آيا محاکمه بر اساس جرم است و تکليف انسان هاي گنهکار پس از عذاب چيست؟ - [حقیقت بهشت و جهنم چیست و آیات مربوط به این دو کدامند؟] نسخه متنی

آيا محاکمه بر اساس جرم است و تکليف انسان هاي گنهکار پس از عذاب چيست؟

آيا در قيامت انسانها بر حسب جرم خود محاكمه مي‏شوند و بعد از آنكه مدت عذاب آنها تمام شد آيا به بهشت مي‏روند يا به نقطه ديگر از آن عالم آخرت مي‏روند؟

پاسخ

لازم است قبل از ورود به پاسخ به مسأله خلود، كه در قرآن كريم و روايات معصومين‏عليهم السلام آمده است بپردازيم تا راه براي پاسخ هموار شده و مسأله بهتر روشن شود.

قرآن كريم مي‏فرمايد: "فَاَمَّا الّذينَ شَقُوا فَفِي النّارِ لَهُمْ فيها زَفيرٌ وَ شَهيقٌ، خالِدين فيها مَادَامَتِ السَّمواتُ وَ الارْضُ اِلاّ ما شاءَ رَبُّكَ اِنَّ رَبَّكَ فَعّالٌ لِما يُريدُ، وَ اَمَّاالّذينَ سُعِدُوا فَفِي الْجَنّةِ خالِدينَ فيها مادامَتِ السَّمواتُ وَ الارْضُ اِلاّ ما شاءَ رَبُّكَ عَطاءً مَجْذُوذٍ"(1)

"اما آنها كه بدبخت شدند در آتشند و براي آنان در آنجا زفير و شهيق (ناله‏هاي طولاني) است، و تا آسمانها و زمين برپاست در آن جاودان خواهند ماند مگر آنچه پروردگارت بخواهد. پروردگارت هر چه بخواهد انجام مي‏دهد، اما كساني كه نيكبخت و سعادتمند شدند تا آسمانها و زمين پابرپاست، جاودانه در بهشت خواهند ماند، مگر آنچه پروردگارت بخواهد. (كه) اين بخششي قطع نشدني است".

درباره خلود و جاودانگي در قيامت (بهشت و جهنم) كوتاه سخن اينكه تنها كافران در دوزخ جاويد و مخلّد هستند و آيات قرآني فقط در اين مورد صراحت دارد(2).

قرآن كريم مي‏فرمايد: "وَالّذينَ كَفَرُوا وَ كَذَّبُوا بِآياتِنا اُولئكَ اَصْحابُ النّارِ هُمْ فيها خالِدون"(3)

"آنان كه كفر ورزيدند و آيات ما را دروغ خواندند اهل آتشند و در آنجا جاويدان هستند.

"وَعَدَاللَّهُ الْمُنافِقينَ وَالْمُنافِقاتِ وَ الْكُفّار نارَ جَهَنَّم خالِدينَ فيها"(4)

"خداوند به مردان و زنان منافق و گروه كافر، آتش دوزخ را وعده داده كه در آنجا جاويدان هستند".

ولي غير اين گروه هرچند به عللي، مرتكب خلاف و گناه شده‏اند، پس از پايان يافتن دوران عذاب، مشمول عفو الهي مي‏گردند"(5).

در اين مورد روايت‏هاي زيادي از معصومين‏عليهم السلام نقل شده است:

از امام صادق‏عليه السلام نقل شده است؛ سؤال شد در مورد دوزخيان و امام فرمودند: امام باقرعليه السلام فرمودند: جهنميان از جهنم بيرون مي‏آيند و تا كنار چشمه‏اي كه در كنار درِ بهشت است و نامش چشمه زندگي است، مي‏آيند و از آب آن چشمه به آنان مي‏پاشند و در نتيجه مانند گياه گوشتها و پوستها و موهايشان بر بدنشان مي‏رويد(6).

و باز از امام صادق‏عليه السلام نقل شده است كه مقصود از جهنميان يك طايفه خاصي از ايشان است كه همان گنهكاران از اهل توحيدند و به وسيله شفاعت از آتش بيرون مي‏آيند(7).

و باز در روايت ديگر امام باقرعليه السلام فرمودند: مردمي از آتش بيرون مي‏آيند در اين هنگام شفاعت به دادشان مي‏رسد، چون مشمول شفاعت شدند آنان را به كنار نهري مي‏برند كه از پرورشگاه اهل بهشت بيرون مي‏آيد، در آن نهر غسل مي‏كنند و در نتيجه گوشت و خونشان دوباره روئيده مي‏شود و آثار سوختگي جهنم از بدنشان زدوده گشته، داخل بهشت مي‏شوند...(8).

شيخ مفيدرحمه الله در اين باره مي‏گويد:

"گروه اماميه بر اين مطلب اتفاق نظر دارند كه جاويداني در آتش، از آن گروه كافر است نه آن گروهي كه با داشتن اعتقاد به خدا و اقرار به ضروريات دين و برپا كردن نماز مرتكب گناه شده‏اند"(9)

لذا رسول خداصلي الله عليه وآله مي‏فرمايد: "اِنّما شَفاعَتي لاَهلِ الْكَبائِرِ مِنْ اُمّتي"(10)

"شفاعت من مخصوص آن گروه از امت است كه به دليل ارتكاب گناه بزرگ محكوم به عذاب شده‏اند".

1- هود / 106 تا 108.

2- استاد سبحاني، جعفر، معاد انسان و جهان، ص 255.

3- بقره / 4 39- توبه / 68.

5- استاد سبحاني، جعفر، معاد انسان و جهان، ص 255.

6- البرهان، جلد 2، ص 233 - علامه طباطبايي، محمدحسين، الميزان، جلد 11 فارسي، ص 51.

7- البرهان، جلد 2، ص 234 - علامه طباطبايي، محمدحسين، الميزان، جلد 11 فارسي، ص 51.

8- البرهان، جلد 2، ص 234 - علامه طباطبايي، محمدحسين، الميزان، جلد 11 فارسي، ص 51.

9- استاد سبحاني، جعفر، معاد انسان و جهان، ص 256.

10- علامه مجلسي، محمدباقر، بحارالانوار، جلد 8، ص 351.