لطفا منتظر باشید ...
دعاي ما چه تأثيري بر حکمت و اراده الهي دارد؟
پاسخ
لازم است پرسش را به گونه اي طرح كنيم تا پاسخ بدان روشن شود. يكي از سؤالات و شبهاتي كه در باب دعا مطرح مي شود اين است كه با وجود پذيرش قضاء و قدر الهي و اينكه خداوند متعال از ازل به تمام امور علم و آگاهي دارد (و اينكه اراده او به تحقق و يا عدم تحقق بعضي امور تعلق گرفته است، پس درخواست و دعا از طرف ما چه تأثيري دارد؟ به عبارت ديگر آيا دعاي ما تأثيري در حكمت الهي دارد؟ اگر قضا و مشيت الهي بر تحقق امري تعلق گرفته که حاصل شود پس دعاي ما براي واقع شدن يا نشدن آن چه تأثيري خواهد گذاشت؟ در پاسخ به اين پرسش بايد گفت: ما در عالم طبيعت زندگي مي كنيم و تحوّل و دگرگوني در اين عالم راه دارد. پروردگار متعال خود چنين خواسته و مقدّر كرده است كه اموري همچون دعا (صدقه و صله رحم) مؤثر در تحوّل و دگرگوني عالم طبيعت باشند. نقش تأثيرگذاري را خود خداوند به دعا داده است، تا بدين وسيله بندگان او بتوانند در عالم طبيعت تحوّلاتي را ايجاد كنند. از طرفي خداوند مي داند كه فلان شخص دعا مي كند و از اين طريق و بدين وسيله بهره مي گيرد، ولي ديگري دعا نمي كند و بهره نمي بردو هر دوي اينها هم با اختيار خود عمل مي كند، هيچ كدام در دعا كردن و دعا نكردن مجبور نيستند. پس خود دعا هم جزء قدر الهي است؛ يعني خداوند مقدّر فرموده است كه در صورت دعا حادثه اي كه خير است واقع شود و آن حادثه اي كه تلخ است پيش نيايد، در نتيجه دعا اثر دارد و جزء قضاء و قدر عالم است.[1] البته خداوند مي داند چه كسي با اختيار خود بدون اينكه مجبور باشد دعا مي كند و از اين وسيله بهره برداري مي كند و چه كسي با اختيار خود دعا نمي كند و از اين نعمت بي بهره است. پس نتيجه مطلب اين شد كه:اولاً
همه امور از ازل تنظيم شده اند، ولي هر امر با علل و اسباب خاص خود تنظيم شده است و از جملة علل و اسباب، دعا و صدقه و صله رحم مي باشد؛ يعني دعا هم از جمله اسبابي است كه مؤثر در عالم طبيعت است.ثانياً
خداوند متعال از ازل مي داند چه كسي از اين وسيله بهره برداري مي كند.[2] پس در مجموع بايد گفت: ما مي توانيم به وسيله دعا تحوّل و دگرگوني در عالم ايجاد كنيم و واقعه تلخي را از خود رفع كنيم، ولي همين رفع واقعه توسط دعا، به خواست و اراده خداوند مي باشد، يعني او اراده كرده است كه به وسيله دعا واقعة تلخي رفع شود. معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر: 1. عدل الهي، شهيد مرتضي مطهري ،انتشارات صدرا. 2. بر درگاه دوست، مصباح يزدي.[1] . ر.ك. جوادي آملي، عبدالله، حكمت عبادات، مركز نشر اسراء، چاپ پنجم، 1381 ش، ص 217. [2] . ر.ك. همان، ص 218.
