پايگاه مردمي قيام اسلامي - پایگاه مردمی قیام اسلامی نسخه متنی

پايگاه مردمي قيام اسلامي

سرنگوني رژيم پادشاهي توسط يك حركت مذهبي از نكاتي است كه پژوهشگران مسايل سياسي و كارشناسان اجتماعي اقتصاد و نظريه پردازان را به توجيهاتي واداشته است.
غربي ها تمايل دارند كه اين سرنگوني و جابجايي قدرت را از دريچه براندازي يك نهاد حكومت قديمي كه اصلاحاتي را در دنياي جديد براي كشور به همراه داشت توسط مردمي كه بر باورهاي مذهبي و سنتي تكيه داشتند بررسي نمايند، اما نيروي مضمحل شده آن گونه نيست كه آنان پنداشته اند.

واقعيت اين است كه رژيم شاه با حد بالايي از امكانات رفاهي و پيشرفت هاي مادي كه براي نخبگان قدرت خويش فراهم ساخته بود ميان تشكيلات خويش و جامعه فاصله اي عميق ايجاد كرده و در واقع تافته جدابافته اي از مردمي شده بود كه با آگاهي رهبران ديني نمي توانستند اين روند باطل را نظاره گر باشند و خاموش بنشينند. شخصيت سازش ناپذير امام كه به مرور جلوه بيشتري مي يافت در كنار خصلت طبيعي ارتباط عالمان ديني با مردم به اضافه قداستي كه جامعه گرداگرد وجود رهبر مي يافت سبب گرديد كه شاه به صورت حاكمي منفور در اذهان جلوه كند، جذابيت و مقبوليت دروغين خويش را از دست بدهد و مصداقي از شرك، نفاق، ستم و در واقع باطلي در مقابل حق تلقي گردد.

پاره اي از تحليل گران به جاي توجه به اين حقيقت كه در واقع همان سنت الهي است كه قرآن مطرح كرده مدتي طولاني حكومت شاه و گرايش مردم به تنوع و تغيير را اسباب اين تحول و جابجايي قلمداد كرده اند و چيزي كه در اين تحليل فراموش شده و مورد توجه واقع نشده همان نيروي معنوي است كه قادر گرديد علاقه، احساسات مثبت مردم، گرايش هاي مذهبي و باورهاي ديني آنان را بر حول محور رهبري براي محو ستم سازماندهي كند، شاه در رنج مضاعف از حقارت دروني و ماليخولياي تكبر بيروني هيچ گاه موفق نشد كه به صورت شايسته اين اعتقادات مذهبي را درك كند و به آنها بها دهد و به رابطه مستمر و واقعي با مردمي متدين دست يازد، مردم با روشنگري علماي حوزه و روشنفكران مذهبي دانشگاه متوجه مي شدند كه جهت گيري درآمدهاي سرشار نفتي و سرمايه گذاريهاي عظيم به سمت قطب هاي مرفهي است كه هزار فاميل خوانده مي شوند، هم چنين بخشي مهم از تلاش هاي نظام استبدادي مصروف برنامه هايي مي گرديد كه با علايق ديني و گرايش هاي مذهبي مردم در تباين بود، فساد مالي، ابتذال، گسترش منكرات و كوشش در جهت ميراندن فضيلت ها و دربند كشيدن وارستگان و نيكان و مبارزان از نظر مردم دور نبود و با بصيرتي دروني درك مي كردند.