لطفا منتظر باشید ...
نيكي به پدر و مادر
1. قال الامام علي - عليه السّلام - : برّ الوالدين أكبَرُ فريضةٍ.«تصنيف غرر الحكم، ص 407، ح 9339»امام علي - عليه السّلام - فرمود: بزرگترين تكليف الهي نيكي كردن به پدر و مادر است.2. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - : نَظَرَ الوَلَد الي والدَيهِ حُبّاً لهُما عبادَة.«بحار الانوار، ج 74، ص 80»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: نگاه محبّت آميز فرزند به پدر و مادرش عبادت است.3. قال الامام الصادق - عليه السّلام - : مَنْ نَظَر الي أبَويه نَظَرَ ماقتٍ و هُما ظالمانِ لَهُ، لم يَقبَلِ اللهُ لَهُ صلاةً.«اصول كافي، ج 4، ص 50»امام صادق - عليه السلام - فرمود: هر کس به پدر و مادرش از روي غضب نگاه كند حتي در حالي که آنها در حق او ظلم مي کنند، خدا هيچ نمازي را از او قبول نمي نمايد.4. سئل عن الامام الصّادق - عليه السّلام - أي الاعمال أفضَلُ؟قال: الصّلاةُ لِوَقتِها و برّ الوالدين و الجِهادُ في سبيل اللهِ.«بحار الانوار، ج 74، ص 85»از امام صادق - عليه السّلام - پرسيدند: برترين اعمال كدامند؟
امام فرمود: نماز اوّل وقت، نيكي به پدر و مادر و جهاد در راه خدا.5. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - : ما وَلدٌ بارٌّ نَظَرَ الي أبويهِ الاّ كان له بكلّ نظْرَةٍ حجَّةً مبرورةً ... .«بحارالانوار، ج 74، ص 73»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: هر فرزند نيكوكاري كه با مهرباني به پدر و مادر خويش نگاه كند، در مقابل هر نگاه، ثواب يك حجّ كامل مقبول به او داده مي شود. سئوال كردند اي رسول خدا، حتّي اگر در هر روز صد مرتبه نگاه کند؟
فرمود: آري خداوند بزرگتر و پاك تر است.6. قال الامام الرضا - عليه السّلام - : انَّ اللهَ عزّوجلّ ... أمر بالشّكر لهُ و بالوالدين فمن لم يشكر والديه لم يشكرُ الله.«بحارالانوار، ج 74، ص 77»امام رضا - عليه السّلام - فرمود: همانا خداوند عزّوجلّ به سپاسگذاري از خود و پدر و مادر فرمان داده است. پس كسي كه از پدر و مادر خويش سپاسگذاري نكند، شكر خداوند را نيز به جا نياورده است.7. قال الامام الرضا - عليه السّلام - : برّ الوالدين واجبٌ و ان كان مُشركين و لا طاعةُ لهما في معصية الخالق ... .«تفسير صافي، ج 2، ص 37»امام رضا - عليه السّلام - فرمود: نيكي به پدر و مادر واجب است اگر چه آنها مشرك باشند، البته در جائي كه اطاعت از آنها موجب معصيت و نافرماني پروردگار شود، نبايد فرمانبرداري نمود.8. قال الامام علي - عليه السّلام - : ... حقّ الوالِدِ أن يُطيعَهُ في كلّ شئٍ الاّ في معصيةِ اللهِ سبحانَهُ.«نهج البلاغه، حکمت 339»امام علي - عليه السّلام - فرمود: حق والدين برفرزندان اين است كه در هر چيزي از او اطاعت كند مگر در چيزي كه موجب معصيت و نافرماني خداوند سبحان است.9. قال الامام الصّادق - عليه السّلام - :
بينا موسي بن عمران يُناجي عزّوجلّ اذ رأي رَجُلاً تحت عرش الله عزّوجلّ فقال: يا ربِّ ... .«بحارالانوار، ج 74، ص 65»امام صادق - عليه السّلام - فرمود: هنگامي كه حضرت موسي - عليه السّلام - مشغول مناجات با پروردگارش بود، مردي را ديد كه در سايه عرش الهي در ناز و نعمت است، عرض كرد: خدايا اين كيست كه عرش تو بر او سايه افكنده است؟
خداوند متعال فرمود: او نسبت به پدر و مادرش نيكوكار بود و هرگز سخن چيني نمي كرد.10. قال الامام علي - عليه السّلام - : مَنْ بَرَّ والديهِ بَرَّهُ ولدُهُ.«تصنيف غرر الحكم، ص 407، ح 9341»امام علي - عليه السّلام - فرمود: كسي كه به پدر و مادر خويش نيكي كند، فرزندان او نيز به او نيكي خواهند كرد.11. قال الامام الصّادق - عليه السّلام - : جاءَ رجلٌ الي النبيّ - صلّي الله عليه و آله - فقال يا رسول الله من أبَرُّ؟
قالَ: اُمُّكَ، قالَ: ثمَّ من: قال اُمُّكَ ... .«بحارالانوار، ج 74، ص 94»امام صادق - عليه السّلام - فرمود: شخصي خدمت رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - رسيد و گفت:
اي رسول خدا به چه كسي نيكي كنم؟
حضرت فرمود: به مادرت.
گفت: بعد از او به چه كسي؟
حضرت فرمود: به مادرت. گفت: سپس به چه كسي؟
حضرت فرمود: به مادرت. باز پرسيد: بعد از او به چه كسي؟
حضرت فرمود: به پدرت.12. قال الامام الرّضا - عليه السّلام - : سألَ رجلٌ رسولَ اللهِ - صلّي الله عليه و آله - : ما حقُّ الوالِدِ علي ولدهِ؟
قال: لا يسميّهِ باسْمِهِ، و لا يمشي بين يديهِ و لا يجلسُ قبلَهُ و لا يستَسِبُّ له.«بحارالانوار، ج 74، ص 45»امام رضا - عليه السّلام - فرمود: مردي از پيامبر خدا - صلّي الله عليه و آله - سؤال كرد: حقّ پدر بر فرزند چيست؟
حضرت فرمود: او را با نام صدا نكند، در راه رفتن از او جلو نيفتد، قبل از او ننشيند و كاري انجام ندهد كه مردم پدرش را لعنت كرده و دشنام دهند.13. سئل ابا عبدالله - عليه السّلام - عن قولِ الله: «و بالوالدين احساناً» فقال: ألاحسانُ أن تُحسِنَ صحبَتَهُما ... .«بحارالانوار، ج 74، ص 79»از امام صادق - عليه السّلام - در مورد معناي آيه « و بالوالدين احساناً» پرسيدند، حضرت فرمود: احسان به پدر و مادر اين است كه رفتارت را با آنها نيكو سازي و مجبورشان نکني تا چيزي را كه نياز دارند از تو بخواهند.(يعني قبل از اظهار نياز درخواست آنها را برطرف كني.)14. قال الامام الصّادق - عليه السّلام - :
لا تملَأ عينيكَ من النَّظَرِ اليهما الاّ برحمةٍ و رقَّةٍ و لا ترفَع صوتكَ فوقَ أصواتِهِما و لا يَديكَ فوق أيديهما و لا تتقدَّم قُدّامهُما.«بحارالانوار، ج 74، ص 79»امام صادق - عليه السّلام - فرمود: چشمهايت را جز از روي دلسوزي و مهرباني به پدر و مادر خيره مكن و صدايت را بلندتر از صداي آنان نبر و دستهايت را بالاتر از دستهاي آنان نياور و جلوتر از آنان قدم بر مدار.15. قال الامام الباقر - عليه السّلام - : ثلاثٌ لم يجعلِ الله لأحدٍ فيهنَّ رُخصةً: أداءُ الامانَة ... و برّ الوالدينِ برَّين كانا أو فاجرين.«وسائل الشيعه، ج 21، ص 490»امام باقر - عليه السّلام - فرمود: خداوند سبحان در سه چيز به احدي اجازه ترك نداده است:
1. اداي امانت به صاحبِ آن خواه نيكوكار باشد، خواه فاجر و گنهكار.
2. وفاي به عهد نسبت به هر كسي، نيكوكار باشد يا بدكار.
3. نيكي به پدر و مادر خواه انسانهاي خوب و نيكوكاري باشند، خواه گنهكار و اهل فجور.16. قال الامام الصّادق - عليه السّلام - :
ما يمنَعُ الرّجل منكم أن يَبرَّ والديه حييّن أو ميّتين، يصلّي عنهما و يتصدّق عنهما و يحجَّ عنهما ... .«بحارالانوار، ج 74، ص 46»امام صادق - عليه السّلام - فرمود: چه چيز مانع شخص مي شود که وقتي پدر و مادرش زنده يا مرده اند، به آنها نيكي كند، به اين صورت كه به نيّت آنها نماز بخواند، صدقه بدهد، حجّ به جا آورد و روزه بگيرد، زيرا اگر چنين كند ثواب آنها به پدر و مادرش مي رسد و به خود شخص هم همان قدر ثواب داده مي شود، به علاوه خداوند متعال به واسطه كارهاي نيك و نماز، خير زيادي به او عطا مي كند.17. قال الامام الصّادق - عليه السّلام - : لَو عَلِمَ اللهُ شيئاً أدني من اُفٍّ لنهي عنهُ و هُوَ من أدني العقوق.«اصول كافي، ج 4، ص 50»امام صادق - عليه السّلام - فرمود: اگر خداوند چيزي كمتر از اُف گفتن سراغ داشت از آن نهي مي نمود و اُف گفتن به پدر و مادر كمترين مراتب عاق شدن است.18. قال الامام الصّادق - عليه السّلام - : و منَ العُقوقِ أن ينظُرَ الرّجِلُ الي والديه فَيُحدَّ النَّظر اليهما.«اصول كافي، ج 4، ص 50»امام صادق - عليه السّلام - فرمود:
از چيزهايي كه موجب عاق شدن است، اين است كه انسان به پدر و مادر خويش تيز نگاه كند.(خيره شود)19. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - :
اِيّاكم وَ عُقوقُ الوالدينِ، فانَّ ريح الجنَّةِ تُوجَدُ مِنْ مسيرَة ألف عامٍ و لا يَجدُها عاقٌ و لا قاطعُ رحمٍ.«بحارالانوار، ج 74، ص 62»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: بر حذر باشيد از اينكه عاق والدين شويد، پس همانا با اينكه بوي بهشت از مسافت هزار سال به مشام مي رسد، عاق والدين و كسي كه قطع رحم كند بوي آن را احساس نخواهد كرد.20. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - : أربعةٌ لا يَنظُرُ اللهُ اليهم يومَ القيامةِ، عاقٌ و منّانٌ و مكذِّبٌ بالقدر و مُدمِنُ خَمرٍ.«بحارالانوار، ج 74، ص 71»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: خداوند در روز قيامت به چهار گروه نظر رحمت نخواهد كرد: عاق والدين، انساني كه بعد از انجام كار خير منّت مي گذارد، منكر قضاء و قَدَر و شرابخوار.21. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - :
ثلاثةٌ من الذّنوبِ تُعجّلُ عُقُوبَتها و لا تُؤَخَّرُ الي الآخرةِ: عقوق الوالدينِ، و البَغيُ علي النّاسِ و كفرُ الاحسان.«بحارالانوار، ج 74، ص 74»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: كيفر سه گناه است كه خيلي زود به انسان مي رسد و تا روز قيامت به تأخير نخواهد افتاد:
1. عاقّ والدين.
2. ظلم و تجاوز به مردم.
3. ناسپاسي در مقابل احسان و نيكي ديگران.22. قال الامام الصّادق - عليه السّلام - : «عقُوقُ الوالدين مِن الكبائر لأنّ الله عزّوجلّ، جَعَل العاقَّ عَصيّاً شقيّاً.«بحارالانوار، ج 74، ص 74»امام صادق - عليه السّلام - فرمود:
عاق پدر و مادر شدن از گناهان كبيره است، زيرا خداوند متعال عاقّ والدين را گناهكار شقّي شمرده است.23. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - : يقالُ للعاقِّ : إعمل ما شئت فانّي لا أغفِرُ لكَ.«بحارالانوار، ج 74، ص 80»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: به کسي که عاق والدين شده (از طرف خدا) گفته مي شود:
هر كاري مي خواهي انجام بده که ديگر تو را نمي بخشم.24. قال الامام علي بن الحسين - عليه السّلام - : جاءَ رجل الي النّبي فقال:
يا رسول الله ما مِن عملٍ قبيح الاّ قَد عَمِلتهُ فهل لي توبة؟ فقال لَه ... .«بحار الانوار، ج 74، ص 82»امام سجاد - عليه السّلام - فرمود: شخصي خدمت رسول خدا آمد و گفت: اي رسول خدا، من هيچ كار زشتي نمانده كه انجام نداده باشم، آيا مي توانم توبه كنم؟
رسول خدا فرمود: آيا هيچ يك از پدر و مادرت زنده هستند؟
گفت: بله، پدرم.
رسول خدا فرمود: برو به او نيكي كن (تا آمرزيده شوي). وقتي او راه افتاد، پيامبر فرمود:
كاش مادرش زنده بود. (يعني اگر او زنده بود و به او نيكي مي كرد، زودتر آمرزيده مي شد.)25. قال الامام علي بن الحسين - عليه السّلام - : وَ اَمّا حقُّ أبيكَ فأن تعلَمَ أنَّهُ أصلكَ فأنك لولاه لم تَكُن، فَمهما رأيتَ من نفسِكَ ما يُعجِبكَ فاعلَم أن اباكَ أصلُ النّعمةِ عَليكَ فيه... .«بحار الانوار، ج 74، ص 6»امام سجاد - عليه السّلام - فرمود: و امّا حق پدرت بر تو اين است كه: بداني او اصل و ريشه توست، زيرا اگر او نبود تو نيز نبودي پس هر چه در وجود تو، تو را به شگفتي و خشنودي وا مي دارد، بدان كه پدرت منشاء و اساسِ آن نعمت است، پس خداي را حمد و سپاس گو و بر قدر و منزلتِ او شاكر باش.26. قال الامام علي بن الحسين - عليه السّلام - : و امّا حقُّ امِّكَ:
أن تعلَمَ أنَّها حمَلتكَ حيثُ لا يَحتَملُ أحدٌ أحداً و أعطَتكَ مِن ثَمرةِ قلبها ما لا يُعطي أحَدٌ أحداً ... .«بحار الانوار، ج 74، ص 6»امام سجاد - عليه السّلام - فرمود: و امّا حق مادرت بر تو اين است كه بداني! او تو را در درون خود حمل نمود در موقعي كه هيچ كس توان حمل كسي را در آن موقعيت ندارد و از ميوه دل و جانش به تو عطا كرد كه هيچ كس اين لطف را در حق ديگري نمي كند، با تمام اعضاء و جوارح خود از تو مراقبت نمود و بدون اينكه باكي از گرسنگي و تشنگي خود داشته باشد و متوجه آن گردد، تو را سير نموده و به تو آب نوشاند، خود با كمترين لباس به سر برد و تو را پوشاند، در حرارت آفتاب نشست و تو را در سايه نهاد، به خاطر تو از خواب ناز چشم پوشانيد و تو را از سرما و گرم محفوظ داشت تا براي او زنده بماني، پس به درستي كه توان و طاقت تشكر و قدرراني از او را نخواهي داشت، مگر با كمك و توفيق خداوند سبحان.27. قال الامام الصّادق - عليه السّلام - : يَجبُ للوالدَين علي الوَلَدِ ثلاثةُ أشياءَ:
شكرهما علي كلّ حالٍ، و طاعتهما فيما يأمرانه و ينهيانه عنه في غير معصية اللهِ و نصيحتهما في السّر و العلانية.«تحف العقول، ص 238»امام صادق - عليه السّلام - فرمود: پدر و مادر سه حق بر فرزند خويش دارند؛
1. در هر حال سپاس گذار و شاكر آنان باشد.
2. در آنچه به آن امر و يا از آن نهي مي كنند، مطيع آنان باشد، مگر اينكه موجب معصيت پروردگار شود.
3. در آشكار و نهان، خيرخواه و دلسوز آنان باشد.28. قال ابو عبد الله - عليه السّلام - : يا ميسر قد حضر اجلك غير مرة و لا مرتين، كل ذلك يؤخر الله اجلك، لصلتك قرابتك، و ان كنت تريد ان يزاد في عمرك فبر شيخيك يعني ابويك.«بحار الانوار، ج 74، ص 84»امام صادق - عليه السّلام - فرمود: اي ميسر (يکي از اصحاب حضرت) بارها اجل و مرگ تو فرا رسيده و هر بار خداوند آن را به خاطر صله رحم با خويشاوندانت به تاخير انداخته است و اگر ميخواهي خداوند بر عمر تو را زياد كند، به پدر و مادرت نيكي كن.29. قال رسول الله - صلّي الله عليه وآله - : مَن أرضي والدَيهِ فَقد أرَضَي الله و مَن أسخَطَ والِدَيهِ فقَد أسخط الله.«كنزالعمال، ج 16، ص 470»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: هر كس كه پدر و مادرش را خشنود سازد حقيقتاً خدا را خشنود ساخته است و كسي كه پدر و مادر خويش را به خشم آورد، خدا را به خشم آورده است.30. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - : العبدُ المطيعُ لوالديهِ و لرّبه في أعلي علّيين.«كنز العمّال، ج 16، ص 467»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود:
بنده اي كه مطيع پدر و مادر و پروردگارش باشد، روز قيامت در بالاترين جايگاه است.31. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - :
مَنْ أصبَحَ مُطيعاً للهِ في الوالدين أصبح لَهُ بابانِ مفتوحان في الجنّةِ و ان كان واحداً فواحداً.«كنزالعمال، ج 16، ص 467»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود: كسي كه دستور الهي را در مورد پدر و مادر خويش اطاعت كند و دو درب از بهشت به رويش گشوده خواهد شد و اگر فرمان الهي را در مورد يكي از آنان انجام دهد، يك درب گشوده مي شود.32. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - : من أحبَّ أن يُمدَّ لَهُ في عمرهِ و أن يُزاد في رزقِهِ فليَبُرَّ والديهِ و ليَصِل رحمهُ.«كنزل العمال، ج 16، ص 475»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود:
كسي كه دوست دارد عمرش طولاني و بر روزيش افزوده شود، نسبت به پدر و مادرش نيكي كند و صله رحم به جا آورد.33. قالت فاطمة الزهراء - سلام الله عليها - : الزِم رجلها فانّ الجَنَّةَ تحتَ اُقدامها.«كنزالعمّال، ج 16، ص 426»حضرت فاطمه زهرا - سلام الله عليها - فرمود: هميشه ملازم و در خدمت مادرت باش زيرا بهشت زير پاي مادران است.34. عن رسول الله - صلي الله عليه و آله - قال: بروا اباءكم يبركم ابناءكم، عفوا عن نساء الناس تعف نسائكم.«كنز العمال، ج 16، ص 466»رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمود: به پدرانتان نيكي كنيد تا فرزندانتان به شما نيكي كنند، از زنان مردم چشم پوشي كنيد تا ديگران نسبت به زنهاي شما چشم پوشي كنند.35. قال رسول الله - صلّي الله عليه و آله - : مِن حقّ الوالِدِ أن يَخشَعَ لَهُ عند الغَضَب.«كنزالعمال، ح 45512»رسول خدا - صلّي الله عليه و آله - فرمود:
حقّ پدر بر فرزند اين است كه به هنگام غضب و خشم پدر، فرزند در مقابل او خاشع بوده و سر تسليم فرود آورد..36. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : لا يَدخُلُ الجَنَّةَ عَاقٌّ وَلا مُدمِنُ خَمرٍ.«بحار الأنوار، ج 2، ص 117»پيامبر اکرم - صلي الله عليه و آله - فرمود:
کسي که مورد عاق پدر و مادر باشد و نيز کسي که اهل ميگساري باشد، وارد بهشت نخواهند شد.37. قال الامام الصادق - عليه السلام - في قَولِه تَعَالي: (وَ قُل لَهُمَا قَولاً کرِيما): إِن ضَرَبَاک فَقُل لَهُمَا غَفَرَ اللهُ لَکمَا.«الکافي، ج 2، ص 158»امام صادق - عليه السلام - درباره آيه «و با آن دو به شايستگي سخن بگو» فرمود: اگر تو را کتک زدند، بگو: خدا شما را بيامرزد.38. قال الامام الهادي - عليه السلام - : اَلعُقُوقُ يُعَقِّبُ القِلَّةَ، وَ يُؤَدِّي إِلي الذِّلَّةِ.«بحار الأنوار، ج 74، ص 84»امام هادي - عليه السلام - فرمود: عاق والدين شدن، تنگدستي در پي دارد و شخص را به ذلت مي کشاند.39. قال الامام العسکري - عليه السلام - : جُرأَةُ الوَلَدِ عَلَي وَالِدِهِ في صِغَرِهِ تَدعُو إِلي العُقُوقِ في کبَرِهِ.«تحف العقول، ص 489»امام عسکري - عليه السلام - فرمود: گستاخي فرزند بر پدرش در خردسالي، به نافرماني او در بزرگسالي مي انجامد.40. قال الامام الصادق - عليه السلام - : أَيُّمَا رَجُل دَعَا عَلَي وَلَدِهِ أَورَثَهُ الفَقرَ.«بحار الأنوار، ج 104، ص 99»امام صادق - عليه السلام - فرمود: هر مردي که فرزند خود را نفرين کند، مبتلا به فقر مي شود.
