه باطل نيست لکن گناه بزرگي مرتکب شده است و از ثواب روزه او هم کاسته مي شود. (سؤال از دفتر مراجع)

سؤال 5: اگر کسي که در هنگام روزه حواسش نبود و ناگهان مقداري غذا خورد و هنگام جويدن غذا يادش آمد که روزه است بايد غذايش را بيرون آورد يا قورت دهد؟

جواب: بايد فورا غذا را از دهان خارج نمايد.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 958، س 1650)

سؤال 6: من لکه بيني دارم آيا روزه من درست است يا خير؟

جواب: اگر استحاضه باشد با انجام غسلهاي مربوطه صحيح است ولي اگر حيض باشد روزه باطل است. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 1008، استفتائات رهبري)

سؤال 7: آيا کسي که بنا به عذري روزه نمي گيرد و در ملأ عام اقدام به روزه خواري مي کند کار خلاف شرع انجام داده است و يا اينکه فقط کار غير اخلاقي انجام داده است؟

جواب: تظاهر به روزه خواري جايز نيست و اگر کسي از گرفتن روزه معذور است نبايد در ملأ عام اقدام به روزه خواري نمايد. (سؤال از دفتر مراجع)

سؤال 8: موقعي که روزه داريم مي توانيم بدون اين که آب را فرو ببريم دهانمان را بشوريم يا اشکال دارد؟

جواب: اگر آب را به حلق نرسانيد و فقط داخل دهان را شستشو دهيد مانعي ندارد پس از بيرون ريختن آب سه مرتبه آب دهان را بيرون بريزيد تا يقين کنيد که از آب خارج چيزي فرو برده نمي شود. (ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 958، س1650)

سؤال 9: آيا افطار نمودن در حين شروع اذان و گفتن الله اکبر جايز است يا بايد اذان تمام شود و بعد افطار نمود؟

جواب: ملاک براي افطار مغرب شرعي است و آن هنگامي است که سرخي طرف مشرق از بالاي سر بگذرد، بنابراين اگر با اذان يقين کند که وقت داخل شده است افطار جايز است. و الا بايد چند دقيقه صبر کند تا يقين به دخول وقت حاصل شود.

(ر.ک: توضيح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 970)

سؤال 10: دختري که در سن 9 سالگي به سن تکليف مي رسد ولي در منطقه اي باشد که به علّت نبود غذاي کافي و امکانات نمي تواند روزه بگيرد ولي دوست دارد روزه بگيرد، حالا وظيفه او چيست؟

جواب: اگر قدرت بر گرفتن روزه ندارد، هر چند روزه که مي تواند بگيرد و بعد از ماه رمضان نيز به تدريج قضاي روزه هائي را که افطار کرده است بگيرد. (ر.ک: جامع المسائل آيه الله فاضل، ج 1، ص 153)