لطفا منتظر باشید ...
قدرت يعني چه؟ آيا قدرت الهي بر غير حمكنات تعلق ميگيرد؟ دليل عموميت قدرت الهي چيست؟
پاسخ
دومين صفت از صفات ثبوتيه ي ذاتيه ي حق تعالي، صفت قدرت است. قدرت يعني فاعل به گونه اي باشد كه هرگاه بخواهد، فعل را انجام دهد و هرگاه نخواهد، انجام ندهد؛ بنابراين، هر قادري، هم داراي اراده و مشيت است، و هم دامنه ي قدرتش فعل و ترك را در بر مي گيرد. علت العلل و واجب الوجود دانستن خداوند، بيانگر و اثبات كننده ي قدرت الهي است؛ علاوه بر اين كه از طريق برهان نظم نيز، مي توان به قدرت حق تعالي علم پيدا كرد.فيلسوفان اسلامي معتقدند كه قدرت الهي فقط بر ممكنات بالذات تعلق دارد و اموري كه ممتنع بالذات هستند، متعلق قدرت خداوند واقع نمي شوند؛ زيرا محال ذاتي آن است كه فرض آن متضمن تناقض است و چيزي كه فرض آن متضمن تناقض باشد، تحقق و وقوعش هم مستلزم تناقض است.به آياتي از قرآن در باب قدرت و متعلق آن توجه مي كنيم:(اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَماوَات وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَي كُلِّ شَيء قَدِيرٌ)؛[1]خداوند كسي است كه هفت آسمان را آفريد و از زمين نيز همانند آن. فرمان او در ميان آنها پيوسته نازل مي شود، تا بدانيد كه خداوند بر همه چيز تواناست.از اين آيه و آيات فراوان ديگر، عموميت قدرت الهي استفاده مي شود و اين كه هدف از آفرينش جهان اين است كه به عموميت قدرت الهي شناخت حاصل شود.(وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعْجِزَهُ مِن شَيْء فِي السَّماوَاتِ وَلاَ فِي الْأَرْضِ إِنَّهُ كَانَ عَلِيماً قَدِيراً)؛[2]
هيچ چيزي در آسمان ها و در زمين او را عاجز و ناتوان نمي سازد. او دانا و توناست.اين آيه نفي هرگونه عجز و ناتواني از خداوند را بيان مي كند، كه باملازمه ي عموميت قدرت الهي، قدرت الهي نيز، استفاده مي شود.در برخي از آيات به نمونه هايي از قدرت حق تعالي بر مي خوريم كه كاملا از دست بشر خارج است؛ مانند قدرت بر آفرينش آسمان و زمين، احياي اموات، مراحل تطوّر و تغيير انسان، قدرت بر معاد و غيره ...(أَوَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَمْ يَعْيَ بِخَلْقِهِنَّ بِقَادِر عَلَي أَن يُحْيِيَ الْمَوْتَي بَلَي إِنَّهُ عَلَي كُلِّ شَيْء قَدِيرٌ)؛[3]
آيا نديدند خداوندي كه آسمان ها و زمين را آفريده و از آفرينش آنها ناتوان نشده است قادر است مردگان را زنده كند؟
آري او بر هر چيزي تواناست.(اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ ضَعْف ثُمَّ جَعَلَ مِن بَعْدِ ضَعْف قُوَّةً ثُمَّ جَعَلَ مِن بَعْدِ قُوَّة ضَعْفاً وَشَيْبَةً يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْقَدِيرُ)؛[4]
خدا همان كسي است كه شما را از حالت ضعفي آفريد و بعد از اين ضعف قوت بخشيد و بار ديگر از قوت و ضعف و پيري قرار داد. او هر چيزي را بخواهد مي آفريند و او دانا و تواناست.(أَوَ لَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّماوَاتِ وَالْأَرْضَ قَادِرٌ عَلَي أَن يَخْلُقَ مِثْلَهُمْ...)؛[5]
مگر نمي دانند خدايي كه آسمان ها و زمين را آفريده است، توانايي دارد كه همانند آن را بيافريند؟(فَلاَ أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ إِنَّا لَقَادِرُونَ عَلي اَنْ نُبَدِّلَ خيراً مِنْهُمْ وَ ما نَحْنُ بِمَسْبُوقينَ)؛[6]
قسم به پروردگار مشرق ها و مغرب ها كه ما قادريم كه جاي آنها (كفار) را به كساني دهيم كه از آنها بهترند؛ و ما هرگز مغلوب نخواهيم شد.
[1]. طلاق: 12.[2]. فاطر: 44.[3]. احقاف 33.[4]. روم: 54.[5]. اسراء: 99.[6]. معارج: 40.
