ضلالت و گمراهي - ضلالت و گمراهی نسخه متنی

ضلالت و گمراهي

1. قال الامام علي - عليه السلام - :

اُنظُرُوا أَهلَ بَيتِ نَبِيِّکم فَالزَمُوا سَمتَهُم ... لا تَسبِقُوهُم فَتَضِلُّوا، وَ لا تَتَأَخَّرُوا عَنهُم فَتَهلِکوا.

«نهج البلاغه، خطبه 97»

امام علي - عليه السلام - فرمود: به اهل بيت پيامبرتان بنگريد و از راه و روش آنان جدا نشويد ... از آنان پيشي نگيريد که گمراه مي شويد و از ايشان عقب نمانيد، که هلاك مي شويد.

2. قال الامام علي - عليه السلام - :

ألا وَإِنَّ شَرَائِعَ الدِّينِ وَاحِدَةٌ، وَ سُبُلَهُ قَاصِدَةٌ، مَن أَخَذَ بِهَا لَحِقَ وَ غَنِمَ وَ مَن وَقَفَ عَنهَا ضَلَّ وَ نَدِمَ.

«نهج البلاغه، خطبه 120»

امام علي - عليه السلام - فرمود: همانا دستورات و شرايع دين واحد است و راههايش مستقيم. هر که در اين راهها قدم گذاشت (به هدف) رسيد و سود برد و هر که از پيمودن آنها بازايستاد، گمراه و پشيمان شد.

3. قال الامام الصادق - عليه السلام - :

(لَمَّا سُئِلَ عَن: مَن قَتَلَ نَفساً فَکأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِيعاً وَمَن أَحيَاهَا فَکاَنَّمَا أَحيَا النَّاسَ جَمِيعاً)

قَالَ: مَن أَخرَجَهَا مِن ضَلالٍ إِلَي هُدي فَکَاَنَّمَا أَحيَاهَا و مَن أَخرَجَهَا مِن هُدي إِلي ضَلالٍ فَقَد قَتَلَهَا.

«الکافي، ج 2، ص 210»

از امام صادق - عليه السلام - (وقتي از آيه: هر کس شخصي را بکشد گويا همه مردم را کشته است و هر کس شخصي را زنده کند گويا همه مردم را زنده کرده است) سوال کردند، فرمود: هر کس فردي را از گمراهي به هدايت رهنمون شود، گويا او را زنده کرده و هر کس فردي را از هدايت به گمراهي بکشاند در حقيقت او را کشته است.

4. قال الامام الصادق - عليه السلام - : لا يَتَکلَّمُ الرَّجُلُ بِکلَمَةِ حَقٍّ يُؤخَذُ بِهَا إِلا کانَ لَهُ مِثلُ أَجرِ مَن أَخَذَ بِهَا وَ لا يَتَکلَّمُ بِکلَمَةِ ضَلالٍ يُؤخَذ بِهَا کانَ عَلَيهِ مِثلُ وِزرَ مَن أَخَذَ بِهَا.

«بحار الأنوار، ج 2، ص 16»

امام صادق - عليه السلام - فرمود: هيچ فردي نيست که کلمه حقي را به زبان بياورد و ديگران مطابق آن عمل کنند مگر آنکه براي او همان پاداشي است که براي انجام دهنده آن است و اگر کلمه باطلي به زبان آورد که ديگران مطابق آن عمل کردند گناهي را که براي انجام دهنده آن کار نوشته اند براي او نيز مي نويسند.

5. قال الامام الباقر - عليه السلام - : مَن عَلَّمَ بَابَ هُدي کانَ لَهُ أَجرُ مَن عَمِلَ بِهِ، وَ لا يُنقَصُ اُولَئِک مِن اُجُورِِهِم، وَمَن عَلَّمَ بَابَ ضَلالٍ کانَ لَهُ وِزرُ مَن عَمِلَ بِهِ، وَلا يُنقَصُ اُولَئِک مِن اُوزَارِهِم.

«بحار الأنوار، ج 2، ص 19»

امام باقر - عليه السلام - فرمود: هر کس دري از درهاي هدايت را به ديگران بياموزد براي او اجر هر کس که به آن عمل نمايد، خواهد بود و از خود آنها نيز چيزي کاسته نمي شود و هر کس دري از درهاي گمراهي را به ديگران بياموزد براي او گناه هر کس که به آن عمل نمايد، خواهد بود و از گناه خود آنها نيز چيزي کاسته نمي شود.

6. قال رسول الله - صلي الله عليه و آله - : مَن دَعَي إِلي ضَلالٍ لم يَزَل في سَخَطِ اللهِ حَتَّي يَرجِعَ مِنهُ.

«بحار الأنوار، ج 2، ص 22»

پيامبراکرم - صلي الله عليه و آله - فرمود:

هر کس به گمراهي دعوت کند تا زماني که از آن برنگردد پيوسته مشمول غضب الهي است.

7. قال الامام علي - عليه السلام - في وصيته لابنه الحسن - عليه السلام - : دَعِ القَولَ فِيمَا لا تَعرِفُ، وَ الخِطَابَ فِيمَا لم تُکلَّف و اَمسِک عَن طَرِيقٍ اِذَا خِفتَ ضَلالَتَهُ، فَإِنَّ الکفَّ عِندَ حَيرةِ الضَّلالِ خَيرٌ مِن رُکوبِ الأَهوَالِ.

«نهج البلاغه، نامه 31»

امام علي - عليه السلام - (در وصيت به فرزندش امام حسن - عليه السلام -) فرمود: آنچه نمي داني مگوي و از آنچه وظيفه ات نيست گفتگو مکن و از پيمودن راهي که بيم گمراه شدن در آن را داري خودداري کن؛ زيرا خودداري در هنگام ترسِ از سرگرداني گمراهي، بهتر از فرو افتادن در ورطه ترس است.

8. قال الامام علي - عليه السلام - : وَيلٌ لِمَن تَمَادَي في غَيِّهِ وَ لم يَفِئ إِلي الرُّشدِ.

«غرر الحکم، ح 10087»

امام علي - عليه السلام - فرمود: واي بر کسي که در گمراهي خود فرو رود و به راه راست باز نگردد.

9. قال الامام علي - عليه السلام - : لا وَرَعَ مَعَ غَيٍّ.

«غرر الحکم، ح 10509»

امام علي - عليه السلام - فرمود: با وجود گمراهي، پارسايي نيست.

10. قال الامام علي - عليه السلام - : اَلغَيُّ أَشَرُّ.

«غرر الحکم، ح 215»

امام علي - عليه السلام - فرمود: گمراهي، سرمستي است.

11. قال الامام علي - عليه السلام - في ذکر النبي - صلي الله عليه و آله - : اَللَّهُمَّ اَعلِ عَلَي بِنَاء البَانِينَ (اَلنَّاس) بِنَاءَهُ ... وَاحشُرنَا في زُمرَتِهِ غَيرَ خَزَايَا، وَلا نَادِمِينَ، وَلا نَاکبِينَ، وَلا نَاکثِينَ، وَ لا ضَالِّينَ، وَلا مُضِلِّينَ، وَلا مَفتُونِينَ.

«نهج البلاغه، خطبه 106»

امام علي - عليه السلام - در يادي از پيامبر - صلي الله عليه و آله - فرمود:

بار خدايا! بناي او را بر بناي ديگران بلندي بخش و ما را با گروه او محشور فرما در حالي که نه شرمنده باشيم و نه پشيمان و نه منحرف و نه عهدشکن و نه گمراه و نه گمراه کننده و نه فريفته.

12. قال الامام علي - عليه السلام - :

قَد خَاضُوا بِحَارَ الفِتَنِ وَ أَخَذُوا بِالبِدَعِ دُونَ السُّنَنِ وَ اَرَزَ المُؤمِنُونَ وَ نَطَقَ الضَّالُّونَ المُکذِّبُونَ.

«نهج البلاغه، خطبه 154»

امام علي - عليه السلام - فرمود: (گروهي) در درياهاي فتنه فرو رفته، بدعتها را گرفته و سنّتها را واگذاردند، مومنان کناره گرفتند (و سکوت اختيار کردند) و گمراهان تکذيب کننده به سخن آمدند.

13. قال الامام علي - عليه السلام - : لِکلِّ ضَلَّةٍ عِلَّةٌ.

«نهج البلاغه، خطبه 148»

امام علي - عليه السلام - فرمود: هر ضلالتي، علّتي دارد.

14. قال الامام علي - عليه السلام - من کتابه إلي معاوية: أَمَّا بَعدُ فَقَد أَتَتنِي مِنک مَوعِظَةٌ مُوَصَّلَةٌ، وَ رِسَالَةٌ مُحَبَّرَةٌ، نَمَّقتَهَا بِضَلالِک، وَأَمضَيتَهَا بِسُوءِ رَأيِک، وَکتَابُ امرِئٍ لَيسَ لَهُ بَصَرٌ يَهدِيهِ ... .

«نهج البلاغه، نامه 7»

امام علي - عليه السلام - در نامه خود به معاويه، فرمود: اما بعد، اندرزنامه اي وصله پينه شده، و آراسته از سوي تو به من رسيد؛ نامه اي که با گمراهي خود آن را آذين بسته و به انديشه ناشايسته ات امضا شده. اين نامه مردي است که نه ديده اي دارد که راه را نشانش دهد و نه رهبري دارد که راهنماييش کند؛ بلکه هواي نفس او را فرا خوانده و او به دعوت آن پاسخ مثبت داده و گمراهي زمامش را گرفته و او تبعيتش مي كند و از اين رو سخنان ياوه مي گويد و گمراه و خطاکار مي شود.

15. قال الامام علي - عليه السلام - : مَن لا يَستَقِيمُ (يَستَقِم) بِهِ الهُدَي، يَجُرُّ بِهِ (يَجُرُّهُ) الضَّلالُ إِلي الرَّدَي.

«نهج البلاغه، خطبه 28»

امام علي - عليه السلام - فرمود: هرکه را هدايت حق به راه درست نياورد، گمراهي او را به هلاکت مي کشاند.

16. قال الامام علي - عليه السلام - :

مَن کثُرَ نِزَاعُهُ بِالجَهلِ دَامَ عَمَاهُ عَنِ الحَقِّ، وَمَن زَاغَ سَاءَت عِندَهُ الحَسَنَةُ وَ حَسُنَت عِندَهُ السَّيِّئَةُ وَ سَکرَ سُکرَ الضَّلالَةِ.

«نهج البلاغه، حکمت 31»

امام علي - عليه السلام - فرمود: هر که از روي ناداني بسيار ستيزه کند، کوردلي او از دريافت حق بپايد و هرکه از راه حق بيرون شود، خوبي در نظرش بدي و بدي در نظرش خوبي جلوه کند و از مستي گمراهي سرمست شود.

17. قال الامام علي - عليه السلام - : ضَلَّ مَنِ اهتَدَي بِغَيرِ هُدَي اللهِ.

«غرر الحکم، ح 5906»

امام علي - عليه السلام - فرمود: هر که با راهنمايي غير خدا راه جويد، گمراه شود.

18. قال الامام علي - عليه السلام - : مَنِ اِهتَدَي بِهُدَي اللهِ أَرشَدَهُ، مَنِ اهتَدَي بِغَيرِ هُدَي اللهِ سُبحَانَهُ ضَلَّ.

«غرر الحکم، ح 8071»

امام علي - عليه السلام - فرمود: هرکه براي پيدا کردن راه راست از راهنمايي خدا کمک گيرد، خداوند او را رشد مي دهد و هرکه با راهنمايي غير خداي سبحان راه بجويد، گمراه شود.

19. قال الامام علي - عليه السلام - : مَن اِستَرشَدَ غَوِيّاً ضَلَّ.

«غرر الحکم، ح 7903»

امام علي - عليه السلام - فرمود: هرکه از کسي که خود گمراه است راهنمايي خواهد، گمراه شود.

20. قال الامام علي - عليه السلام - : مَن اِستَهدَي الغَاوِيَ عَمِيَ عَن نَهجِ الهُدَي.

«غرر الحکم، ح 8569»

امام علي - عليه السلام - فرمود: هرکه از گمراه راهنمايي جويد، از ديدن راه راست كور شود.

21. قال الامام علي - عليه السلام - : مَن يَطلُبِ الهِدَايَةَ مِن غَيرِ أَهلِهَا يَضِلُّ.

«غرر الحکم، ح 8501»

امام علي - عليه السلام - فرمود: هر کس هدايت را از کسي که اهل آن نيست طلب کند، گمراه شود.

22. قال الامام علي - عليه السلام - : قَد ضَلَّ مَن اِنخَدَعَ لِدَوَاعِي الهَوَي.

«غرر الحکم، ح 6672»

امام علي - عليه السلام - فرمود: کسي که فريب دعوت کنندگانِ به هوي و هوس را بخورد، قطعاً گمراه شود.

23. قال الامام علي - عليه السلام - :

إِنَّ شَرَّ النَّاسِ عِندَ اللهِ إِمَامٌ جَائِرٌ ضَلَّ وَ ضُلَّ بِهِ، فَأَمَاتَ سُنَّةً مَأخُوذَةً (مَغلُومَةً)، وَأَحيَابِدعَةً مَترُوکةً.

«نهج البلاغه، خطبه 164»

امام علي - عليه السلام - فرمود: بدترين مردم نزد خدا پيشواي ستمگري است که خود گمراه است و موجب گمراهي ديگران مي شود، سنتي را که به آن عمل مي شود مي ميراند و بدعتي را که متروک گشته است، زنده مي کند.

24. قال الامام علي - عليه السلام - : إِنَّ أَبغَضَ الخَلائِقِ إِلي اللهِ رَجُلانِ رَجُلٌ وَکلَهُ اللهُ إلي نَفسِهِ، فَهُوَ جَائِرٌ عَن قَصدِ السَّبِيلِ،مَشغُوفٌ بِکلامِ بِدعَةٍ وَ دُعَاءِ ضَلالَةٍ، فَهُوَ فِتنَةٌ لِمَن اِفتَتَنَ بِهِ، ضَالٌّ عَن هَديِ مَن کانَ قَبلَهُ ... .

«نهج البلاغه، خطبه 17»

امام علي - عليه السلام - فرمود: منفورترين خلايق نزد خدا دو مردند، (يكي از آنان) مردي که خداوند او را به خودش واگذاشته است، چنين کسي از راه راست منحرف گشته و به سخنان بدعت آميز و دعوتهاي گمراه کننده دل مي بندد، بنابراين، او سبب فتنه و فساد کساني مي شود که فريفته او مي شوند، از راه (راست) پيشينيان خود بيرون است وگمراهکننده پيروان خود است در زمان حيات و پس از مرگ خويش، بار گناهان ديگران را به دوش مي کشد و گروگان خطاهاي خويش است.

25. قال الامام علي - عليه السلام - في صِفَةِ المُنَافِقِينَ: اُحَذِّرُکم أَهلَ النِّفَاقِ، فَإِنَّهُمُ الضَّالُونَ المُضِلُّونَ، وَالزَّالُّونَ المُزِلُّونَ.

«نهج البلاغه، خطبه 194»

امام علي - عليه السلام - در توصيف منافقان، فرمود:

شما را از منافقان بر حذر مي دارم؛ زيرا که آنان هم خود گمراهند و هم گمراه کننده اند، هم خويش لغزيده اند و هم لغزاننده اند.

26. قال الامام علي - عليه السلام - : وَآخَرُ قَد تُسَمَّي عَالِماً وَ لَيسَ بِهِ، فَاقتَبَسَ جَهَائِلَ مِن جُهَّالٍ، وَأَضَالِيلَ مِن ضُلَّالٍ، وَنَصَبَ لِلنَّاسِ أَشرَاکاً مِن حَبَائِلَ (حِبَالِ) غُرُورٍ، وَقَولِ زُورٍ.

«نهج البلاغه، خطبه 87»

امام علي - عليه السلام - فرمود: و ديگري که ادعاي دانشمندي مي کند و دانشمند نيست؛ زيرا از نادانان نادانيهايي فرا گرفته است و از گمراهان گمراهيهايي و دامهايي از رسنهاي فريب و سخنان دروغ براي مردم گسترده است

27. قال الامام علي - عليه السلام - و قَد مَرَّ بِقَتلَي الخَوَارِجِ يَومَ النَّهرَوَانِ:

بُؤساً لَکم، لَقَد ضَرَّکم مَن غَرَّکم، فَقِيلَ لَهُ: مَن غَرَّهُم يَا أمِيرَ المُؤمِنِينَ؟

فَقَالَ: اَلشَّيطَانُ المُضِلُّ وَ الأنفُسُ الأَمَّارَةُ بِالسُّوءِ.

«نهج البلاغه، حکمت 323»

امام علي - عليه السلام - در روز پيکار نهروان بر کشتگان خوارج گذر کرد و فرمود:

واي بر شما! آن کس که فريبتان دادبه شما زيان رساند. عرض شد: يا اميرالمؤمنين! چه کسي فريبشان داد؟

حضرت فرمود: شيطان گمراه کننده ونفس فرماندهنده به بدي.

28. قال الامام علي - عليه السلام - : ضَلالُ الدَّلِيلِ هَلاک المُستَدِلِّ.

«غرر الحکم، ح 5900»

امام علي - عليه السلام - فرمود: گمراهي راهنما، موجب هلاکت کسي است که از او راه جويد.

29. قال الامام علي - عليه السلام - : أَدنَي مَا يَکونُ بِهِ العَبدُ ضَالّاً أَن لا يَعرِفَ حُجَّةَ اللهِ تَبَارَک وَتَعَالي وَ شَاهِدَهُ عَلَي عِبَادِهِ الَّذِي أَمَرَ اللهُ عَزَّوَجَلَّ بِطَاعَتِهِ وَفَرَضَ وَلايَتَهُ.

«الکافي، ج 2، ص 415»

امام علي - عليه السلام - فرمود: کمترين چيزي که بنده به واسطه آن گمراه شود، اين است که حجت خداي تبارک و تعالي و گواه او بر بندگانش، يعني کسي را که خداي عزوجل به فرمانبري او فرمان داده و (پذيرش) ولايتش را واجب گردانيده است، نشناسد.

30. قال الامام علي - عليه السلام - :

اِستَعِينُوا بِهِ - أَي بِالقُرآنِ - عَلَي لَأوَائِکم، فَإِنَّ فِيهِ شِفَاءً مِن أَکبَرِ الدَّاءِ، وَهُوَ الکفرُوَالنِّفَاقُ وَالغَيُّ وَالضَّلالُ.

«نهج البلاغه، خطبه 176»

امام علي - عليه السلام - فرمود:

در گرفتاريهاي خويش از قرآن کمک گيريد؛ زيرا در قرآن شفاي بزرگترين دردها، يعني درد کفر و نفاق و انحراف. و گمراهي است

31. قال الامام علي - عليه السلام - : إِنَّ هَذَا الإِسلامَ دِينُ اللهِ الَّذِي اِصطَفَاهُ لِنَفسِهِ ... وَهَدَمَ أَرکانَ الضَّلالَةَ بِرُکنِهِ.

«نهج البلاغه، خطبه 198»

امام علي - عليه السلام - فرمود:

اين اسلام دين خداست که آن را براي خود برگزيد ... و با پايه آن، پايه هاي گمراهي را ويران کرد.

32. قال الامام علي - عليه السلام - (في صِفَةِ النَّبِيِّ - صلي الله عليه و آله -):

اَلمُعلِنِ الحَقَّ بِالحَقِّ، وَالدَّافِعِ جَيشَاتِ الأَبَاطِيلِ، وَالدَّامِغِ صَولاتِ الأَضَالِيلِ.

«نهج البلاغه، خطبه 72»

امام علي - عليه السلام - (در توصيف پيامبر - صلي الله عليه و آله -) فرمود:

حق را به وسيله حق آشکار کرد و سپاهيان اباطيل را دور راند و يورش هاي گمراهي ها را درهم کوبيد.

33. قال الامام علي - عليه السلام - :

أَقَمتُ لَکم عَلَي سَنَنِ الحَقِّ في جَوَادِّ المَضَلَّةِ، حَيثُ تَلتَقُونَ وَلا دَلِيلَ، وَتَحتَفِرُونَ وَلا تُمِيهُونَ.

«نهج البلاغه، خطبه 4»

امام علي - عليه السلام - فرمود: آن زمان که شما در راه ضلالت همگان گرد هم آمده بوديد و راهنمايي نداشتيد و چاه مي کنديد و آبي نمي يافتيد، به رهبري شما برخاستم.

34. قال الامام علي - عليه السلام - من کتابه إلي معاوية: فَقَد سَلَکتَ مَدَارِجَ أَسلافِک بِادِّعَائِک الأَبَاطِيلَ ... فِرَاراً مِنَ الحَقِّ وَجُحُوداً لِمَا هُوَ أَلزَمُ لَک مِن لَحمِک وَدَمِک، مِمَّا قَد وَعَاهُ سَمعُک، وَ مُلِئَ بِهِ صَدرُک ... .

«نهج البلاغه، نامه 65»

امام علي - عليه السلام - در نامه خود به معاويه، فرمود:

تو با ادعاهاي باطلت به راههاي گذشتگان خود رفتي ... تا از حق و حقيقت بگريزي و چيزي را که از گوشت و خونت براي تو لازمتر است، انکار کني در حالي که فضاي گوش تو از آن لبريز و سينه ات از آن مالامال است.

آيا پس از حق چيزي جز گمراهي آشکار و پس از بيان و روشنگري چيزي جز اشتباه و درآميختن حق به باطل هست؟